ΠΑΜΕ ΘΕΑΤΡΟ II

ΤΕΡΕΖΙΝ

Ένα φαντασμα-τικό καμπαρέ

Η ομάδα θεάτρου «δήλος» σε συμπαραγωγή του θεάτρου ΑΡΓΩ

παρουσιάζει τη μουσικοθεατρική παράσταση ΤΕΡΕΖΙΝ.

Θέατρο ΑΡΓΩ

Ελευσινίων 15, πλησίον μετρό Μεταξουργείο, τηλ: 210 5201.684

έως 31 Ιανουαρίου 2016

Κάθε Παρασκευή και Σάββατο, στις 21.30

Κυριακή στις 20:00

Διάρκεια: 105 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)

ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ

15€ Γενική Είσοδος |10€ Ομαδικό (Για group των 10 ατόμων) | 8€ Φοιτητικό | 5€Ατέλεια – Ανέργων

Μέλη του Σ ΣΤΕ, αλλά και η συντροφιά τους η  τιμή εισιτηρίου 8 ευρώ (αντί 15) το άτομο. Αρκεί να δηλώσουν την σχέση τους Με ΤτΕ

Κρατήσεις θέσεων στο 210-5201.684

Λίγα λόγια για τo γκέτο της Τερεζίν

Τερεζίν δεν αποτέλεσε στρατόπεδο εξόντωσης αλλά προπαγάνδας. Χιλιάδες

Εβραίοι καλλιτέχνες βρέθηκαν στην Τερεζίν και αναγκάστηκαν να δημιουργήσουν έργα προς τιμήν του Γερμανικού κράτους. Ένα εικονικό πολιτιστικό κέντρο, ικανό να πείσει τους επισκέπτες του Ερυθρού Σταυρού και την παγκόσμια κοινή γνώμη για την ευνοϊκή μεταχείριση της εβραϊκής φυλής.

. Αντιμέτωποι με τον βέβαιο θάνατο, καλούνται να δημιουργήσουν για μια τελευταία φορά πριν σταλούν στους θαλάμους αερίων.. Ένα καλλιτεχνικό διάβημα ως ύστατη προσπάθεια επιβίωσης, μια μουσικoχορευτική παράσταση ως απάντηση στην φρικαλεότητα των βασανιστηρίων.

ΠΑΜΕ ΘΕΑΤΡΟ I

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα θεατρική παράσταση:

σε σκηνοθεσία Σοφίας Μαραθάκη

«Ο Φίλιπ Γκλάς αγοράζει μια φρατζόλα ψωμί»  (του Ντέιβιντ Αιβς)

στο ΘΕΑΤΡΟ 104 Ευμολπιδών 41, Γκάζι 

Στάση μετρό Κεραμεικός

Τηλ: 2103455020, 6940290312

Λόγω μεγάλης αποδοχής από κοινό και κριτικούς η παράσταση «Ο Φίλιπ Γκλας αγοράζει μια φραντζόλα ψωμί», παρατείνεται για μέχρι και 8/3/2016 κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο Θέατρο 104 στις 21.15. 10 επιπλέον παραστάσεις!

Η Oμάδα Θεάτρου «ΑΤΟΝΑλ» και η Σοφία Μαραθάκη παρουσιάζουν, σε συμπαραγωγή με το Θέατρο 104, την παράσταση «Ο Φίλιπ Γκλας αγοράζει μια φραντζόλα ψωμί». 

Ο Τρότσκι με ένα τσεκούρι καρφωμένο στο κεφάλι πεθαίνει σε παραλλαγές, τρεις πίθηκοι γράφουν τον Άμλετ ενώ ο Φίλιπ Γκλας αγοράζει μια φραντζόλα ψωμί, τη στιγμή που ένα ζευγάρι ερωτεύεται, προσπερνώντας τις λάθος ατάκες, κάθε φορά που ο ήχος ενός κουδουνιού επαναλαμβάνει τη μεταξύ τους συνάντηση.

Τα μονόπρακτα αυτά, που φλερτάρουν με το Θέατρο του Παραλόγου, γράφτηκαν μεταξύ 1987 και 1993 και μαζί με άλλα δυο –στο σύνολο έξι- παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη το 1993, με τον γενικό τίτλο: «Το κάθε πράγμα στην ώρα του».

Ο συγγραφέας Ντέιβιντ Άιβς είναι ευρύτερα γνωστός για το θεατρικό του έργο «Η Αφροδίτη με τη γούνα», ενώ στο παρελθόν έχουν παρουσιαστεί  στην ελληνική θεατρική σκηνή κάποια από τα μονόπρακτα του, καθώς και το έργο του «Ο Δον Ζουάν στο Σικάγο».

Συντελεστές

Μετάφραση: Αιμιλία Αλεξάνδρα Κρητικού

Σκηνοθεσία: Σοφία Μαραθάκη

Δραματολόγος: Ελένη Τριανταφυλλοπούλου

Σκηνικά: Κωνσταντίνος Ζαμάνης

Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα

Μουσική: Βασίλης Τζαβάρας

Κίνηση: Βρισηίδα Σολωμού

Σχεδιασμός φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης

Βοηθός σκηνοθέτη: Λήδα Κουτσοδασκάλου

Φωνητική προετοιμασία: Αθηνά Τρέβλια

Κατασκευή σκηνικού: Αδριανός Ζαχαριάς

Ειδικές κατασκευές: Σαββίνα Πατρικίου

Μοδίστρα: Ελένη Μελισσού

Φωτογραφίες: Andrea Bonetti

Ηχογράφηση/Μίξη: DNA lab/ Φίλιππος Μαρινέλλης (Smart Audio Services)

Σχεδιασμός αφίσας, προγράμματος και flyer: Λίλα Σιμιτζή

Ερμηνεύουν οι: Φωτεινή Παπαχριστοπούλου, Κωνσταντίνος Παπαθεοδώρου, Γιώργος Σύρμας, Σοφία Μαραθάκη

Κριτικές για την παράσταση:  

1)  "Η παράσταση Ο Φίλιπ Γκλας αγοράζει μια φραντζόλα ψωμί, που παρουσιάζει με επιτυχία στο Θέατρο 104 η ομάδα Ατονάλ, σε σκηνοθεσία της Σοφίας Μαραθάκη, στοχεύει κατευθείαν στον πυρήνα της αντίληψης του συγγραφέα για τη μικρή φόρμα. Μέσα από τα τέσσερα μονόπρακτα που την αποτελούν, εκμεταλλεύεται τον παρωδιακό χαρακτήρα των κειμένων, τους γρήγορους ρυθμούς που επιβάλλει η μικρή φόρμα, αλλά και την επαναληπτικότητα που απαιτεί η μινιμαλιστική προσέγγιση του συγγραφέα, δίνοντας ένα έξοχο αποτέλεσμα, που χαρακτηρίζεται από λεπτό και διεισδυτικό χιούμορ. "

Σπύρος Κακουριώτης, ΑΥΓΗ, 22/1/2016

http://www.avgi.gr/article/6205514/otan-o-gounti-alen-sunantise-ton-filip-gklas

2) "Δουλειά της Σοφίας Μαραθάκη και της ομάδας «Ατονάλ» πρωτόδα πέρσι στο «Θέατρο του Νέου Κόσμου»: το «Εσωτερικό» του Μορίς Μετερλένκ. Μια παράσταση μοντέρνα αλλά ουσιαστικά μοντέρνα. Ψαγμένη στις λεπτομέρειες. Σχολαστικά ακριβής. Αλλά και με συγκίνηση. Και, επιπλέον, υψηλής αισθητικής. Είχα ενθουσιαστεί. Γι αυτό και περίμενα την επόμενή τους. Ήρθε. Στο «104»: τέσσερα μονόπρακτα του Ντέιβιντ Άιβς κάτω απ’ τον γενικό τίτλο «Ο Φίλιπ Γκλας αγοράζει μια φραντζόλα ψωμί»... Ο Άιβς ανήκει στους «διαφορετικούς» αμερικανούς διανοούμενους. Είναι σκεπτόμενος, έχει χιούμορ λεπτό αλλά δεν μπορώ να πω ότι τρελαίνομαι, ειδικά με τα μονόπρακτα αυτά που θα μπορούσαν να καταταχτούν στη σφαίρα του Παραλόγου. Γι αυτό και με τα δυο πρώτα της παράστασης -«Λόγια, λόγια, λόγια» και «Παραλλαγές στο θάνατο του Τρότσκι»- δεν ενθουσιάστηκα. Αλλά στα δυο επόμενα -«Κανένα πρόβλημα» και «Ο Φίλιπ Γκλας αγοράζει μια φραντζόλα ψωμί»- η σκηνοθέτρια Σοφία Μαραθάκη επιβεβαιώνει τις υποσχέσεις που έδωσε με το «Εσωτερικό»: κάνει μουσική. Ειδικά στο δεύτερο. Όπου ακολουθεί τους μινιμαλιστικούς τρόπους του Γκλας με μεγάλη επιτυχία. Και για να κάνεις μουσική στο θέατρο χρειάζεται να ρίξεις πολλή δουλειά με τους ηθοποιούς σου. Μια παράσταση με πολλά συν. Δείτε την! "

Γιώργος Σαρηγιάννης 21/1/2016
http://totetartokoudouni.blogspot.gr/2016/01/blog-post_21.html

3) "Μια παράσταση καλοστημένη, ευφρόσυνη, με λεπταίσθητο χιούμορ που θα σας κάνει να περάσετε καλά και να γελάσετε με τις ιδιότυπες ιστορίες που την συνθέτουν. Τέσσερις ψυχωμένοι ηθοποιοί σε παρασύρουν με το ρυθμό και τις ερμηνείες τους, καταθέτοντας μια ολοκληρωμένη πρόταση θεατρικής αφήγησης που συναρπάζει. Μια εξαιρετική άσκηση ύφους, ακρίβειας και ρυθμού που θυμίζει παρτιτούρα και μια τετραμελής ορχήστρα (υποκριτικής και κινητικής) ολκής που φωτίζει το παράλογο και τα όρια της ανθρώπινης λογικής. Το εξαίσιο σκηνικό του Κωνσταντίνου Ζαμάνη κι οι καταπληκτικοί φωτισμοί του Σάκη Μπιρμπίλη συμπληρώνουν το άρτιο αποτέλεσμα."

Γιώργος Μητρόπουλος

http://gr.euronews.com/2016/01/07/david-ives-and-his-4-short-plays/

4) "Σπανίζουν οι εκλεπτυσμένες και πνευματώδεις κωμωδίες πειραματικών διαθέσεων που δεν είναι επιτηδευμένες ή διανοουμενίστικες αλλά, τουναντίον, εξαιρετικά διασκεδαστικές και μορφοπλαστικά αριστουργηματικές...Η Μαραθάκη τα ενορχηστρώνει απογειώνοντας τη θεατρικότητα, τη σωματικότητα και την υλικότητα σε μια παράσταση υποδειγματικά υποστηριγμένη από την ίδια και το θίασο (Φ.Παπαχριστοπούλου, Κ.Παπαθεοδώρου, Γ.Σύρμας), στο απέριττο σκηνικό σύμπαν/λευκό δώμα πειραματισμού (Κ.Ζαμάνης)."    3,5 αστέρια

Ιλειάνα Δημάδη, Αθηνόραμα (έντυπο) 31/12/2015, σελ.48, στην ιστοσελίδα 7/1/2016 http://www.athinorama.gr/theatre/article/o_filip_gklas_agorazei_mia_frantzola_psomi_-2511386.html

5) „Η Σοφία Μαραθάκη και όλη η ομάδα έχουν κάνει μια πολύ καλή δουλειά. Οι ηθοποιοί είναι συντονισμένοι, επικοινωνούν θαυμάσια μεταξύ τους και χορεύουν το κείμενο. Τα κοστούμια σκίζουν. Δεν είναι οι ατάκες του καθενός, είναι οι κινήσεις, ο ρυθμός, η ομαδικότητα που επικρατούν στη σκηνή.”

Παναγιώτης Φραντζής 

http://kommon.gr/ix/438-atonal-philip-glass

6) “Ένα δοκίμιο σκηνικού ύφους και τρόπου αλλά και μια πρόταση νέας θεατρικής αφήγησης επιχειρεί και πετυχαίνει η παράσταση «Ο Φίλιπ Γκλας αγοράζει μια φραντζόλα ψωμί»» που ανεβαίνει κάθε Δευτέρα και Τρίτη σε συμπαραγωγή με την Oμάδα Θεάτρου «ΑΤΟΝΑλ» και το Θέατρο 104 σε σκηνοθεσία Σοφίας Μαραθάκη…Η παράσταση σχολιάζει με υπόγειο τρόπο και μέσα από την επανάληψη των λέξεων αλλά κυρίως των σκηνών, που «παγώνουν» καδράροντας, την παρανόηση και το παράλογο. Τα παγωμένα κάδρα διηγούνται την δική τους ιστορία μέσα από τα σώματα, την κίνηση που αποσπά ευχάριστα την προσοχή (Βρισηίδα Σολωμού) και τις εκφράσεις των ηθοποιών που καταθέτουν μοναδικές ερμηνείες υψηλής ακρίβειας: Φωτεινή Παπαχριστοπούλου, Κωνσταντίνος Παπαθεοδώρου, Γιώργος Σύρμας, Σοφία Μαραθάκη.Οι φωτισμοί του Σάκη Μπιρμπίλη αποτελούν μια άλλου τύπου σκηνοθεσία ακριβείας που επιτείνει την υπάρχουσα αναδεικνύοντας ένα υψηλής αισθητικής αποτέλεσμα.”

Μάνια Ζούση

http://www.artplay.gr/theatro/epidi-o-kapitalistikos-tipos-den-tha-grapsi-pote-tipota-sosto/

Καλοκαίρι...

Μακάρι να 'μουνα για σένα καλοκαίρι,
Όταν οι μέρες του καλοκαιριού έχουν πετάξει!
Και μουσική σου που να παραμένει,
Όταν τα Νυχτοπούλια και οι Φλώροι – έχουν σωπάσει!..

Γιάννης Σταύρου, Εκδρομή, λάδι σε καμβά

Έμιλυ Ντίκινσον
Ποιήματα

N' αντέξουμε τη σκοτεινή πλευρά μας-
Από το πρωινό το μερτικό μας-
Για να γεμίσει το κενό απ'τη χαρά μας,
Απ' την περιφρόνια το κενό μας-

Έν’ άστρο έδώ, κι έν' άστρο εκεί,
Το δρόμο κάποιο χάνει!
Μία ομίχλη εδώ, μιά ομίχλη εκεί,
Και – μέρα πάλι – φτάνει!

*
Μακάρι να 'μουνα για σένα καλοκαίρι,
Όταν οι μέρες του καλοκαιριού έχουν πετάξει!
Και μουσική σου που να παραμένει,
Όταν τα Νυχτοπούλια και οι Φλώροι – έχουν σωπάσει!

Για χάρη σου ακόμα και τον τάφο
Θα υπερπηδήσω, και θ'ανθίσω, όλον μ' άνθη
Θα τον γεμίσω από πάνω! Καί μακάρι
Να με μαζέψεις όλη –
Aνεμώνη –
Παντοτινό – δικό σου άνθος!

*
Φρεγάτα όπως το Βιβλίο δεν υπάρχει
Για να μας πάει σε Μέρη μακρινά
Ούτε άλογο δρομέας σαν τη γεμάτη
Σελίδα Ποίησης που όλο αναπηδά –

Τέτοιο ταξίδι κι ο φτωχότερος θα κάνει
Άλλα Διόδια δεν θα περάσει στα κρυφά –
Πόσο λιτό είν' αυτό τo Άρμα- κουβαλάει
Του ανθρώπου την ψυχή – με σιγουριά –

*
Σέπαλο, πέταλο κι ένα κεντρί
Σ' ένα κοινό καλοκαιριάτικο πρωί –
Ένα φλασκί Δροσιά – δυό μέλισσες ή μία –
Μια αύρα μικρή – στα δέντρα ταραχή –
Κι έγινα Ρόδο!

*
Η “Ελπίδα” είναι αυτό με τα φτερά –
Που μέσα στην ψυχή κουρνιάζει –
Και μελωδία δίχως λέξεις τραγουδά –
Και που ποτέ – στιγμή – δεν ησυχάζει

Γλυκά – στη Θύελλα – ολόγλυκα ηχεί –
Ανάθεμα στην καταιγίδα που θα κάνει –
Να πάψει το Πουλάκι που ζεστή
Κρατά κάθε καρδιά που 'χει αποκάμει –

Στη γη του πάγου τ'άκουγα για ώρα –
Και σε νερά ανοίκεια μακρυσμένα –
Μ'ακόμα και στης Ενδειας τη χώρα,
Ούτ' ένα ψίχουλο δεν ζήτησε – από μένα.

*
Όλοι δικαιούνται το πρωί –
Σε μερικούς αξίζει – η Νύχτα –
Για λίγους μόνο εκλεκτoύς-
Λάμπει το Σέλας την Αυγή.

(Μετ. Μαρία Δαμόλη)

ΠΗΓΗ 
http://yannisstavrou.blogspot.com

Νοσταλγίες...

Νοσταλγία για μία πόλη που χάθηκε για πάντα...
Αποχαιρετήστε την Αθήνα. Θάφτηκε οριστικά κάτω από τους σκουπιδώνες και τους βανδαλισμούς των νεοβαρβάρων της ελληνικής ασχήμιας και ανοχής.

(σχόλιο Μαργαρίτας Πατσιλίβα)

_____________________________________

(Ακολουθεί απόσπασμα από άρθρο που δημοσιεύτηκε στο LIFO)

Οι Λογοτεχνικές παρέες πέριξ του Zonar's

Από αριστερά, διακρίνουμε τον Νίκο Γκάτσο, τον Μάνο Χατζιδάκι και την Λούλα Αναγνωστάκη...

Ο Σαχτούρης στου Λουμίδη, ο Μάνος στο Zonar's, ο Βάρναλης στο Μπαγκείον...
όλες οι σοβαρές υποθέσεις της πόλης λύνονταν στα καφενεία.

«Στη Βιέννη, οι πιο σοβαρές και οι πιο ασήμαντες υποθέσεις λύνονται στα καφενεία» γράφει στον Επικίνδυνο Οίκτο ο Στέφαν Τσβάιχ – κάτι αντίστοιχο θα μπορούσε να ειπωθεί για την ιδιοσυστασία των αθηναϊκών καφέ. Άμεσα συνδεδεμένη με την αστική κουλτούρα της πόλης, η συνήθεια του καφέ διαμόρφωσε έξεις, έλυσε διάφορες υποθέσεις και γαλούχησε συνειδήσεις. Ταυτόχρονα, όμως, έθρεψε λογοτεχνικές παρέες που συνδέθηκαν άμεσα με συγκεκριμένα καφενεία, φτιάχνοντας τον αστικό μύθο της Αθήνας από τις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα μέχρι σήμερα.    

Πατάρι Λουμίδη, αρχή της Σταδίου 

«Το πατάρι του Λουμίδη άρχισε να βουίζει από ένα παρδαλό μελίσσι από ποιητές χλωμούς και κοπέλες ξέμαλλες που απελπίζανε τα γκαρσόνια κι εκτοπίζανε σιγά-σιγά τους μαυραγορίτες κατά το κλιμακοστάσιο» έγραφε ο Οδυσσέας Ελύτης για το αλησμόνητο πατάρι του Λουμίδη, που έθρεψε μια παρέα λογοτεχνών και ποιητών, προπάντων μέλη της γενιάς του ’30. Εκεί, ανάμεσα στο παλιό βιβλιοπωλείο της Εστίας, στα γραφεία των εφημερίδων της εποχής και στα μεγάλα θέατρα, διαμορφώθηκε, ήδη από τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’40, το στέκι που θα φιλοξενήσει τα πιο ονομαστά πρόσωπα των ελληνικών γραμμάτων: ο αστικός μύθος θέλει τον Γκάτσο να γράφει εδώ, εν μιά νυκτί, την Αμοργό του και εδώ να συλλαμβάνεται η υπόθεση του Ματωμένου Γάμου από το Θέατρο Τέχνης, σε μουσική του γνωστού θαμώνα Μάνου Χατζιδάκι, τον οποίο έμελλε να γνωρίσουν, για πρώτη φορά, από κοντά, όπως έγραφε ο Ελύτης στα Ανοιχτά Χαρτιά, τα υπόλοιπα μέλη της παρέας στο ένδοξο πατάρι.  

Θαμώνες: Νάνος Βαλαωρίτης, Μίλτος Σαχτούρης, Γιώργος Λίκος, Ελένη Βακαλό, Δημήτρης Κόρσος, Δ. Παπαδίτσας, Γιάγκος Αραβαντινός, Τάκης Σινόπουλος, Λύδια Στεφάνου, Μόραλης και Τσαρούχης, Σπύρος Τσακνιάς, Θωμάς Γκόρπας, Νίκος Καρούζος. Ακόμα και η Ανθολογία Μεταπολεμικών Ποιητών έχει ως αφετηρία τους θαμώνες και τις συζητήσεις από το περίφημο «πατάρι». Όσο για τον εμβληματικό και ανένταχτο δημιουργό του «Ιδεοδρομίου», τον Λεωνίδα Χρηστάκη, υπήρξε συγγραφέας του πιο γνωστού βιβλίου που έχει γραφτεί για το «πατάρι» με τον τίτλο Λουμίδης: Ένα αγνοημένο φυτώριο ποιητών (εκδόσεις Σπηλιώτη).  

Χαρακτήρας: Αστικές προδιαγραφές, ξύλινο δάπεδο, ποτισμένο από τα τσιγάρα των δοξασμένων ποιητών. Χαρακτήρας ανάλογος με την τοποθεσία του, που ακροβατούσε ανάμεσα στην πολιτική ανοιχτοσύνη της Ομόνοιας και στο αστικό κλέος του Συντάγματος, στην ελίτ και στο αντεργκράουντ. Ο Λουμίδης συνόψιζε ιδανικά αυτές τις αντιθέσεις, αλλά και τη mentalité ενός κόσμου που αναζητούσε την ταυτότητά του ανάμεσα στη λαϊκότητα και την πρωτοπορία. Αλησμόνητες θα μείνουν και οι συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν στο πατάρι, όπως τις καταγράφει o Ροβήρος Μανθούλης στο περιώνυμο κείμενό του για το «πατάρι».    

Καφέ Zonar's, πεζόδρομος Βουκουρεστίου  

Καθώς δεν απείχε πολύ από τα κέντρα της εξουσίας, όπως η Βουλή και τα μεγαλοπρεπή ξενοδοχεία που φιλοξένησαν τις πιο καίριες ιστορικές πολιτικές στιγμές της αθηναϊκής ιστορίας, το Ζonar’s αποτέλεσε την αδιαφιλονίκητη συνέχειά τους. Διάσημο στέκι πολιτικών και κραταιών προσωπικοτήτων, δεν έκρυψε μέχρι τις μέρες μας τον ένδοξο και πολυτελή χαρακτήρα του. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής συναντούσε εδώ τους εκπροσώπους των γραμμάτων της εποχής, ο Μάνος Χατζιδάκις έδωσε στους χώρους του κοινή συνέντευξη με τη Μελίνα Μερκούρη για τη γαλλική τηλεόραση και η Σοφία Λόρεν απολάμβανε, αποκλειστικά εδώ –όπως και ο Άντονι Κουίν στις ελληνικές του μέρες– τον καφέ της. Εν ολίγοις, το Ζonar’s συσπείρωσε τις πιο διάσημες υπογραφές, ειδικά στον θεατρικό κύκλο, και τις έφερε κοντά με τους πιο γνωστούς συγγραφείς.

Καφέ Zonar's στη δεκαετία του '60 

Θαμώνες: Νίκος Γκάτσος, Γιώργος Κατσίμπαλης, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Δημήτρης Μυράτ, Μίνως Βολανάκης, Μάνος Χατζιδάκις, Μελίνα Μερκούρη, Τζένη Καρέζη, Φρέντυ Γερμανός, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Ιάκωβος Καμπανέλλης. Αλλά και ξένες διασημότητες, όπως οι συγγραφείς Λόρενς Ντάρελ και Χόρχε Λουίς Μπόρχες και οι ηθοποιοί Σοφία Λόρεν και Σαρλότ Ράμπλινγκ.  

Χαρακτήρας: Χλιδή και μεγαλοπρέπεια χαρακτηρίζουν το καφέ που δεν είχε τίποτα να ζηλέψει από τα διάσημα γαλλικά στέκια, τα οποία και αποτέλεσαν το πρότυπό του – ακόμα και τώρα στη βιτρίνα του αναγράφεται, μόνο στα γαλλικά, Café d’ Athenes. Αυτή ήταν, άλλωστε, και η πρόθεση του πρώτου ιδρυτή του ιστορικού καφέ, Κάρολου Ζωναρά, να χτυπά εδώ η καρδιά της αστικής Αθήνας.

Το Zonar's την περίοδο του ’60, που για πολλούς θεωρείται και η πιο ακμαία του.
Φωτό: Ιωάννης Λάμπρου. Φωτογραφικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη.

Καφέ Βυζάντιον, πλατεία Κολωνακίου  

Η έννοια «διανοούμενος» μάλλον καθαγιάστηκε σε αυτά ακριβώς τα τραπέζια, αφού το Βυζάντιον ήταν συνώνυμο με τους πανεπιστημιακούς και πάσης φύσεως θεωρητικούς της εποχής, ειδικά τις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Αργότερα, ειδικά τη δεκαετία του ’70, στα παρηκμασμένα του τραπέζια βρήκαν καταφύγιο οι μπίτνικς. Για χρόνια, επίσης, η γνωστή ενδυματολόγος Ντένη Βαχλιώτη και ο θεατράνθρωπος Χρήστος Βαχλιώτης έδιναν διαλέξεις για το σινεμά ανάμεσα στους καφέδες. Το Βυζάντιον συνδέθηκε, όμως, και με την παρέα των Ελλήνων μοντερνιστών, με τακτικούς θαμώνες τα μέλη του περιοδικού «Πάλι» και την εμβληματική φυσιογνωμία του Νάνου Βαλαωρίτη.  

Θαμώνες: Εκτός από τον Ελύτη και τον Γκάτσο, όλη η ελληνική πρωτοπορία: Δημήτρης Πουλικάκος, Πάνος Κουτρουμπούσης, Τάσος Φαληρέας, Σπύρος Μεϊμάρης, Μαρία Μήτσορα.  

Χαρακτήρας: Εξωστρέφεια, τραπεζάκια έξω, σεμνή πολυτέλεια, ήταν μερικά από τα στοιχεία που τιμούσαν τον αυτοκρατορικό τίτλο του Βυζάντιον, με τα χαρακτηριστικά λευκά τραπεζομάντιλα και τα γκαρσόνια με την απαραίτητη στολή. Έκλεισε τη δεκαετία του ’70, έχοντας ωστόσο μεταλλάξει για πάντα την εικόνα της πλατείας, που έκτοτε συνενώνει αρμονικά τους ντόπιους αστούς με τους εναλλακτικούς ρέκτες της διανόησης.    

Brazilian, Bουκουρεστίου 

Επικό και μυθιστορηματικό, όπως οι θαμώνες του. Χρησίμευε ως πέρασμα και ως σημείο αναφοράς για τα πνευματικά τέκνα που δεν ένιωθαν τόσο άνετα με τη μεγαλοπρέπεια του Zonar’s, αλλά αναζητούσαν διακαώς τις συζητήσεις ανάμεσα στους Ελύτη, Μόραλη ή Ταχτσή, που σύχναζαν εκεί. Η περίφημη «Συμφωνία του Μπραζίλιαν» που έγραψε το ’54 ο Κώστας Ταχτσής εξακολουθεί να δεσπόζει σε μια γωνιά. Μόνο εδώ καταδεχόταν να πίνει τον καφέ του ο Σαχτούρης, όταν αναγκαζόταν να εγκαταλείψει για λίγο τα αγαπημένα του στέκια της Κυψέλης.
 
Θαμώνες: Νίκος Γκάτσος, Οδυσσέας Ελύτης, Μίλτος Σαχτούρης...

Χαρακτήρας: Ιταλική αβρότητα με νότες πολυτέλειας, σε έναν πεζόδρομο που έσφυζε από ζωή. Το Brazilian, αν και μικρό, δεν φοβόταν να διατρανώσει τον ελιτισμό του, δίνοντας προτεραιότητα στις διάσημες λογοτεχνικές πένες που έπιαναν θέση στον ασφυκτικό του χώρο και στα υπαίθρια τραπεζάκια του από νωρίς. Η πρώτη ρήξη των σουρεαλιστών επήλθε εδώ, ο Χένρι Μίλερ συναντούσε στον μικρό του χώρο τον Κατσίμπαλη – στου οποίου το κεφάλι είχε αδειάσει εδώ ένα ολόκληρο φλιτζάνι καφέ «για το κακό που έκανε στη λογοτεχνία». Από το Brazilian ο Γιώργος Σεφέρης θεωρούσε ότι μπορεί κανείς να έχει, πραγματικά, θέαση στην ιστορία των Αθηνών. Με τα χρόνια, οι ποιητές έδωσαν τη θέση τους στους διάσημους ζωγράφους, ενώ σήμερα το Brazilian έχει μεταφερθεί στη Βαλαωρίτου και στη θέση του παλιού λειτουργεί το Clemente.    


Μπάγκειον, πλατεία Ομονοίας  

Οι καταραμένοι ποιητές και οι εναλλακτικοί καλλιτέχνες της πλατείας Ομoνοίας συνευρίσκονταν, τις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα, στο υπόγειο του φημισμένου ξενοδοχείου Μπάγκειον, στη γωνία της οδού Αθηνάς. Από τα πρώτα μέρη που τόλμησαν να σερβίρουν αψέντι και να ακούσουν τη στεντόρεια φωνή του Θωμά Γκόρπα, ενός θαμώνα που πολλοί, τη δεκαετία του ’20, παρομοίαζαν με τον Ρεμπό, να αντηχεί στο αχανές του υπόγειο. Στην πραγματικότητα, το Μπάγκειον λειτουργούσε ως καφενείο, αλλά τις πρώτες βραδινές ώρες μεταλλασσόταν σε αμαρτωλό καταφύγιο για τους ανένταχτους και τους απανταχού αποσυνάγωγους. Οι θαμώνες του τολμούσαν να ομολογήσουν ότι λάτρευαν την κλασική λογοτεχνία και τις ουσίες, ενώ διάβαζαν απαρεγκλίτως για όλη σχεδόν τη δεκαετία του ’20 το πρώτο free press στην ιστορία της Αθήνας, το «Φραγγέλιο», το οποίο εξέδιδε ο περιώνυμος Γκόρπας. Στα τραπέζια του έγραφε ο καταραμένος ποιητής Μίνως Ζώτος παθιασμένα ποιήματα στη λατρεμένη του Μαρία Πολυδούρη - οι φήμες, μάλιστα, λένε πως αυτοκτόνησε για χάρη της λίγες ώρες αφότου άφησε ένα ποίημα στο περβάζι του Μπάγκειου.  

Θαμώνες: Ο Τέλλος Άγρας κατέβαινε συχνά τα σκαλιά του Μπάγκειου, όπως το ίδιο έκαναν οι Τερζάκης, Βάρναλης, Μυρτιώτισσα, Μήτσος Παπανικολάου, Νίκος Σαράβας –ο πρώτος, για πολλούς, σουρεαλιστής ζωγράφος– ακόμα, όμως, και ο Ρίτσος, που σύχναζε εδώ σε νεαρή ηλικία.  

Χαρακτήρας: Το καφέ στεγαζόταν σε ιστορικό κτίριο του Τσίλερ, που υπέστη πολλές καταστροφές και σήμερα θεωρείται διατηρητέο. Ψηλά ταβάνια, περίτεχνος διάκοσμος, τεράστια παράθυρα απ’ όπου έμπαινε το περιώνυμο αττικό φως. Ακόμα και στο υπόγειό του μπορούσε κανείς να απολαύσει την ατμόσφαιρα ενός κτιρίου που απέπνεε Αθήνα, ενώ οι λουκουμάδες που ψήνονταν τακτικά είχαν ποτίσει με τη γλυκάδα τους τους τοίχους.    

Φλόκας, Φωκίωνος Νέγρη  

Οι τοίχοι του Φλόκα είναι ακόμα ποτισμένοι από ιδέες, πνευματικές αντιπαραθέσεις και μουσικές που παίζονταν στο ομώνυμο πατάρι. Η Φωκίωνος Νέγρη ήταν το αντιπροσωπευτικό δείγμα της «αμαρτωλής» διανόησης που πάσχιζε να αποκηρύξει τον καθωσπρεπισμό, αλλά δεν απαρνιόταν την αστική καταγωγή της. Εδώ έγραφε τα ημερολόγιά του ο Ζαν Ζενέ και κρατούσε σημειώσεις ο Τάσος Λιγνάδης. Αρκεί να ξεφυλλίσει κανείς μερικές σελίδες από το Παλίμψηστο, την αυτοβιογραφία του Γκορ Βιντάλ, για να δει τον Φλόκα να στολίζει τις περισσότερες από τις αναφορές του. Στο πατάρι του μαζεύονταν οι «ροκάδες» και οι μουσικοί της εποχής, εδώ συναντιόταν καθημερινά ο Βαγγέλης Παπαθανασίου με τους φίλους του, ενώ τις σκάλες του ανεβοκατέβαιναν τα μέλη των Φόρμιξ.  

Θαμώνες: Το διάσημο προφιτερόλ του γεύτηκαν από τον Ανδρέα Μπάρκουλη και την Αλίκη Βουγιουκλάκη μέχρι τον Κώστα Καζάκο και την Τζένη Καρέζη. Ο Εγγονόπουλος περνούσε από εδώ καθημερινά και ο Νίκος Τσιφόρος καθόταν στα τραπεζάκια του, σημειώνοντας όσα έβλεπε. Στα πρώτα χρόνια της καθόδου του στην Αθήνα την περαντζάδα από τα έξω τραπεζάκια χαίρονταν ο Γιώργος Χειμωνάς με τη Λούλα Αναγνωστάκη.  

Χαρακτήρας: Από την είσοδο του πιο ονομαστού και δοξασμένου πεζόδρομου της Αθήνας, ο Φλόκας –υπάρχει ακόμα ως Φλοκαφέ– έδινε το στίγμα της μοντέρνας πολυτέλειας και της ποιητικής μοναξιάς. Ως καφέ υπήρξε συνώνυμο με το μοντέρνο lifestyle της δεκαετίας του ’60. Αν τα υπόλοιπα καφέ της Αθήνας φιλοξενούσαν κατεξοχήν φιλήσυχους θαμώνες, ο Φλόκας δεν μπορούσε παρά να αποτελέσει το μεταίχμιο ανάμεσα στους αλανιάρηδες των πρώτων απογευματινών ωρών και στους νυχτόβιους που συναπάρτιζαν τις φυλές της Φωκίωνος. Λένε πως το «Κορίτσια, ο Μπάρκουλης» ξεπήδησε από εδώ.

Πηγή: www.lifo.gr

Χρόνια Πολλά σε Ελένες & Κώστες..!

Αφιερωμένο εξαιρετικά σε όλες και όλους τους συναδέλφους Κώστες, Ελένες, Λένες...
Χρόνια σας Πολλά κι Ευτυχισμένα!

παράξενο πώς χαμηλώνουν όλα τριγύρω κάθε τόσο...

― Πια δεν ακούω τσιμουδιά
βούλιαξε κι ο στερνός μου φίλος
παράξενο πώς χαμηλώνουν
όλα τριγύρω κάθε τόσο
εδώ διαβαίνουν και θερίζουν
χιλιάδες άρματα δρεπανηφόρα...

Γιάννης Σταύρου, Καληνύχτα, λάδι σε καμβά

Γιώργος Σεφέρης
Ο γυρισμός του ξενιτεμένου

― Γυρεύω τον παλιό μου κήπο·
τα δέντρα μού έρχουνται ώς τη μέση
κι οι λόφοι μοιάζουν με πεζούλια
κι όμως σαν ήμουνα παιδί
έπαιζα πάνω στο χορτάρι
κάτω από τους μεγάλους ίσκιους
κι έτρεχα πάνω σε πλαγιές
ώρα πολλή λαχανιασμένος.

― Παλιέ μου φίλε ξεκουράσου
σιγά-σιγά θα συνηθίσεις·
θ' ανηφορίσουμε μαζί
στα γνώριμά σου μονοπάτια
θα ξαποστάσουμε μαζί
κάτω απ' το θόλο των πλατάνων
σιγά-σιγά θα 'ρθούν κοντά σου
το περιβόλι κι οι πλαγιές σου.

― Γυρεύω το παλιό μου σπίτι
με τ' αψηλά τα παραθύρια
σκοτεινιασμένα απ' τον κισσό
γυρεύω την αρχαία κολόνα
που κοίταζε ο θαλασσινός.
Πώς θες να μπώ σ' αυτή τη στάνη;
οι στέγες μού έρχουνται ώς τους ώμους
κι όσο μακριά και να κοιτάξω
βλέπω γονατιστούς ανθρώπους
λες κάνουνε την προσευχή τους.

― Παλιέ μου φίλε δε μ' ακούς;
σιγά-σιγά θα συνηθίσεις
το σπίτι σου είναι αυτό που βλέπεις
κι αυτή την πόρτα θα χτυπήσουν
σε λίγο οι φίλοι κι οι δικοί σου
γλυκά να σε καλωσορίσουν.

― Γιατί είναι απόμακρη η φωνή σου;
σήκωσε λίγο το κεφάλι
να καταλάβω τί μου λες
όσο μιλάς τ' ανάστημά σου
ολοένα πάει και λιγοστεύει
λες και βυθίζεσαι στο χώμα.

― Παλιέ μου φίλε συλλογίσου
σιγά-σιγά θα συνηθίσεις
η νοσταλγία σού έχει πλάσει
μια χώρα ανύπαρχτη με νόμους
έξω απ' τη γης κι απ' τους ανθρώπους.

― Πια δεν ακούω τσιμουδιά
βούλιαξε κι ο στερνός μου φίλος
παράξενο πώς χαμηλώνουν
όλα τριγύρω κάθε τόσο
εδώ διαβαίνουν και θερίζουν
χιλιάδες άρματα δρεπανηφόρα.


ΠΗΓΗ 
http://yannisstavrou.blogspot.com

Η υποκουλτούρα της ασχήμιας εξουσιάζει την Αθήνα

Η μορφή, η λειτουργία και η αισθητική βαρβαρότητα της Αθήνας βαρύνει εξίσου κυβερνήσεις, δημοτικές αρχές και πολίτες. Είναι ένας γιγαντιαίος καμβάς συνενοχής, αμοιβαίου συμφέροντος και υπανάπτυξης. Οταν απαλλαγούμε από τη μυωπία να θεωρούμε «ενδιαφέρον» ότι είναι απλώς «απαράδεκτο», τότε, ίσως, κινηθούμε προς έναν επί της ουσίας εκδημοκρατισμό της πόλης. Αυτός θα περιλαμβάνει όχι μόνο την προσπελασιμότητα και την πρόσβαση σε όλους αλλά και το αυτονόητο δικαίωμα στην καθαριότητα και στην ομορφιά...

Άρθρο
του ΝΙΚΟΥ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΥ

Φωτογραφία της Αθήνας που διοχετεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στα διεθνή ΜΜΕ. Η πόλη ταυτίζεται πλέον με την υποκουλτούρα.

Υπάρχει μια τεράστια παρανόηση. Και μία κατάχρηση της αναπαραγωγής της. Η Αθήνα, ή τουλάχιστον μία μερίδα κατοίκων, δημοσίων λειτουργών, επιστημόνων, συγγραφέων και καλλιτεχνών, κεφαλαιοποιούν, μεγιστοποιούν, εξαργυρώνουν και νομιμοποιούν την αρνητική πλευρά της πόλης.

Μία ολόκληρη γενιά έχει γαλουχηθεί πιστεύοντας ότι η σκοτεινή πλευρά της Αθήνας, η τραχεία όψη της, η ασχήμια λόγω υπανάπτυξης και παραβατικότητας, η ανυπακοή στους αστικούς κανόνες και η αποτύπωσή της σε δομημένο και φυσικό περιβάλλον, απηχεί μία ελληνική ιδιαιτερότητα. Εχει καλλιεργηθεί από πολλούς φορείς, πηγές και μεμονωμένα άτομα η πεποίθηση ότι η Αθήνα δεν έχει ανάγκη την «ομορφιά», αν αυτή υποτάσσεται στην ευταξία, αν αυτή αποτελεί έκφραση του σχεδιασμού.

Υπάρχει μια ολόκληρη κουλτούρα που από το περιθώριο, σταδιακά από τη μεταπολίτευση και μετά, έχει αναχθεί σε κυρίαρχο δημόσιο λόγο. Εχει τέτοια επιρροή το λεξιλόγιο της υποκουλτούρας της ασχήμιας που επιδρά πλέον και στον μέσο, αστικό λόγο, εκφοβίζει πολιτικούς, όταν δεν τους έχει κοινωνούς της. Είναι πλέον ένα δεύτερο δέρμα στην αθηναϊκή κουλτούρα της εποχής μας.

Δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία χρόνια με την πρωτοφανή παρακμή των αστικών συνοικιών και του ιστορικού κέντρου, όλες, σχεδόν, οι φωτογραφίες που αναπαράγονται από τα διεθνή φωτοειδησεογραφικά πρακτορεία με θέμα την Αθήνα απεικονίζουν τη σκοτεινή πλευρά της. Εχει, βεβαίως, δημοσιογραφικό ενδιαφέρον, αλλά το θέμα που αφορά την ελληνική κοινωνία είναι ότι εμείς, ως κάτοικοι και χρήστες της πόλης, έχουμε αποδεχθεί την υποταγή μας σε μία συνθήκη που μας βαραίνει και μας δηλητηριάζει. Η μέγιστη αισθητική κακοποίηση της πόλης αντανακλά πρώτα απ’ όλα ένα ψυχικό τοπίο, μία κατάσταση νου και μία ιδεοληψία.

Ο δογματισμός που κυριαρχεί σε ό,τι έχει να κάνει με την αισθητική στην Αθήνα πηγάζει και αυτός από ένα πλέγμα συμπλεγματικής ιδεοληψίας. Η ασχήμια που είναι πλέον ευρέως αποδεκτή ως ένα φυσικό φαινόμενο και όχι ως αποτέλεσμα ανθρώπινης πράξης, μοιάζει να εκπροσωπεί μία ιδεολογία. Δεν είναι άσχετη η ιδεολογία αυτή από την πολιτική, κοινωνική και οικονομική κρίση των τελευταίων ετών καθώς εδράζεται στα ίδια κοινά χαρακτηριστικά του κυνικού ατομικισμού και της εθνικού λαϊκισμού.

Η επιθετική ασχήμια της Αθήνας πηγάζει από πολύ βαθιά. Φανερώνει απουσία κοινωνικών δομών και αισθήματος ευθύνης και αντικατοπτρίζει το μείζον πρόβλημα: την περιθωριοποίηση του ποιοτικού ανθρώπινου κεφαλαίου και την υπόταξή του στην κυρίαρχη γλώσσα του άκρατου λαϊκισμού.

Η Αθήνα είναι μία πόλη που εκφράζει αυτόν τον λαϊκισμό. Είναι μια βαθιά αντιδημοκρατική πόλη. Ο διαρκής εξωραϊσμός των αντικειμενικών μειονεκτημάτων της και της τερατώδους παθογένειάς της έχει και αυτός να κάνει με τον στρουθοκαμηλισμό της αυτο-θυματοποίησης και της απαλλαγής κάθε ευθύνης.

Η μορφή, η λειτουργία και η αισθητική βαρβαρότητα της Αθήνας βαρύνει εξίσου κυβερνήσεις, δημοτικές αρχές και πολίτες. Είναι ένας γιγαντιαίος καμβάς συνενοχής, αμοιβαίου συμφέροντος και υπανάπτυξης. Οταν απαλλαγούμε από τη μυωπία να θεωρούμε «ενδιαφέρον» ότι είναι απλώς «απαράδεκτο», τότε, ίσως, κινηθούμε προς έναν επί της ουσίας εκδημοκρατισμό της πόλης. Αυτός θα περιλαμβάνει όχι μόνο την προσπελασιμότητα και την πρόσβαση σε όλους αλλά και το αυτονόητο δικαίωμα στην καθαριότητα και στην ομορφιά.

Προς το παρόν ζούμε υποταγμένοι στην επικράτεια της υποκουλτούρας που κερδίζει όλο και περισσότερους δρόμους, που εξοικειώνει όλο και περισσότερους πολίτες με την παθογένεια και την ασχήμια.

ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Ελλαδικός πολιτισμός, 2500 χρόνια μετά...

Δεν υπάρχει τίποτε πιο άνισο από την ίση μεταχείριση των ανίσων...

Αριστοτέλης, Φιλόσοφος, 350 πΧ

Όταν είμασταν νέοι, κάναμε όνειρα ότι θα δημιουργήσουμε ένα τόσο απλό είδος διακυβέρνησης, που θα μπορεί να κυβερνήσει και μία μαγείρισσα...

Νάντια Βαλαβάνη, Υπουργός Οικονομικών, 2015 μΧ

Διαλέγετε και παίρνετε - περί ορέξεως κολοκυθόπιτα...

Τα πάντα είναι θέμα άποψης ή συγγενούς γονιδιώματος.

Καλό μήνα!

(σχόλιο Μαργαρίτας Πατσιλίβα)

Η διάχυση της επιστήμης

Άρθρο του ΔΙΟΝΥΣΗ Π. ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΥ*

Το όνομα του ακαδημαϊκού Σταμάτη Κριμιζή είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τα πιο σημαντικά διαστημικά προγράμματα της NASA. Γι’ αυτό δεν είναι καθόλου παράξενο που, στις αρχές Μαΐου, ο κ. Κριμιζής θα τιμηθεί από την Ενωση Ελλήνων Φυσικών (ΕΕΦ) για τη συνολική του προσφορά στην επιστήμη της Φυσικής και του Διαστήματος. Αυτή δεν είναι, φυσικά, παρά ακόμη μία αναγνώριση στις δεκάδες άλλες που έχει λάβει από διεθνείς επιστημονικούς φορείς ο Χιώτης επιστήμονας, ο οποίος ως διευθυντής του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins διηύθυνε τις δραστηριότητες 600 επιστημόνων, μηχανικών και υποστηρικτικού προσωπικού για τον σχεδιασμό, την κατασκευή, τις δοκιμές, την εκτόξευση και την παρακολούθηση 63 διαστημικών αποστολών και 175 επιστημονικών οργάνων που έκαναν μετρήσεις διαπλανητικών αποστολών της NASA.
Είναι, άλλωστε, ο μόνος επιστήμονας στον κόσμο ο οποίος μ’ αυτόν τον τρόπο έχει επισκεφθεί όλους τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος! Η διάκριση, όμως, από την ΕΕΦ αποτελεί και μια διάκριση που αναγνωρίζει, μεταξύ των άλλων, και την προσπάθεια του κ. Κριμιζή να διαχύσει στο ευρύτερο κοινό της χώρας μας την ανάγκη κατανόησης από τον μέσο άνθρωπο των τρόπων με τους οποίους η σύγχρονη επιστήμη εξερευνά τη φύση.

Ο Σταμάτης Κριμιζής (αριστερά) παραλαμβάνει το φετινό βραβείο του Smithsonian National Air and Space Museum για την εφ’ όρου ζωής προσφορά του στην επιστήμη.

Στην εποχή μας, που οι πολίτες αντιμετωπίζουν κρίσιμες επιλογές σε θέματα που έχουν επιστημονική και τεχνολογική βάση, είναι απαραίτητο η επιστημονική μεθοδολογία να γίνει κατανοητή ευρύτερα. Η εξάρτηση, άλλωστε, της ανθρωπότητας από την υπεύθυνη χρήση της επιστήμης και της τεχνολογίας αυξάνει καθημερινά, ενώ η ανάγκη για μια πλατύτερη διάχυση της γνώσης θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο στο άμεσο μέλλον.

Ως άτομα και ως συνειδητοποιημένοι πολίτες είναι απαραίτητο να εξοικειωθούμε με την επιστήμη και την τεχνολογία και τις συνέπειές τους στην καθημερινή μας ζωή.

Ο σημερινός, άλλωστε, ρυθμός των αλλαγών στην κοινωνία μας είναι και γρήγορος και ριζοσπαστικός. Οι μηχανικοί της δεκαετίας του 1960 χρησιμοποιούσαν τελείως διαφορετικές τεχνικές, οι σύγχρονοί τους αστρονόμοι διαφορετικά όργανα και οι υπάλληλοι της εποχής εκείνης χρησιμοποιούσαν διαφορετικούς τρόπους επικοινωνίας, διαφορετικές μεθόδους αποθήκευσης πληροφοριών και υπολογισμού των κερδών.

Μόνο οι γραφειοκρατικοί τρόποι παρεμπόδισης της προόδου δεν έχουν αλλάξει! Κι όμως, οι περισσότεροι άνθρωποι γύρω μας δεν διαθέτουν την απαιτούμενη βάση για μια ευρύτερη κατανόηση των αλλαγών, αφού ο τρόπος της εκπαίδευσής τους είναι συνήθως πολύ αόριστος για να τους επιτρέψει να τις παρακολουθήσουν, με αποτέλεσμα πολλοί απ’ αυτούς να παραιτούνται από οποιαδήποτε περαιτέρω προσπάθεια αφού θεωρούν ότι πολλά πράγματα στον κόσμο είναι πλέον πάνω και πέρα από τις ικανότητές τους. Είναι φανερό ότι μια τέτοια κατάσταση δεν βοηθά στη δημιουργία ενός πολίτη με αυτοπεποίθηση και αυτοσεβασμό ούτε και στη δημιουργική και υπεύθυνη συμπεριφορά του στο πλαίσιο μιας δημοκρατικής κοινωνίας.

Και να σκεφτεί κανείς ότι στο άμεσο μέλλον τα πράγματα θα γίνουν ακόμη χειρότερα, γιατί ήδη αντιμετωπίζουμε μιαν εκρηκτική αύξηση του αριθμού των νέων γνώσεων και ανακαλύψεων, γεγονός που συνεπάγεται και μιαν ανάλογη αύξηση της επίδρασής τους στην καθημερινή μας ζωή. Αυτή η εξέλιξη σημαίνει επίσης πως όλες οι νέες γνώσεις θα είναι όλο και πιο εξειδικευμένες, με αποτέλεσμα να μην είναι εύκολα κατανοητές από τους «μη ειδικούς». Γι’ αυτό η μετάδοση των γνώσεων θα πρέπει να γίνεται με τέτοιον τρόπο ώστε οι πιο βασικές έννοιες τουλάχιστον να είναι κατανοητές από κάθε άτομο, ακόμη κι αν αυτό δεν διαθέτει κάποια ιδιαίτερη εκπαίδευση, ενώ είναι καθήκον των «ειδικών» να μεταδίδουν αυτά που ξέρουν στους μη ειδικούς με έναν απλό και κατανοητό τρόπο και σε καθημερινή βάση.

Σ’ ένα τέτοιο, λοιπόν, πλαίσιο θεωρώ ότι κάθε επιστήμονας έχει την υποχρέωση να παίξει έναν πολύ κρίσιμο ρόλο στη διάχυση των νέων γνώσεων αφού, έτσι κι αλλιώς, τα περισσότερα άτομα κάθε ηλικίας γοητεύονται από τη φύση και θα ’θελαν πράγματι να την κατανοήσουν καλύτερα. Γιατί, όπως έλεγε και ο Αριστοτέλης, οι άνθρωποι είμαστε από τη φύση μας περίεργα όντα. Είναι αυτό που μας ωθεί να θέτουμε τις ερωτήσεις, που μας κάνει κυνηγούς της γνώσης, πειραματιστές και εξερευνητές. Αυτό το συναίσθημα της περιέργειας και της τάσης για εξερεύνηση είναι στην πραγματικότητα και η βάση της επιστήμης. Γι’ αυτό θεωρώ ότι σ’ ένα μεγάλο ποσοστό η δουλειά των επιστημόνων θα ’πρεπε να περιλαμβάνει και την εξοικείωση του κοινού με την πραγματική φύση της επιστήμης και τη συνειδητοποίηση ότι αυτά που κάνουν οι «επαγγελματίες» επιστήμονες δεν είναι παρά μια πιο σύνθετη πλευρά αυτού που κάθε άνθρωπος έχει τη φυσική τάση να κάνει: να διερευνά, δηλαδή, το άγνωστο.

*Ο κ. Διονύσης Π. Σιμόπουλος είναι επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου.

ΠΗΓΗ 
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Βασιλεύουσα, Πάσχα του 1180, επί αυτοκράτορος Μανουήλ Κομνηνού

(Διασκευή από το βιλβίο του Κώστα Κυριαζή, «Αγνή η Φράγκα, οι Τελευταίοι Κομνηνοι»
επιμέλεια: Θάνος Δασκαλοθανάσης)

Οι γιορτές του Πάσχα που ξεκινούσαν από το Σάββατο του Λαζάρου και κρατούσαν ως και τη δεύτερη μέρα μετά την Κυριακή, ήταν μια ευκαιρία να λάμψει πάλι η Βασιλεύουσα από το χρυσάφι και το ασήμι, να γίνουν λιτανείες, να πάνε και να΄ ρθουνε σε εκκλησιές, να παρουσιαστούνε με όλα τους τα εμβλήματα της απόλυτης εξουσίας τους οι αυτοκράτορες, να πάρουν την πρώτη θέση στην ιεραρχία της εκκλησίας, αφού ήταν οι πρώτοι στην τάξη και της θρησκείας ακόμη, οι πιστοί στον Χριστό τον Θεό αυτοκράτορες των Ρωμαίων.
              «Τω Σαββάτω τω Λαζάρω δείλης, ανοιγομένου του παλατίου εισέρχεται πάσα η Σύγκλητος, μάγιστροι, ανθύπατοι, πατρίκιοι…» έγραφε ο Κων/νος Πορφυρογέννητος ορίζοντας με λεπτομέρεια το Τυπικό των ημερών.

Σάββατο του Λαζάρου
         
Έφθασε το Σάββατο του Λαζάρου. Η Βασιλεύουσα ήταν πάλι καθαρή, πάλι στολισμένη, ο λαός είχε βάλει πάλι τα καλά του, οι δρόμοι, οι φόροι, οι στοές ήταν γεμάτες από το μυριόχρωμο πλήθος, που φώναζε, χειρονομούσε, αντάλλασσε φιλιά και ευχές.
          Σαν βράδιασε ο Μανουήλ (Κομνηνός) και ο Αλέξιος ( ο γιος του) πήγαν στην εκκλησία του Αι-Δημήτρη  και στάθηκαν όρθιοι μπροστά στη «χειμευτή» εικόνα της Παναγιάς, κοντά στη θύρα που έδινε στο ηλιακό. Χτύπησε η καμπάνα και άρχισαν ένας ένας να ΄ρχονται οι συγκλητικοί και να παίρνουν από τα χέρια του Μανουήλ βάγια, που ήταν από φοινικόφυλλα πλεγμένα με μυριστικά λουλούδια,  και έναν μεγάλο σταυρό οι μάγιστροι και οι οφικιάλιοι, και οι πιο κάτω από έναν μικρότερο. Πιάστηκε το χέρι του Μανουήλ να δίνει σταυρούς και βάγια.
            Κατόπιν ο Μανουήλ με τον Αλέξιο και την ακολουθία τους πήγαν στη εκκλσιά του Φάρου, στην εκκλησιά της Μάνας του Θεού, να παρακολουθήσουν τον εσπερινό κι όταν απόσωσε η λειτουργία, ψάλλαν πρώτοι οι ψαλτάδες το « Συνταφέντες σοι» κι ύστερα το κουβούκλιο, κι όταν τέλειωσε κι αυτό, πήραν οι πραιπόζιτοι μεγάλα κλαδιά από φοίνικες και το μοιράσανε στο κουβούκλιο των δυο συμβασιλέων και γύρισαν όλοι μαζί στο ιερό παλάτιο.

Κυριακή των Βαΐων

Την Κυριακή των Βαΐων στο παλάτι γίναν όλες οι τελετές κι ας είχε αρχίσει να γερνάει ανεπανόρθωτα, γιατί οι Κομνηνοί λέγαν δικό τους κείνο των Βλαχερνών. Με λευκές χλαμύδες ήταν οι πραιπόζιτοι καθώς και οι πατρίκιοι και το κουβούκλιο. Κι όταν συνάχτηκαν όλοι, σχημάτισαν την πομπή στο τρίκλινο του Ιουστινιανού και μπήκε ο ορφανοτρόφος κι έδωσε τα αυτοκρατορικά σύμβολα σ΄ εκείνους που τα παίρναν πάντα, κι ήλθαν ύστερα οι δήμαρχοι κι έδωσαν στους μεγάλους και σπουδαίους άρχοντες σταυρούς ασημένιους, όπως το θέλαν οι τύποι.
Κι επειδή είχε φθάσει πια η ώρα, ο Μανουήλ κι ο Αλέξιος, με διβητήριο και χλαμύδα, κάθισαν στα σέντζα τους, στο χρυσοτρίκλινο, έχοντας δεξιά και ζερβά τους τους πιο φανταχτερούς τιτλούχους της αυτοκρατορίας στην πρώτη σειρά, στη δεύτερη τους πιο κάτω, κι έτσι συνέχεια κατεβαίνοντας στην τελευταία σειρά τούς λιγότερου σπουδαίους.
Κατόπιν ο οστιάριος, ύστερα από όρντινο του πραιπόζιτου, βγήκε κρατώντας στο χέρι του ραβδί στολισμένο με πολύτιμες πέτρες και μπήκε πρώτος ο ορφανοτρόφος, φέρνοντας το σύμβολο της πίστης, σταυρό ολόχρυσο, και ορθώθηκε χωρίς να γονατίσει μπροστά στους αυτοκράτορες, γιατί τον κρατούσε, και ο σταυρός ήταν ανώτερος και από τον ισόθεο αυτοκράτορα. Και οι αυτοκράτορες, ο Μανουήλ και ο Αλέξιος ασπάστηκαν το σταυρό. Και ο ορφανοτρόφος έκανε τρία προσκυνήματα, έδωσε το σύμβολο στον αυτοκράτορα, φίλησε το χέρι του Μανουήλ και πισωπατώντας στάθηκε στη μέση της αίθουσας και,  αφού ξαναπροσκύνησε, γονάτισε χάμω, είπε: «Πολλά τα έτη, πολλά» και σηκώθηκε πάλι και έφυγε.
Μπήκε κατόπιν με νόημα του οστιάριου το δεύτερο βήλο, ο σακελάριος της Αγίας Σοφίας και έφερε στους αυτοκράτορες σταυρούς που είχε ριγμένους στον αριστερό του ώμο και έναν που κρατούσε στο δεξί του, και προσκύνησε τρεις φορές τον Μανουήλ και τον Αλέξιο, κι ύστερα έδωσε το σταυρό που είχε στο δεξί του χέρι στον Μανουήλ, φιλώντας του τα ακροδάχτυλα, και ασπάστηκε το σταυρό ο αυτοκράτορας και τον έδωσε στον πραιπόζιτο.
Ακολούθησαν κι άλλοι κι άλλοι… Ο σκευοφύλακας της Υπεραγίας Θεοτόκου των Βλαχερνών με τον χαρτουλάριο της Αγίας Σορού και άλλοι πολλοί από όλες τις εκκλησιές.
Και μπηκαν όλοι τούτοι στο τρίκλινο κουβαλώντας σταυρούς και προσκυνούσαν και παίρναν και ασπάζονταν τους σταυρούς ο Μανουήλ κι ο Αλέξιος κι η ώρα περνούσε και τελειωμό δεν είχαν. Κι όταν έφυγε κι ο τελευταίος, ο αυτοκράτορας κέλευσε κι ήλθαν οι άλλοι, που δεν είχαν σχέση με το Θεό τους ναούς και τα ιδρύματα, κι ήταν τούτοι οι πατρίκιοι και οι στρατηγοί κι όλοι οι άλλοι που μετρημό δεν είχαν.
Σαν τέλειωσαν τα σταυροκουβαλήματα και τα άλλα, έφυγαν από το τρίκλινο του Ιουστινιανού ο Μανουήλ και ο γιος του, ο Αλέξιος, σχηματίστηκε πομπή και βγήκαν στο χρυσοτρίκλινο  οι αυτοκράτορες και το παπαδολόι της εκκλησιάς του Φάρου με το σταυρό τους κι άρχισαν οι ψαλμωδίες και τα τροπάρια της ημέρας: « Την κοινή ανάστασιν»… και τους ακολούθησαν οι βασιλιάδες και οι μεγάλοι της αυτοκρατορίας με κεριά αναμμένα και τράβηξαν όλοι για τη Δάφνη και μπήκαν στην εκκλησιά της Αγίας Μάνας του Χριστού. Άναψαν κεριά ο Μανουήλ και ο Αλέξιος και προσευχήθηκαν, και βγήκαν πάλι και πήγαν στην εκκλησιά του Αγίου Στεφάνου του Πρωτομάρτυρα, και μετά πέρασαν από το Αυγουσταίο και τους ζητωκραύγασαν οι μαγλαβίτες και  βάραγγοι και οι οφικιάλιοί τους, που στέκονταν στο Τρίκογχο.
Και όλοι αυτοί μαζί, αυτοκράτορες και κουβούκλιο και πατρίκιοι και πρωτοσπάθαριοι με τους μαγλαβίτες και τους βαράγγους, γύρισαν πίσω στο χρυσοτρίκλινο και πήγαν και στάθηκαν, δεξιά οι αυτοκράτορες και οι άλλοι αριστερά προς τη σέντζα, κρατώντας στα χέρια τους κεριά και σταυρούς, και μπήκε και το παπαδολόι κι ακούμπησε ο διάκος το αναλόγιο στο θρόνο του Μανουήλ, και είπε τις ευχές του το παπαδολόι, και ξαναβγήκαν πάλι οι αυτοκράτορες, σέρνοντας πίσω τους φίδι χρυσοπλουμισμένο, φεγγερό από τα κεριά, το αρχοντολόι, και πήγαν πάλι στην εκκλησιά του Φάρου να παρακολουθήσουν τη λειτουργία.
Απόλυσε κάποτε η εκκλησία, και οι αυτοκράτορες και οι καλεσμένοι πήγαν στο τρίκλινο του Ιουστινιανού, που ήταν στρωμένο το τραπέζι.

Μεγάλη Πέμπτη

Ήλθε η Μεγάλη Πέμπτη. Χλωμός πρόβαλε τη δεύτερη ώρα από το πρωινό στον ιππόδρομο ο Μανουήλ. Τον ακολούθησε ο Αλέξιος και τα κουβούκλιά τους. Χάιδεψε λίγο το κεφάλι του γερο-Αγρίμιν ο Μανουήλ, τον καβάλησε με κόπο, και χωρίς ούτε να γυρίσει να δει τι έκανε ο γιος του – γιατί ήταν σίγουρος ότι θα κανε σωστά ό,τι ήταν να γίνει- τράβηξε για τα γηροκομεία, για να εκπληρώσει τη φωνή του προφήτη που είπε: « Εσκόρπισεν, έδωκεν τοις πένησιν, η δικαιοσύνη αυτού μόνο εις τον αιώνα του αιώνος» δίνοντας χρυσάφι κι ασήμι σε κείνους που άλλο δεν είχανε να κάνουνε ξέχωρα να περιμένουνε το θάνατο.
Πέρασαν με τη συνοδεία τους απλά ντυμένοι, γιατί έτσι το ΄θελε η μέρα, οι αυτοκράτορες από όλα τα γηροκομεία, κι ήταν κάμποσα στη Θεοφύλαχτη, κι έφθασε πια μεσημέρι, όταν κουρασμένος  και άσπρος σαν πανί γύρισε στο ιερό παλάτι ο Μανουήλ.
Πέρασε η μέρα, στο παλάτι ετοιμάζονταν για τη βραδινή λειτουργία. Την ορισμένη ώρα ο Μανουήλ, αν και καταπονημένος από την ασθένειά του, έχοντας ζερβά του τον γιο του, βρισκότανε στην εκκλησία της Παναγίας του Φάρου, για να ακούσουν τα άγια λόγια των Ευαγγελίων που μιλούσαν για τη θυσία του Θεανθρώπου.
Γέμισε θυμίαμα και λιβανωτό η πεντάμορφη εκκλησιά, οι ψαλτάδες ένωσαν με τα χερουβείμ και τα σεραφείμ, που πετούσανε αόρατα μέσα στο σπίτι της Παναγιάς, τις φωνές τους, ρίγη ιερής συγκίνησης περάσανε από τα κορμιά των πιστών, άρχισαν να κτυπάνε πένθιμα οι καμπάνες, ακούστηκαν τα τελευταία λόγια των παπάδων, σβήσανε οι φωνές των ψαλτάδων, πάψανε τα φτερουγίσματα των αγγέλων.
Ο Μανουήλ προχώρησε, κάθισε στο σκάμνο κοντά στο νάρθηκα και άρχισαν ένας ένας να τον πλησιάζουν οι μεγάλοι της αυτοκρατορίας, να τον προσκυνήσουν, να πάρουν από τα χέρια του, όπως το απαιτούσε η παράδοση, δύο μήλα κι ένα  κιννάμωμο.
Και σαν τέλειωσε κι αυτή η τελετή, σηκώθηκαν ο Μανουήλ και ο γιος του και τράβηξαν για το ιερό παλάτιο, να φάνε με όσους είχαν καλέσει.

Μεγάλη Παρασκευή

Από το παλάτιο των Βλαχερνών, τη δεύτερη ώρα από το ξημέρωμα, ξεκίνησε ο Μανουήλ μαζί με τον Αλέξιο, μια και ήτανε να πάνε στην εκκλησιά της Παναγίας των Βλαχερνών,  όπως το ΄θελε η παράδοση. Μπήκαν μέσα στην εκκλησιά που ευωδίαζε από θυμίαμα αλλά και λουλούδια. Από τις ροδιές που είχαν ανθίσει ολοτρόγυρα στους κήπους, τις πασχαλιές και τ΄ άλλα μυριστικά, που λες και πάλευαν μεταξύ τους ποιο θα υπερισχύσει, ποιο θα χαρίσει πιο πλούσιο ή πιο λεπτό ένα άρωμα για την ταφή του Θεανθρώπου, για την υπόσχεση της αυριανής ανάστασης, που ήτανε και για τη φύση ανάσταση, αφού για τα καλά είχε μπει η άνοιξη.
Προχώρησαν μέχρι τις άγιες θύρες οι αυτοκράτορες κι ανάψανε κεριά, προσευχήθηκαν, μπήκαν κατόπιν στο θυσιαστήριο, ο Μανουήλ πήρε ένα θυμιατό ολόχρυσο, στολισμένο με πέτρες και μαργαριτάρια, κι άρχισε να θυμιατίζει ολοτρόγυρα κι ύστερα, αφού έντυσε την αγία τράπεζα, έβαλε απάνω το αποκόμβιο και βγήκε από την πλάγια θύρα και μπήκε στο ιερό της αγίας σορού και ξανάναψε κεριά και προσευχήθηκε. Κατόπιν με το γιο του πάντα να τον ακολουθεί, διέσχισε την εκκλησιά που ήταν γεμάτη από πατρικίους και το σεκρέτο και το κουβούκλιό του, και γύρισε πάλι στο παλάτιο των Βλαχερνών και τράβηξε στα δωμάτιά του για να ξαποστάσει.
Μετά την τριτοέκτη έφυγε από τις Βλαχέρνες ο Μανουήλ και μαζί με το γιο του και το κουβούκλιό του πήγε πάλι στα γηροκομεία της Βασιλεύουσας και χάρισε χρυσάφι, και στα λεπροκομεία, για να δώσει κι εκεί τα δώρα του σ΄ αυτούς που σάπιζαν ζωντανοί.
Στην εκκλησιά της Παναγιάς του Φάρου κατευθύνθηκε κατόπιν με τη ακολουθία του και προσκύνησε την τίμια λόγχη που τρύπησε το πλευρό του Θεανθρώπου. Την λόγχη που είχε βρει ο ξάδερφος του βασιλιά Ηράκλειου και την έφερε με πομπή από τους Αγίους Τόπους στη Πόλη, πριν ξεκινήσει την εκστρατεία του κείνος ο αυτοκράτορας τους Πέρσες να συντρίψει, που είχανε κλέψει τον Τίμιο Σταυρό και τον κουβάλησαν στην πρωτεύουσά τους.
Την τίμια λόγχη με κατάνυξη προσκύνησε ο Μανουήλ και τα χείλη του σχημάτισαν μια προσευχή: να γιάνει, να ζήσει…
Με κόπο σηκώθηκε και τράβηξε για το χρυσοτρίκλινο. Σαν έφθασε εκεί, πήγε στο βεστιάριο κι έβγαλε το χρυσό τραπέζι και τα χρυσά σκεύη που θα χρησιμοποιούσαν τις μέρες του Πάσχα στο χρυσοτρίκλινο, κι όταν τέλειωσε κι αυτό τα καθήκον, πήρε βαθιά ανάσα. Κι αυτή η μέρα είχε τελειώσει. Έμεναν δυο ακόμη, και ύστερα θα μπορούσε να μείνει για δυο-τρεις μέρες στο κράβατό του, να συνέλθει και να ξεκουραστεί.

Ξημέρωνε το Σάββατο, η Ανάσταση πλησίαζε.

Λαός και άρχοντοι ετοιμάστηκαν για τη μεγάλη ώρα που θα χτυπούσαν οι καμπάνες, που θα ακουγόταν το «Ανάστα ο Θεός», τη ώρα που εχθροί γίνονταν φίλοι, που αντάλλασσαν το φίλημα της αγάπης.
Από το χρυσοτρίκλινο ξεκίνησε η πομπή με τον Μανουήλ και τον Αλέξιο, που φορούσαν σαγία, στο κεφάλι της. Πέρασαν από ευκτήριους οίκους, ανάψανε κεριά, φούσκωσε η ακολουθία τους. Φθάσανε στον κοιτώνα του Αυγουσταίου  κι άλλαξαν όλοι και φόρεσαν ατραβατικά χλανίδια και τύρεα. Φόρεσαν παγανό διβητήσιο και χλανίδα οψίμαρο ο Μανουήλ και ο γιος του και βγήκαν από τον κοιτώνα και φθάσαν στην παλιά πύλη του Οινόποδα που ήταν γεμάτη από αρχόντους και σιδερωμένους και πέσαν στα γόνατά τους όλοι, και ο πραιπόζιτος  έγνεψε στον της κατάστασης κι εκείνος είπε: «Κελεύσατε» και όλο το αρχοντολόι και οι σιδερωμένοι βροντοφώναξαν: « Εις πολλούς κι αγαθούς χρόνους»
Με τη χρυσοφορεμένη και σιδερωμένη συνοδεία τους οι αυτοκράοτρες βγήκαν από το Κονσιστώριο, φτάσαν στο Άγιο Φρέαρ και μέχρι να πάνε εκεί, σταματούσαν κάθε τόσο ν΄  ακούσουν τις χιλιοειπωμένες ευχές, να δεχτούν προσκυνήματα, να φουσκώσει, αν ήταν κούφιοι οι εστεμμένοι, η περηφάνια τους, που ήταν από το Θεό σταλμένοι να διοικούνε όλους αυτούς,  άρχοντες και πλέμπα, παπαδολόι και λαό.
Στο Άγιο Φρέαρ περίμενε ο πατριάρχης τον Μανουήλ και άναψαν κεριά και διπλώθηκε αυτός και ο γιος του μπροστά στον πατριάρχη και διπλώθηκε κι αυτός μπροστά τους και φιλήθηκαν και μπήκαν στη Μεγάλη Εκκλησιά της του Θεού Σοφίας. Και προχώρησε ο πατριάρχης στο θυσιαστήριο  και στάθηκαν ο Μανουήλ κι ο Αλέξιος μπροστά στις άγιες θύρες κι άναψαν κεριά και προσευχήθηκαν και μπήκανε μετά στο θυσιαστήριο και έστρωσε με τα ίδια του τα χέρια ο Μανουήλ την Αγία Τράπεζα  και πήρε από τον πραιπόζιτο εκατό λίτρες χρυσάφι και τις έβαλε στην Αγία Τράπεζα, στο σκαλοπάτι που στεκόταν. Πήρε ύστερα το θυμιατό από το χέρι του Πατριάρχη και θύμιασε τρεις φορές και βγήκε ύστερα από την αριστερή θύρα και πήγε στο σκευοφυλάκιο. Άναψε κεριά, προσευχήθηκε και θύμιασε όλα τ΄ άγια σκεύη.
Μια ώρα κράτησε ακόμη το πανηγύρι. Προσκυνήματα, φωνές, ζητωκραυγές, όλα σοφά μοιρασμένα, ώσπου βρέθηκαν πάλι στο ιερό παλάτι όλοι. Εκεί, αφού άκουσαν τα ονόματά τους όσοι ήταν καλεσμένοι, κάθισαν να φάνε.
Την ένατη ώρα φόρεσε πάλι το σαγίο του το κουβούκλιο. Σαν έφτασε η ώρα της λειτουργίας πήγαν στην εκκλησιά της Παναγίας του Φάρου οι αυτοκράτορες με τη συνοδεία τους. Και τη στιγμή  που οι ψαλτάδες ήταν έτοιμοι να πουν «Ανάστα ο Θεός» οι κουβικουλάριοι, που κρατούσαν μέχρι εκείνη τη στιγμή τα βήλα που κρέμονταν πάνω από τα χρυσά καλύπτοντάς τα, πήραν μιαν ανάσα και τα σήκωσαν μόλις ακούστηκε το «Χριστός Ανέστη» και μείναν μόνον τα χρυσά. Κι όταν τέλειωσε η λειτουργία κι όταν φώναξαν όλοι «Στρερεώση ο Θεός τους Βασιλείς ημών» αντήχησε το όργανο που βρισκόταν στο Τριπέτωνα και οι αυτοκράτορες, φορώντας άσπρα σκαραμάγγια με χρυσά κεντίδια, κάτσανε στο τραπέζι, μαζί κι οι καλεσμένοι που φορούσαν κι αυτοί σκαραμάγγια, άλλοι λευκά κι άλλοι χρωματιστά.
          
Την επάυριο, Κυριακή του Πάσχα, στην Μεγάλη Εκκλησιά πήγαν πάλι οι αυτοκράτορες κι οι αυτοκρατόρισσες να λειτουργηθούνε την άγια τούτη μέρα του Θεού. Κι ήταν στολισμένοι με δαφνόφυλλα και μύρτα οι δρόμοι, και φορούσαν άρχοντες και λαός τα πιο καλά τους ρούχα και φιλιόντουσαν και ευχόντουσαν, άλλοι με την καρδιά τους, άλλοι με μισό στόμα, γιατί το  ΄θελε η μέρα να ευχηθούν.
Σε έξι μεριές ήταν συναγμένοι οι κράχτες των Δήμων, σε έξι μεριές ακτολογούσανε τους αυτοκράτορες, καθώς πηγαίνανε στη Μεγάλη Εκκλησιά:
«Πάσχα Κυρίου σήμερον καθορώντες μελωδικώς κραυγάζομεν ομοφώνως» ακούστηκε η Τρίτη δοχή των Βένετων.
«Τους χρόνους υμών πληθύνη συν ταις Αυγούσταις» ακούστηκαν ξανά οι κράχτες να φωνάζουν.
«Πολυχρόνιον ποιήση ο Θεός την αγίαν βασιλείαν σας εις πολλά τα έτη» ανταπάντησε ο λαός.
Κι ύστερα συνέχισαν οι Πράσινοι: « Προσκυνήσαντες του αναστάντος Χριστού την δόξαν».
Και λάλησε ξανά με τη βαριά του φωνή ο λαός.
«Πολυχρόνιον ποιήση ο Θεός την  βασιλείαν Μανουήλ και Αλεξίου».
Και είπαν κι άλλα οι κράχτες και κατέληξε ο λαός:
«Πολυχρόνιος…Πολυχρόνιος…Πολυχρόνιος… και η βασιλεία υμών»

Πηγή: ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΑ

να μην πάει χαμένη καμιά από τις καραμέλες...

Θέλω την ουσία, η ψυχή μου βιάζεται...
Μου μένουν λίγες καραμέλες στη σακούλα...
Θέλω να ζήσω δίπλα σε πρόσωπα με ανθρώπινη υπόσταση...

Mario de Andrade (1893-1945),
Ποιητής, συγγραφέας, δοκιμιογράφος και μουσικολόγος. 
Εμβληματική μορφή των Γραμμάτων της Βραζιλίας.

Μάριο ντε Αντράντε
Μέτρησα τα χρόνια μου

Μέτρησα τα χρόνια μου και συνειδητοποίησα,
ότι μου υπολείπεται λιγότερος χρόνος
ζωής απ' ότι  έχω ζήσει έως τώρα...
Αισθάνομαι όπως αυτό το παιδάκι που κέρδισε μια σακούλα καραμέλες: τις
πρώτες τις καταβρόχθισε με λαιμαργία αλλά όταν παρατήρησε ότι του απέμεναν          
λίγες,  άρχισε να τις γεύεται με βαθιά απόλαυση.
Δεν έχω πια χρόνο για ατέρμονες συγκεντρώσεις όπου συζητούνται, καταστατικά,
νόρμες, διαδικασίες και εσωτερικοί κανονισμοί, γνωρίζοντας ότι δε θα καταλήξει
κανείς πουθενά.
Δεν έχω πια χρόνο για να ανέχομαι παράλογους ανθρώπους που παρά τη
χρονολογική  τους ηλικία, δεν έχουν μεγαλώσει.
Δεν έχω πια χρόνο για να λογομαχώ με μετριότητες.
Δε θέλω να βρίσκομαι σε συγκεντρώσεις όπου παρελαύνουν παραφουσκωμένοι
εγωισμοί.
Δεν ανέχομαι τους χειριστικούς και τους καιροσκόπους.
Με ενοχλεί η ζήλια και όσοι προσπαθούν να υποτιμήσουν τους ικανότερους για να
οικειοποιηθούν τη θέση τους, το ταλέντο τους και τα επιτεύγματα τους.
Μισώ, να είμαι μάρτυρας των ελαττωμάτων που γεννά η μάχη για ένα
μεγαλοπρεπές αξίωμα. Οι άνθρωποι δεν συζητούν πια για το περιεχόμενο...
μετά βίας για την  επικεφαλίδα.
Ο χρόνος μου είναι λίγος για να συζητώ για τους τίτλους, τις
επικεφαλίδες.
Θέλω την ουσία, η ψυχή μου βιάζεται...
Μου μένουν λίγες καραμέλες στη σακούλα...
Θέλω να ζήσω δίπλα σε πρόσωπα με ανθρώπινη υπόσταση.
Που μπορούν να γελούν με τα λάθη τους.
Που δεν επαίρονται για το θρίαμβό τους.
Που δε θεωρούν τον εαυτό τους εκλεκτό, πριν από την ώρα τους.
Που δεν αποφεύγουν τις ευθύνες τους.
Που υπερασπίζονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια
Και που το μόνο που επιθυμούν είναι να βαδίζουν μαζί με την αλήθεια και την
ειλικρίνεια.
Το ουσιώδες είναι αυτό που αξίζει τον κόπο στη ζωή.
Θέλω να περιτριγυρίζομαι από πρόσωπα που ξέρουν να αγγίζουν την καρδιά των
ανθρώπων...
Άνθρωποι τους οποίους τα σκληρά χτυπήματα της ζωής τους δίδαξαν πως 
μεγαλώνει κανείς με απαλά αγγίγματα στην ψυχή.
Ναι, βιάζομαι, αλλά μόνο για να ζήσω με την ένταση που μόνο η
ωριμότητα μπορεί να σου χαρίσει.
Σκοπεύω να μην πάει χαμένη καμιά από τις καραμέλες που μου απομένουν...Είμαι
σίγουρος ότι ορισμένες θα είναι πιο νόστιμες απ' όσες έχω ήδη φάει.
Σκοπός μου είναι να φτάσω ως το τέλος ικανοποιημένος και σε ειρήνη με
τη συνείδησή μου και τους αγαπημένους μου.
Εύχομαι και ο δικός σου να είναι ο ίδιος γιατί με κάποιον τρόπο θα φτάσεις κι
εσύ...

Και οι βάνδαλοι συνεχίζουν το έργο τους ανενόχλητοι...

Θα προσθέσουμε, εκτός των βανδαλισμών που περιγράφονται γλαφυρά στο άρθρο, τα συντρίμια και τις καταστροφές που άφησαν οι καταληψίες της Νομικής στο κτίριο - έχουμε συνηθίσει, βάβαια, το έγκλημα των καταστροφών των πανεπιστημίων μας και δεν ιδρώνει το αυτί μας...
Κατά τ'άλλα δεν είδα ποτέ ούτε έναν Έλληνα να διαδηλώνει ενάντια στον φασισμό των βανδάλων που έχουν μετατρέψει τις πόλεις μας σε χαβούζες και σκουπιδότους, κατά εικόνα και ομοίωση των ακατοίκητων εγκεφάλων τους. Τόση ατολμία; Ή τόση συναίνεση τελικά;
Απορώ γιατί κάποιοι θέλουν πίσω τα "μάρμαρα του Παρθενώνα"... Για να γίνουν κι αυτά βορά των βαρβάρων;...

Αλήθεια, θα ακολουθήσει διατριβή για την εικαστική αξία των σχετικών πράξεων;..(!)..

Σχόλιο της Μαργαρίτας Πατσιλίβα

Θαυμάστε το βανδαλισμένο έγαλμα του Κωστή Παλαμά

Αντεξουσιαστές σε υπηρεσία βανδαλισμού της Αθήνας
Άρθρο του ΝΙΚΟΥ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΥ

Οι καταστροφές, προχθές τη νύχτα, στην Αθήνα έγιναν από μια μικρή ομάδα. Για μερικές ώρες είχε την πόλη στα χέρια της. Ακόμη και όταν οι «αντεξουσιαστές» έφτασαν στο Μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη και το βανδάλισαν, η αστυνομία τούς άφησε ανενόχλητους. Η ομάδα των «αγνώστων» είχε έργο εκείνη τη νύχτα: βανδάλισε μνημεία (Καπνικαρέα, Τριλογία), αγάλματα (Παλαμάς, Πνευματικό Κέντρο), κτίρια (Αθηνάς, Μοναστηράκι, Πανεπιστημίου), καταστήματα και στάσεις (Κλαυθμώνος, Κολοκοτρώνη), το Δημαρχιακό Μέγαρο, τη Βουλή από τα ανθοπωλεία μέχρι το φυλάκιο, το κάτω μέρος της πλατείας Συντάγματος...

Σε εντεταλμένη υπηρεσία, οι «αντεξουσιαστές» σε μία έρημη πόλη, είχαν έναν μόνο θεατή: την ίδια την αστυνομία.

«Ηταν μια επίδειξη ισχύος», όπως ειπώθηκε. «Δεν άφησαν τίποτε όρθιο». Προς τι; Οι ευθύνες του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη είναι τεράστιες. Από «ευαισθησία» και μόνο δεν έβγαλε ούτε μία ανακοίνωση. Το υπουργείο Πολιτισμού επίσης απόν. Η σιωπή μεταφράζεται, εν προκειμένω, σε αποδοχή.

Τα συνεργεία του Δήμου Αθηναίων αποδύονται από χθες το πρωί στην ηρωική προσπάθεια να συνεφέρουν την πόλη. Πρώτο μέλημα ήταν νωρίς, χθες, το πρωί, ο καθαρισμός του Μνημείου του Αγνωστου Στρατιώτη.

Ο δήμαρχος, Γιώργος Καμίνης, εξέδωσε χθες ανακοίνωση με σκληρό τίτλο: «Η υπομονή εξαντλείται – η Πολιτεία δεν επιτρέπεται να μένει αδρανής». Πάντως, με εντολή της προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών, Ελένης Μπάνου, το αρμόδιο τμήμα συντήρησης της Εφορείας, υπό τη διεύθυνση του κ. Στέλιου Δασκαλάκη, ξεκίνησε στον Ιερό Ναό Καπνικαρέας, επί της οδού Ερμού, ο καθαρισμός του γκράφιτι με τετραμελές συνεργείο συντήρησης. Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού, ήδη έχει απομακρυνθεί το πρώτο στρώμα από τους συντηρητές. Η εργασία θα συνεχιστεί μέχρι την ολική απομάκρυνση του γκράφιτι.

Ηδη έχει απομακρυνθεί το πρώτο στρώμα από τους συντηρητές. Η εργασία θα συνεχιστεί μέχρι την ολική απομάκρυνση του γκράφιτι.

Ενδιαμέσως, στέκει ο πολίτης εκείνος, που με βουβή αγανάκτηση παρακολουθεί ανήμπορος τον εκβαρβαρισμό της πόλης. Η καλλιεργούμενη ανασφάλεια αλλά και η εδραιωμένη, πλέον, διάχυτη πεποίθηση πως την πόλη ελέγχουν «κάποιοι» με την ανοχή των κρατικών αρχών, δημιουργεί βαθύτερα ρήγματα στην κοινωνική συνοχή. Τα προχθεσινά επεισόδια σε συνδυασμό με την κατάληψη στη Νομική Σχολή και την αδυναμία, κι εκεί, του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη να ελέγξει την κατάσταση (και επί της ουσίας να ασκήσει πολιτική) συνθέτουν οδυνηρό σκηνικό για τον πολίτη. Οσο για το υπουργείο Πολιτισμού, αναμένουμε τη δική του σκληρή ανακοίνωση.

Γιώργος Καμίνης: Καμία ανοχή στην ανομία

«Πολλοί προβάλλουν την κρίση ως άλλοθι για ουκ ολίγες παρεκκλίσεις. Ασκούμε βία; Φταίει η κρίση. Δεν εφαρμόζουμε τον νόμο; Το δικαιολογεί η κρίση. Παραβιάζουμε τις ελευθερίες του διπλανού μας; Είναι η κρίση. Υποβαθμίζουμε το περιβάλλον που ζούμε; Η κρίση έχει προκαλέσει χειρότερα. Αυτό λοιπόν δεν το δέχομαι. Ο βανδαλισμός στο Πολυτεχνείο δεν είναι τέχνη που προκάλεσε η κρίση. Είναι καραμπινάτη βεβήλωση που προσβάλλει την αισθητική μας και υποβαθμίζει το περιβάλλον που ζούμε. Το ξεκαθάρισα, ότι ο Δήμος Αθηναίων, όπου μπορεί, θα προστρέχει σε βοήθεια και θα αποκαθιστά τις ζημιές που προκαλούνται. Αλλά δεν μπορεί να γίνει ανεκτή η ανοχή στην ανομία. Επί έξι μήνες καθαρίζαμε από κακότεχνο γκράφιτι, κατά κυριολεξία από μουτζούρες, την Αθηνάς, την Ερμού και τη Σταδίου. Αν κάποιοι θεωρούν ότι η πόλη και οι αστικές υποδομές της, δεν αντικατοπτρίζουν επαρκώς την κρίση στη χώρα και θέλουν να επιδεινώσουν την εικόνα της, θα μας βρουν αντιμέτωπους. Αντιμέτωπους με την ανομία και με ό,τι συμβάλλει στην καταρράκωση του ηθικού των πολιτών της Αθήνας».

Πηγή ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της 19.3.2015

Στοά του Βιβλίου & Ελέυθερο Πανεπιστήμιο στο διαδίκτυο

Η Στοά τού Βιβλίου δίνει τη δυνατότητα σε όσους το επιθυμούν να παρακολουθήσουν ζωντανά μέσω διαδικτύου ορισμένα μαθήματα τού Ελευθέρου Πανεπιστημίου.

Την Τετάρτη 18 Μαρτίου:
1. ώρα 17:00. Θα μεταδοθεί το μάθημα της καθηγήτριας του Πανεπιστηµίου Αθηνών Ελένης Πολίτου-Μαρµαρινού,
"Περιγραφές τοπίων σε σύγχρονους ποιητές. Συγκεφαλαίωση" από τα 5 ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ - Η Ποιητική τού τοπίου.
2. ώρα 19:30. Θα μεταδοθεί το μάθημα τού καθηγητή τού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Μάνου Στεφανίδη
"Ο Μοντερνισμός, το μεταμοντέρνο και τα αδιέξοδά τους : Από τον Picasso στον Duchamp via Andy Warhol και Josef Beuys (Δημοκρατία τής αγοράς ή Δικτατορία τής τέχνης ; )" από τα 6 ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ.
Την Πέμπτη 19 Μαρτίου:
ώρα 17:00. Θα μεταδοθεί το μάθημα του καθηγητή του Πανεπιστηµίου Αθηνών Γιώργη Γιατροµανωλάκη,
"Εγκοίμηση. Όνειρα και θεραπεία. Από τον Αίλιο Αριστείδη στον Μακρυγιάννη. Όνειρα ποιητικού χρίσματος.
Όνειρα λογοτεχνικά ή ο συγγραφέας ονειρεύεται ότι γράφει.  Ο Διονύσιος Σολωμός ονειρεύεται",
από τα 5 ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.

Οι μεταδόσεις πραγματοποιούνται από τη διεύθυνση: http://diavlos.grnet.gr/stoabibliou

Η απίστευτη νεοελληνική βαρβαρότητα!

Άντε παιδιά, με το καλό και στην Ακρόπολη, και στο αρχαιολογικό μουσείο..!
Απίστευτο αίσχος που καταμαρτυρά τα χάλια μας. Ποια είναι η διαφορά μας από τους βάνδαλους τζιχαντιστές που καταστρέφουν τους αρχαιολογικούς θησαυρούς του Ιράκ; Απολύτως καμμία!
Απ' ότι φαίνεται πλησιάζει η ώρα που θα εγκαταλείψουμε οριστικώς την όρθια στάση...Ολοταχώς για τα τέσσερα!
Απολαύστε τους βανδάλους...
Και κυρίως, μη θίξετε τα παιδιά - κάνουν τέχνη ή εκφράζουν το θυμό τους...

                                                                                              

Σχόλιο της Μαργαρίτας Πατσιλίβα

 

Ακολουθεί άρθρο της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ (6.3.2015)
Πολυτεχνείο, η εξοικείωση με το χειρότερο
ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Πριν από λίγα 24ωρα, η όψη του Πολυτεχνείου επί της οδού Στουρνάρη καλύφθηκε από ένα τεράστιο γκράφιτι. Είναι τόσο μεγάλο, που δεν αφήνει παρά ελάχιστα κενά. Είναι τόσο απόλυτο ως προς την πρόθεση, τόσο συμπαγές ως προς τη στόχευση, όσο αδύνατον είναι να αφαιρεθεί αν δεν βρεθεί κάποιος να πληρώσει για τον καθαρισμό του κτιρίου.

Βεβαίως, το ιστορικό κτίριο του ΕΜΠ ποτέ δεν ήταν καθαρό. Απλώς, αυτή η παρέμβαση, την οποία κάποιοι που αντιπαθούν την «αστική στειρότητα» την εκλαμβάνουν ως εξελιγμένο δείγμα της street art (διάβασα και τον όρο post-graffiti σκηνή), εκφράζεται μέσα από την εξωστρεφή αυθάδειά της. Είναι, με άλλα λόγια, μια παρέμβαση που, καθώς καλύπτει το σύνολο της εξωτερικής όψης επί της οδού Στουρνάρα, δηλώνει με επιθετική αυτοπεποίθηση ότι το γενικότερο κλίμα παρέχει ηθική νομιμοποίηση. Καμία πολιτική αρχή, καμία πρυτανεία, καμία τοπική αυτοδιοίκηση δεν μπόρεσε όχι να επιλύσει το θέμα του συνεχούς βανδαλισμού αλλά να προτείνει, έστω, μια ρεαλιστική προσέγγιση. Η εκ των προτέρων δηλωμένη ηττοπάθεια, αλλά και ο φόβος να εκφραστεί από επίσημα χείλη μια ρήξη με την κουλτούρα των βανδαλισμών και τους υποστηρικτές της, επιβεβαιώνεται και από την απουσία οποιασδήποτε κίνησης τα τελευταία 24ωρα.

«Είναι έλλειμμα αγωγής και πολιτισμού, καθώς πρόκειται για ένα μνημείο», είπε σε τηλεφωνική συνομιλία ο πρύτανης του ΕΜΠ, Ιωάννης Γκόλιας, ο οποίος, όμως, αρνήθηκε να καταδικάσει τον βανδαλισμό του κτιρίου. «Eχω πολλά να καταδικάσω και δεν θέλω να μπω σε αυτήν τη λογική. Δεν εκφράζω ούτε ευαρέσκεια, ούτε δυσαρέσκεια». Ο κ. πρύτανης απέδωσε αυτήν την «απόσταση» στις αντικειμενικές δυσχέρειες του ιδρύματος. «Δεν έχω φύλακες. Από τους 40 έχουν μείνει οι τρεις. Εχουμε πάρει ελάχιστους επιπλέον και τι δεν ακούσαμε γι’ αυτό. Οσους έχουμε, φυλάνε τον εσωτερικό χώρο. Δεν έχουν οπτική επαφή με το τι συμβαίνει εξωτερικά. Το είδα κι εγώ αυτό που συνέβη, αλλά τι θέλετε να κάνω; Να βάλουμε χρήματα και μετά να μην έχουμε να πληρώσουμε ούτε τη ΔΕΗ; Προσπαθώ να θέσω προτεραιότητες. Οπότε, θα μπορούσα να καταδικάσω αυτό που έγινε, αλλά υπό τις παρούσες συνθήκες δεν μπορώ να το κάνω».Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να συνηθίσουμε το θέαμα.

Πρέπει να πολεμήσουν και οι σημερινοί νέοι...

Ο διακεκριμένος καθηγητής φυσικής υψηλών ενεργειών και
Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών Δρ. Δημήτρης Νανόπουλος, σε
μια συνέντευξη-μάθημα ζωής, δηλώνει πως του αρέσει να
απολαμβάνει «τη ζωή, τον έρωτα, την τέχνη», προτρέπει τους
νέους «να πολεμήσουν για τη ζωή που θέλουν να έχουν» και
τάσσεται απερίφραστα κατά της δήλωσης του Υπουργού Παιδείας
Αριστείδη Μπαλτά «η αριστεία είναι ρετσινιά» ως «επαίσχυντη»
και «ακυρωτική».

              Απολαμβάνω: «O πατέρας μου μού έλεγε: «Παιδί μου, αυτό που
έχουμε είναι από εδώ μέχρι εκεί. Ό,τι έχεις, λοιπόν, να το
χαίρεσαι και να το απολαμβάνεις». Η απόλαυση είναι μια
πραγματικά ουσιαστική λέξη. Σε αντίθεση με την ευτυχία, η
οποία είναι φευγάτη, στιγμιαία. Εγώ προσπαθώ να απολαμβάνω
τη ζωή, τον έρωτα, την τέχνη, τη φύση, το καλό φαγητό, τους
φίλους μου, τις παρέες, το πιοτό, το πούρο, μέσα στην έννοια
του μέτρου προφανώς, εν γένει την καλή απλή ζωή. Από κει και
πέρα, είμαι ευχαριστημένος που διάλεξα να κάνω κάτι στη ζωή
μου, τη φυσική, που με γεμίζει εντελώς».
              Βεβαιότητες: «Το χαρακτηριστικό της μοντέρνας φυσικής είναι
η αβεβαιότητα. Η φυσική μας λέει ότι τα πάντα είναι αβέβαια.
Και όπως θα πω και στην ομιλία μου στο Εθνικό Θέατρο, αν δεν
υπήρχε αυτή η αρχή της αβεβαιότητας, δεν θα είμαστε εδώ
σήμερα. Παρόλο, όμως, που είμαι υπερασπιστής του παραλόγου
και της κβαντικής αβεβαιότητας, στην καθημερινή μας ζωή
πρέπει να έχουμε κάποιες βεβαιότητες, κάποιες σταθερές,
γιατί αν είναι όλα ρευστά και αβέβαια, πάμε στο χάος και
χαθήκαμε. Τώρα, αν έχω μία βεβαιότητα, αυτή είναι ότι αγαπώ
τη ζωή και ότι η φυσική είναι η ζωή μου. Νομίζω πως όταν
έρθει η ώρα μου, μέχρι την τελευταία μου ανάσα, το χέρι μου
όλο και κάποια εξίσωση ή παρατήρηση θα γράφει. Επίσης, μια
και μιλάμε για βεβαιότητες, οι Αμερικανοί λένε: ‘Δύο
πράγματα είναι βέβαια στη ζωή: ο θάνατος και η εφορία’».
(γελάει)
              Γεννήθηκα: «Στην Αθήνα, στο μαιευτήριο ‘Ελενα’, στις 13
Σεπτεμβρίου του 1948. Απέναντι από το ‘Ελενα’, στο τότε 3ο
Γυμνάσιο και νυν 2ο Πειραματικό, έβγαλα το σχολείο. Δίπλα,
ήταν το γνωστό αναμορφωτήριο ‘Στεφανία’, απ’ όπου και η
ομώνυμη ταινία. Πιο πέρα, το γήπεδο του Παναθηναϊκού, οπότε
καταλαβαίνετε είμαι Παναθηναϊκός. Η μητέρα μου με γέννησε
στα 19 της ?μια πανέξυπνη γυναίκα, κοντούλα αλλά σπίθα. Ο
πατέρας μου ήταν ένας πολύ πράος άνθρωπος. Εγώ έχω πάρει το
νεύρο και την ενεργητικότητα της συγχωρεμένης της μάνας μου.
Λοιπόν, πίσω στη γέννησή μου, ήταν να γεννηθώ στις 11
Σεπτεμβρίου, αλλά δεν μπορούσα να γεννηθώ, γιατί είχα πολύ
μεγάλο κεφάλι και έπρεπε να γίνει καισαρική, αλλά ο γιατρός
έλειπε και τελικά έγινε η επέμβαση δύο μέρες μετά. Απ’ ό,τι
μου έλεγε η μάνα μου, βγήκα κυριολεκτικά οριακά ζωντανός,
καθώς γεννήθηκα μωβ, μπλαβής από την ασφυξία και φυσικά με
πολύ μεγάλο κεφάλι. Τόσο μεγάλο στα πρώτα μου παιδικά
χρόνια, που όταν με έβλεπαν τα άλλα παιδιά, έφευγαν.
Ευτυχώς, πριν πάω στο δημοτικό, πήρε κανονικές διαστάσεις,
γιατί το μέγεθός του είχε γίνει βραχνάς για τη μητέρα μου».
              Δραπετεύω: «Θεωρώ πως είμαστε από γεννησιμιού μας δραπέτες.
Γεννιόμαστε δραπετεύοντας από τη μήτρα της μάνας μας και
ζούμε δραπετεύοντας από τον θάνατο. Σκανταλιάρηδες και
σκασιάρχες εκ προοιμίου, λοιπόν. (γελάει) Από μικρός,
λοιπόν, είχα μεγάλο σεβασμό και αγάπη για τους
περιθωριακούς, όχι για κάτι νούμερα που περιφέρονται ως
τέτοιοι, αλλά για τους αυθεντικούς, οι οποίοι, λόγω
ιδεολογίας, ενσυνείδητα, δεν επιθυμούν να βρίσκονται στο
κέντρο των πραγμάτων αλλά δημιουργούν και υπάρχουν στις
παρυφές της κοινωνίας. Μιλάω για μεγάλους καλλιτέχνες και
λογοτέχνες, που έζησαν ως δραπέτες της κοινωνίας. Γι’ αυτό,
το ‘δραπετεύω’ μου ασκεί διαχρονικά μια μαγεία και έλξη».
                Ελλάδα: «Είναι πολλά πράγματα για μένα. Καταρχάς, είναι
μια πνευματική ιδιότητα, μια υψηλή ιδέα που δημιούργησε τη
δημοκρατία, τις επιστήμες και τις τέχνες και αυτή την
Ελλάδα φέρω μαζί μου και στο εξωτερικό. Γι’ αυτό και
διατήρησα και διατηρώ πάντα την επαφή μου με τη ρίζα μου,
την πατρίδα μου. Για μένα, η Ελλάδα είναι κάτι που σχεδόν
δεν συνδέεται με τον παρόντα ελληνικό χωροχρόνο. Γι’ αυτό
θλίβομαι βαθύτατα με τις πολιτικές-οικονομικές εξελίξεις
των τελευταίων ετών. Είναι μια κατάντια που δεν μας
αξίζει. Νομίζω πως ο ελληνικός λαός, σε ατομικό και
συλλογικό επίπεδο, είμαστε πιο έξυπνοι, πιο έντιμοι από
ό,τι μας παρουσιάζουν και δικαιούμαστε καλύτερης τύχης. Οι
Ελληνες διαπρέπουν όπου και αν βρεθούν στο εξωτερικό.
Μαγιά ικανών ανθρώπων υπάρχει, λοιπόν. Τώρα, πως
καταφέραμε και έχουμε φτάσει εδώ που έχουμε φτάσει, πρέπει
να το δούμε πολύ σοβαρά. Πρέπει όλοι να αναλάβουμε τις
ευθύνες μας. Γιατί αυτοί οι κύριοι που ήταν και είναι στη
Βουλή εκλέγονται και δρουν με ‘εντολή λαού’, με
δημοκρατικές διαδικασίες».
                 Ευτυχία: «Για να είναι κανείς ευτυχισμένος, πρέπει να του
λείπουν μερικά data. Καμιά φορά δε, μπορεί να αφήνουμε
εσκεμμένα απ’ έξω μερικά data, για να νιώσουμε κάποια
στιγμιαία ευτυχία».
                 Ζηλεύω: «Εχω ζηλέψει στη ζωή μου, με την έννοια του
θαυμασμού και όχι του φθόνου, τους καλούς επιστήμονες. Θα
ήθελα να είμαι καλύτερος επιστήμονας, όπως ο Ρίτσαρντ
Φάινμαν, ο Βέρνερ Καρλ Χάιζενμπεργκ, ο Πολ Ντιράκ. Έχω,
επίσης, θαυμάσει και ζηλέψει το έργο του Τζέιμς Τζόις,
του Αλμπέρ Καμί, του Ορσον Ουέλς».
               Ήρωες: «Το ότι ζούμε μας καθιστά όλους μικρούς ήρωες. Ο
καθένας στον χώρο και στον χρόνο του και ανάλογα με τις
δυνατότητές του κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί. Όμως, η έννοια
του ήρωα είναι συνυφασμένη με κείνη της ήττας. Συχνά,
πρέπει να ηττηθεί κάποιος για να φανεί το μεγαλείο του, η
ηρωική του διάσταση».
               Θεός/ Θάνατος: «Το υπαρξιακό ζήτημα του θανάτου γέννησε
στον άνθρωπο την ανάγκη για την αναζήτηση του Θεού. Τώρα,
λέω πως τον θάνατο δεν τον φοβάμαι ή έτσι, τουλάχιστον, έχω
πείσει τον εαυτό μου. Ενδεχομένως, δεν τον πολυσκέφτομαι
τον θάνατο, γιατί προσπαθώ να ζω έντονα. Πάντως, στην
κηδεία μου θα ήθελα να παίζει του Νίνο Ρότα ένα κομμάτι από
το ‘Αμακορντ’ του Φελίνι, όταν μπαίνει το μεγάλο πλοίο, το
Ρεξ, στο λιμάνι του Ρίμινι. Θυμάμαι, όταν είχα δει την
ταινία στην Αγγλία, σκέφτηκα πως αυτή η μουσική θέλω να
παίζει στην κηδεία μου».
                Ιστορία: «Είμαστε στο Δημοτικό, στου Ζωγράφου, το 1960
ακριβώς, εγώ 12 ετών. Κάθε Κυριακή, μας πήγαιναν
υποχρεωτικά στο Κατηχητικό, στην εκκλησία του Αγίου
Θεράποντα. Μια μέρα, μας μίλησαν για τον Ιωσήφ, όχι τον
σύζυγο της Παναγίας, αλλά τον γιο του Ιακώβου, τον οποίο
αγαπούσε πολύ ο πατέρας του αλλά όχι και τα αδέρφια του.
Τον Ιωσήφ κάποια στιγμή τον πέταξαν σε ένα πηγάδι και μετά
βρέθηκε στην Αίγυπτο, όπου έγινε πρίγκιπας. Για να μην
μακρηγορούμε, λόγω Ιωσήφ, βρέθηκαν οι Εβραίοι στην
Αίγυπτο. Όταν τελείωσε η ιστορία στο κατηχητικό και μας
ζήτησαν να γράψουμε το ηθικό δίδαγμα, εγώ έδωσα λευκή
κόλλα, γιατί διαφωνούσα ότι ήταν θέλημα Θεού και επέμενα
ότι ήταν βασικό ότι τον μισούσαν τα αδέρφια του και του
έκαναν κακό. Το τι έγινε στο Κατηχητικό, δεν περιγράφεται!
Με έβγαλαν έξω και δεν ξαναπήγα, γεγονός, βέβαια, που πολύ
χάρηκα».
                Καθρέφτης: «Από το μόνο από το οποίο δεν μπορούμε να
κρυφτούμε είναι ο εαυτός μας. Λέω, λοιπόν, συχνά στους
φίλους μου ότι θέλω να είμαι εντάξει απέναντι στον εαυτό
μου, να μην κάνω κακό σε άνθρωπο, γιατί όταν ξυρίζομαι το
πρωί μπροστά στον καθρέφτη, θέλω να μου χαμογελάω και να
σφυρίζω ωραίες, αγαπημένες μουσικές. Θέλω να μην
ντρέπομαι, όταν με αντικρύζω στον καθρέφτη. Γιατί όλοι μας
ξέρουμε βαθιά μέσα μας ποιοι πραγματικά είμαστε και τι
έχουμε ή δεν έχουμε κάνει. Ισως, αυτοί που αφήνουν γένια
να μην θέλουν να αντικρύζουν συχνά τον καθρέφτη τους».
              Λάθη: «Όπως έλεγε ο Οσκαρ Ουάιλντ: ‘Εμπειρία είναι το όνομα
που ο καθένας δίνει στα λάθη του’. Αν δεν κάνεις λάθη, δεν
ζεις. Ο Φάινμαν, που είχε κάνει πολλά λάθη, ακόμα και στα
δικά του διαγράμματα ?και αυτό δεν το λέω υποτιμητικά, έλεγε
και γέλαγε: ‘ο μόνος τρόπος να μην κάνεις λάθη είναι να μην
κάνεις τίποτα’».
              Ματαίωση: «Από μικρό παιδί, όταν έλεγα κάτι, το έκανα. Εχω,
λοιπόν, ένα κόκκινο πανί, μία απίστευτα σκληρή στάση όταν
μου ματαιώνουν κάτι. Είμαι ανηλεής όταν αισθάνομαι ότι με
ματαιώνουν, μου ακυρώνουν κάτι εσκεμμένα. Έχω καταστρέψει
σχέσεις λόγω αυτού, όταν ήμουν μικρότερος».
                 Νέα Γενιά: «Πρέπει να στηριζόμαστε στους νέους. Η νέα
γενιά, εξ ορισμού, έχει υποχρέωση να αντιμετωπίζει τα
πράγματα και ναι, να τα αλλάζει. Λέμε συχνά ότι
παραδίδουμε στους νέους έναν κατεστραμμένο κόσμο, αλλά
μήπως και εμείς στα μέσα του περασμένου αιώνα τι βρήκαμε;
Δεν είχαμε να φάμε, τρώγαμε ψωμί με αλάτι, αλλά
πολεμήσαμε. Πρέπει να πολεμήσουν και οι σημερινοί νέοι
για τη ζωή που θέλουν να έχουν. Ας δουν το κινέζικο
ιδεόγραμμα της κρίσης, το οποίο σημαίνει ταυτόχρονα και
ευκαιρία. Να κάνουν αυτή την κρίση μια μεγάλη ευκαιρία».
                 Ξαγρυπνώ: «Συνεχώς, συνήθως λόγω δουλειάς. Κατά κάποιον
τρόπο, είμαι εθισμένος στο ξενύχτι ?τα ελληνικά γονίδια,
βλέπετε. Ως θεωρητικός φυσικός, θέλω ησυχία για να
δουλέψω και η νύχτα προσφέρεται για δημιουργική εργασία.
Βάζω χαμηλά μουσική ή μια ταινία στην τηλεόραση και
δουλεύω. Οι καλύτερες ιδέες μου έχουν έρθει νύχτα,
ξαγρυπνώντας».
                Οχι: «Εχω πει πολλά όχι και σε προσωπικό και σε δημόσιο
επίπεδο. Και τώρα τελευταία, έχω πει όχι σε πρόταση
μεγάλου κόμματος να κατέβω για βουλευτής επικρατείας. Εχω
πει όχι σε διάφορες θέσεις. Κοιτάξτε, εγώ είμαι γεννημένος
φυσικός. Δεν έχω πάστα πολιτικού. Δεν μπορώ να αναλάβω
θέσεις που δεν έχουν σχέση με το αντικείμενό μου. Οπότε
δεν έχω μετανιώσει που έχω αρνηθεί διάφορες δημόσιες
θέσεις, αν και κάποιες ήταν πραγματικά τιμητικές και ήταν
δύσκολο να αρνηθώ. Σε προσωπικό επίπεδο, ναι, έχω
μετανιώσει για κάποια όχι μου. Γιατί πιστεύω πως είναι
καλύτερα να μετανιώνεις για πράγματα που έχεις κάνει, παρά
για κείνα που δεν έχεις κάνει».
             Παιδεία: «Πέρα από την εγκύκλια παιδεία, πιο σημαντική είναι
η ευρύτερη καλλιέργεια και κουλτούρα κάθε ανθρώπου. Τα πτυχία
και τα μεταπτυχιακά δεν σου εξασφαλίζουν ότι έχεις παιδεία. Η
παιδεία ξεκινά μέσα από την οικογένεια, από τα ‘μαθήματα’ που
θα πάρει το παιδί πρακτικά, δια της μίμησης και του
παραδείγματος, από τη μητέρα του και τον πατέρα του, και μετά
έρχεται το σχολείο. Αυτά που υποφέρει σήμερα η Ελλάδα είναι
αποτέλεσμα ελλειμματικής παιδείας, σε όλα τα επίπεδα».
              Ρίσκο: «Στη ζωή πάντα πίστευα πως για να πετύχει κάποιος
πρέπει να έχει αίσθηση του ρίσκου, λαγνεία για τη ζωή και
άγρια φαντασία. Αρα, το ρίσκο για μένα είναι συνυφασμένο με
τις επιλογές μου. Όπως έχει πει και ο Καμί, μου αρέσουν οι
άνθρωποι που ρισκάρουν και που πάνε μέχρι την άκρη του
γκρεμού, αλλά ταυτόχρονα έχουν και τη σοφία να κάνουν πίσω,
όταν πρέπει».
              Ραγιαδισμός: «Αυτή η χαρακτηριστική ιδιότητα του νεοέλληνα,
της ‘τζάμπα μαγκιάς’, υποθάλπει ένα είδος ραγιαδισμού.
Επειδή ξέρει ότι είναι εγκλωβισμένος, νομίζει ότι με τέτοιου
είδους ξεσπάσματα αποκτά υπόσταση. Όμως, όπως έχει πει και ο
Σεφέρης, ‘είμαστε πολύ για το τίποτα και λίγο για το κάτι’.
Και κάπου εδώ ελλοχεύει και ο κίνδυνος της απομόνωσης της
Ελλάδας. Και δεν αναφέρομαι μόνο στο Eurogroup, αλλά σε
επιστημονικό και πολιτιστικό επίπεδο, γιατί έχουμε μια τάση
εγκλωβισμού και γεωγραφικά και ψυχολογικά. Σαν να
αισθανόμαστε ότι δεν μπορούμε να ανταγωνιστούμε τους
Ευρωπαίους και κλεινόμαστε πίσω στο καβούκι μας. Αλλά η
Ελλάδα έχει δώσει τα φώτα της στη Δύση και δικαιωματικά εκεί
ανήκει».
             Σιωπώ: «Από μικρός, δύσκολα σιωπούσα, όταν έβλεπα ή άκουγα
κάτι παράλογο ή άδικο. Δεν μπορώ να αντιστέκομαι στον
πειρασμό να παίρνω θέση για πράγματα για τα οποία έχω ισχυρή
γνώμη. Για παράδειγμα, πρόσφατα που ακούστηκε μέσα στη Βουλή
από τον υπουργό Παιδείας ότι ‘η αριστεία είναι ρετσινιά’,
απορώ πως δεν έγινε της κακομοίρας. Μα, είναι ντροπή για δύο
λόγους. Πρώτον, γιατί αυτή η κουβέντα ειπώθηκε από άτομο με
επίσημη, θεσμική θέση, από τον υπουργό Παιδείας. Δεύτερον, η
δήλωση έγινε από έναν ‘μαρξιστή της Αριστεράς’, όπως ο ίδιος
αυτοαποκαλείται. Μου κάνει τρομακτική εντύπωση αυτή η
επαίσχυντη δήλωση. Πιστεύω θα μείνει στην ιστορία της Βουλής
ότι ο υπουργός Παιδείας το 2015 δήλωσε πως ‘η αριστεία είναι
ρετσινιά’ και δεν άνοιξε ρουθούνι. Όταν η επιστήμη έχει κάνει
τόσα θηριώδη άλματα, όταν αυτά τα άλματα έχουν γίνει χάριν
κάποιων αρίστων, μια τέτοια δήλωση είναι τουλάχιστον
ακυρωτική».
               Τρέλα: «Καλά, είμαι γνωστός τρελός! (γελάει) Πιστεύω πως οι
‘τρελοί’ πάνε αυτόν τον κόσμο μπροστά. Ο Αρχιμήδης, ο  Ντα
Βίντσι, ο Μότσαρτ είναι ιδιοφυείς τρελοί που άλλαξαν τον
ρουν της επιστήμης και της τέχνης».
Τύχη/ Τίποτα: «Το σύμπαν δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια τυχαία διακύμανση
του τίποτα. Εδώ, ενώνεται η κβαντική φυσική και κοσμολογία με την
υπαρξιακή φιλοσοφία».
               Υπονόμευση: «Την έχω νιώσει στο πετσί μου την υπονόμευση,
τον φθόνο. Είναι πραγματικά απίστευτο πως κάποιοι άνθρωποι,
αντί να ζουν και να απολαμβάνουν τη ζωή τους, ζουν
μισανθρωπικά και τοξικά υπονομεύοντας τον διπλανό τους.
Βρε, ζήστε τη ζωή σας και αφήστε τους άλλους να κάνουν ό,τι
νομίζουν. Και αν κάνουν κάτι καλό, μιμηθείτε το, προχωρήστε
το, εξελίξτε το».
               Φόβοι: «Επειδή το μυαλό μου τρέχει πολύ γρήγορα ?και αυτό
είναι και καλό και κακό, καμιά φορά όταν ακούσω ή μάθω ένα
άσχημο μαντάτο, αυτό το ρημάδι το μυαλό τρέχει τόσο γρήγορα
στην πιο αρνητική εξέλιξη του πράγματος, που με διαλύει.
Αυτή, όμως, η πρακτική έχει αποδειχτεί ενίοτε τόσο λάθος,
που έχω περάσει φοβερές στεναχώριες δημιουργώντας τέρατα,
χωρίς να υπάρχει κανένας λόγος, όπως αποδεικνύεται εκ των
υστέρων. Κι ενώ στεναχωρήθηκα σφόδρα, χωρίς λόγο τελικά, το
σύστημά μου, τα κύτταρά μου σίγουρα έχουν πληρώσει και
έχουν καταγράψει όλο αυτό το στρεσάρισμα. Πολύ φοβάμαι αυτή
την πλευρά μου».
                 Χρόνος-Χώρος: «Ζούμε σε ένα συγκεκριμένο χώρο και χρόνο
εντελώς τυχαία, αλλά ο καθένας από εμάς θα πρέπει να
κάνει όσο καλύτερη χρήση μπορεί αυτού του χωροχρονικού
του δεδομένου, πέρα από μισαλλοδοξίες, δόγματα ή δοξασίες
που μας εγκλωβίζουν. Αυτή η τυχαιότητα του χωροχρόνου και
πόσο αυτή μας καθορίζει είναι εκπληκτική, αν τη σκεφτεί
κανείς».
                  Ψάχνω: «Ψάχνω να καταλάβω τον κόσμο. Όπως έχει πει και ο
Αϊνστάιν, η φυσική είναι ένα ραφινάρισμα της καθημερινής
σκέψης. Το ρήμα ‘ψάχνω’ είναι το raison d'?tre του
ερευνητή, με παραφυάδες του την οξυδέρκεια και τη
φαντασία, ώστε να μένει η ουσία, ο πυρήνας της έρευνας».
                   Ωρα να: «ζήσουμε».