Χριστούγεννα στην παλιά Ελλάδα...

Καλά Χριστούγενα από την παλιά όμορφη Ελλάδα μας..!

Κουραμπιέδες με την οκά!

Ο πολιτικός πολιτισμός του Πλαστήρα...

Η φτώχεια του πρώην πρωθυπουργού Ν. Πλαστήρα, δεν αποτελεί παράδειγμα για τους σημερινούς  της πολιτικής!
"Η Ελλάδα πεινάει κι εμένα θα μου βάλετε τηλέφωνο", είχε πει, ενώ ο αδελφός του ήταν άνεργος.
Μεταφέρουμε μερικά από τα πολλά αξιόλογα συμβάντα της ζωής του, τα οποία χαρακτηρίζουν τον άνδρα και τον καθιστούν πρότυπο,παράδειγμα προς μίμηση για παλιότερους αλλά καi σημερινούς, δεδομένου ότι, τόσο ο ίδιος όσο και άλλοι,  έμπαιναν πλούσιοι στην πολιτική και έβγαιναν πάμφτωχοι.

Ο αείμνηστος Ανδρέας Ιωσήφ - πιστός φίλος του - αναφέρει:
Ο στρατηγός είχε απαγορεύσει στους δικούς του να χρησιμοποιούν το όνομα  "Πλαστήρας" όπου κι αν πήγαιναν. Ο αδελφός του ήταν άνεργος.

Το εργοστάσιο ζυθοποιίας «ΦΙΞ» ζητούσε οδηγό κι εκείνος έκανε αίτηση. Οαρμόδιος υπάλληλος τον ρώτησε πώς λέγεται: Κι επειδή αυτόςδίσταζε να πει το όνομά του,ενθυμούμενος την εντολή του στρατηγού, τον ξαναρώτησε και δυο και τρεις φορές, ώσποu αναγκάστηκε να ομολογήσει ότι τον λένε Πλαστήρα. Παραξενεμένος ο υπεύθυνος ζητάει να μάθει αν συγγενεύει με το στρατηγό και πρωθυπουργό.

Μετά από πολύ δισταγμό του αποκαλύπτει ότιείναι αδελφός του. Αφού η αίτηση, ικανοποιήθηκε, παρακάλεσε να μη το μάθει ο αδελφός του. Ο στρατηγός το έμαθε κι αφού τον κάλεσε αμέσως στο σπίτι του τον επέπληξε και του απαγόρευσε αναλάβει αυτή την εργασία λέγοντάς του: «Αν έχεις ανάγκη, κάτσε εδώ να μοιραζόμαστε το φαγητό μου». Και δεν πήγε.
Ο Πλαστήρας ήταν άρρωστος-έπασχε από φυματίωση - κι έμενεσ' ένα μικρό σπιτάκι στο Μετς, κοντά στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Του πρότειναν να του βάλουν ένα τηλέφωνο δίπλα στο κρεβάτι αλλ' αυτός αρνήθηκε λέγοντας:
«Μα τι λέτε; Η Ελλάδα πένεται κ εμένα θα μου βάλετε τηλέφωνο;».  Πολλές φορές με τρόπο έστελνεκαι αγόραζαν ψωμί, ελιές και λίγη φέτα.

Τότε οι γύρω του, του υπενθύμιζαν ότι είχε ανάγκηκαλύτερου φαγητού λόγω της αρρώστιας κι εκείνος με απλότητα τους απαντούσε: «Τι κάνω. σκάβω για να καλοτρώγω; Ο Βάσος Τσιμπιδάρος,δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Ακρόπολη», περιγράφει το  περιστατικό:

Κάποτε, ο στενός του φίλος Γιάννης Μοάτσος, είχε πάρει την πρωτοβουλία να του εξασφαλίσει μόνιμη στέγη, για να μην περιφέρεται εδώ και εκεί σε ενοικιαζόμενα δωμάτια. Πήγε λοιπόν σε μια Τράπεζα και μίλησε με τον διοικητή. «Τι;», απόρησε εκείνος. «Δεν έχει σπίτι ο κύριος πρωθυπουργός Πλαστήρας; Βεβαίως και θα του δώσουμε ό,τι δάνειο θέλει και μάλιστα με τους καλύτερους όρους!»

Ο Μοάτσος έτρεξε περιχαρής στον Πλαστήρα, του το ανήγγειλε και εισέπραξε την αντίδραση: «Άντε ρε Γιάννη, με τι μούτρα ρε θα βγω στο δρόμο, αν μαθευτεί πως εγώ πήρα δάνειο για σπίτι;». Έσχισε το έντυπο στα τέσσερα και το πέταξε.
Ο Δημήτρης Λαμπράκης «δώρισε» κάποια στιγμή στον Πλαστήρα ένα ωραίο χρυσό στυλό κι αφού ο στρατηγός κάλεσε τον φίλο του Ανδρέα του λέει:- Εγώ δεν βάζω χρυσές υπογραφές. Μου φτάνει το στυλουδάκι   μου. Νατο στείλεις πίσω.
- Μα θα προσβληθεί.
- Δεν πειράζει. Ας μου κόψει το νερό από το κτήμα. Δεν θέλω δώρα Ανδρέα. Γιατί τα δώρα φέρνουν καιαντίδωρα!

Το 1952, πρωθυπουργός ακόμη ο Πλαστήρας, ήταν κατάκοιτος από την αρρώστια που τον βασάνιζε,όταν μία μέρα δέχθηκε την επίσκεψη της Βασίλισσας Φρειδερίκης. Μπαίνοντας εκείνη στο λιτό ενοικιαζόμενο διαμέρισμά του, εξεπλάγη όταν είδε τον πρωθυπουργό να χρησιμοποιεί ράντζο για τον ύπνο του, και τον ρώτησε με οικειότητα: «Νίκο, γιατί το κάνεις αυτό;» και η απάντηση ήρθε αφοπλιστική. «Συνήθισα,Μεγαλειοτάτη, το ράντζο από το στρατό και δεν μπορώ να το αποχωριστώ.».

Ο στρατηγός Νικόλαος Σαμψών, φίλος του Πλαστήρα, σε επιστολή του περιγράφει, το παρακάτω:
Όταν πέθανε ο Πλαστήρας, δεν άφησε πίσω του σπίτι, ακίνητα ή καταθέσεις σε τράπεζες. Η κληρονομιά που άφησε στην ορφανή προσφυγοπούλα ψυχοκόρη του, ήταν 216 δρχ., ένα δεκαδόλλαρο και μια λακωνική προφορικh διαθήκη: «Όλα για την Ελλάδα!». Βρέθηκε επίσης στα ατομικά του είδη ένα  χρεωστικό του Στρατού (ΣΥΠ 108) για ένα κρεβάτι που είχε χάσει κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων στη Μικρά Ασία και 8 δρχ. μεσημείωση να δοθούν στο Δημόσιο για την αξία του κρεβατιού, ώστε να μην χρωστά στη Πατρίδα».

Όταν πέθανε ο Πλαστήρας στις 26/7/1953 τον έντυσαν το νεκρικό κοστούμι, που το αγόρασε ο φίλοςτου Διονύσιος Καρρέρ - γιατί ο ίδιος τον μισθό του τον πρόσφερε διακριτικά σε άπορους και ορφανά παιδιά - ο δε γιατρός, που ήταν παρών και υπέγραψε το σχετικό πιστοποιητικό θανάτου, μέτρησεστο ταλαιπωρημένο κορμί του: 27 σπαθιές και 9 σημάδια απόβλήματα.

Ο θησαυρός της ελληνικής γλώσσας: η μεγάλη δωρεά των Ελλήνων...

Επειδη εμεις οι Ελληνες και το ελληνικο Υπουργειο Παιδειας δεν σεβομαστε και δεν αγαπαμε την γλωσσα μας , υπαρχουν ξενοι που κατεχουν την ελληνικη γλωσσα και τον ανεκτιμητο θησαυρο μας πολυ καλυτερα απο μας...



Φιλόσοφοι, επιστήμονες, ποιητές, συγγραφείς, γλωσσολόγοι, ακαδημαϊκοί φιλόλογοι, ιστορικοί για την ελληνική γλώσσα:

Φρειδερίκος Σαγκρέδο: Η Ελληνική γλώσσα είναι από ουσία θεϊκή.

Μάρκος Τίλλιος Κικέρων: Εάν οι θεοί μιλούν, τότε σίγουρα χρησιμοποιούν τη γλώσσα των Ελλήνων.

Γκαίτε: Άκουσα στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης το Ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες. Η Ελληνική
αντήχησε άστρο λαμπερό μέσα στη νύχτα.

Κλαύδιος Φωριέλ: Η Ελληνική έχει ομοιογένεια σαν την Γερμανική, είναι όμως πιο πλούσια από αυτήν. Έχει την σαφήνεια της Γαλλικής, έχει όμως μεγαλύτερη ακριβολογία.
Είναι πιο ευλύγιστη από την Ιταλική και πολύ πιο αρμονική από την Ισπανική.
Έχει δηλαδή ότι χρειάζεται για να θεωρηθεί η ωραιότερη γλώσσα της Ευρώπης.

Ελεν Κέλλερ: Αν το βιολί είναι το τελειότερο μουσικό όργανο, τότε η Ελληνική γλώσσα είναι το βιολί του ανθρώπινου στοχασμού.

Μαργαρίτα Γιουρσενάρ: Αγάπησα αυτή τη γλώσσα την ελληνική για την εύρωστη
πλαστικότητά της, που η κάθε της λέξη πιστοποιεί την άμεση και διαφορετική
επαφή της με τις αλήθειες και γιατί ό,τι έχει λεχθεί καλό από τον άνθρωπο,
έχει ως επί το πλείστον λεχθεί σ' αυτή τη γλώσσα.

Σίλερ:Καταραμένε Έλληνα, τα βρήκες όλα, φιλοσοφία, γεωμετρία, φυσική, αστρονομία' τίποτε δεν άφησες για μας.

Βολταίρος: Είθε η Ελληνική γλώσσα να γίνει κοινή όλων των λαών.

Ε. Νόρντεν: Εκτός από την Κινεζική και την Ιαπωνική, όλες οι άλλες γλώσσες διαμορφώθηκαν κάτω από την επίδραση της Ελληνικής, από την οποία πήραν, εκτός από πλήθος λέξεων, τους κανόνες και την γραμματική.

Ο. Βαντρούσκα: Για έναν Ιάπωνα ή Τούρκο, όλες οι Ευρωπαϊκές γλώσσες δεν φαίνονται ως
ξεχωριστές, αλλά ως διάλεκτοι μιας και της αυτής γλώσσας, της Ελληνικής.

Will Durant: Το αλφάβητο μας προήλθε εξ Ελλάδος δια της
Κύμης και της Ρώμης. Η Γλώσσα μας βρίθει Ελληνικών λέξεων. Η επιστήμη μας
σφυρηλάτησε μιαν διεθνή γλώσσα διά των Ελληνικών όρων. Η γραμματική μας και
η ρητορική μας, ακόμα και η στίξης και η διαίρεσης εις παραγράφους. είναι
Ελληνικές εφευρέσεις. Τα λογοτεχνικά μας είδη είναι Ελληνικά - το λυρικό, η
ωδή, το ειδύλλιο, το μυθιστόρημα, η πραγματεία, η προσφώνηση, η βιογραφία,
η ιστορία και προ πάντων το όραμα. Και όλες σχεδόν αυτές οι λέξεις είναι
Ελληνικές.

Φρανγκίσκος Λιγκόρα: Έλληνες να είστε περήφανοι που μιλάτε την Ελληνική γλώσσα ζωντανή και μητέρα όλων των άλλων γλωσσών. Μην την παραμελείτε, αφού αυτή είναι ένα από τα λίγα αγαθά που μας έχουν απομείνει και ταυτόχρονα το διαβατήριό σας για τον παγκόσμιο πολιτισμό.

Φρειδερίκος Σαγκρέδο: Η Ελληνική γλώσσα είναι η καλύτερη
κληρονομιά που έχει στη διάθεσή του ο άνθρωπος για την ανέλιξη του
εγκεφάλου του. Απέναντι στην Ελληνική όλες, και επιμένω όλες οι γλώσσες
είναι ανεπαρκείς.» «Η αρχαία Ελληνική γλώσσα πρέπει να γίνει η δεύτερη
γλώσσα όλων των Ευρωπαίων, ειδικά των καλλιεργημένων ατόμων.» «Η Ελληνική
γλώσσα είναι από ουσία θεϊκή.

Ζακλίν Ντε Ρομιγύ: Η αρχαία Ελλάδα μας προσφέρει μια γλώσσα, για την οποία θα πω ότι είναι οικουμενική.Όλος ο κόσμος πρέπει να μάθει Ελληνικά, επειδή η Ελληνική
γλώσσα μας βοηθάει πρώτα από όλα να καταλάβουμε την δική μας γλώσσα.

Χριστουγεννιάτικη Ιστορία - Αφιερωμένη στα εγγόνια μας..!

Καλά Χριστούγεννα - Ευτυχισμένο 2015
Χριστουγενιάτικη Ιστορία για μικρούς & μεγάλους!

Η εκδήλωση των "Εν Δράσει" στις 12 Δεκεμβρίου 2014...

Κι επειδή η ψυχγωγία είναι πολιτισμός...
Διασκεδάσαμε ως Έλληνες στην εκδήλωση της κίνησής μας στις 12 Δεκεμβρίου...

Αθρόα η προσέλευσή των συναδέλφων στην εκδήλωση που διοργανώσαμε στο μεζεδοπωλείο "ΑΝΤΑΙΟΣ", το βράδυ της Παρασκευής 12 Δεκεμβρίου 2014 - ξεπέρασε κάθε προσδοκία μας.
Καθώς "όλοι οι καλοί χωράνε", οι απρόσμενα πολλές συμμετοχές της τελευταίας στιγμής, όχι μόνο δεν δημιούργησαν  κάποιο πρόβλημα, αλλά επειδή το φαγητό και το πρόγραμμα, κατά γενική ομολογία ήταν πολύ καλά, περάσαμε μια πολύ όμορφη βραδιά, χορεύοντας και τραγουδώντας και με "δικά μας" ταλέντα, δημιουργώντας  έτσι μια πολύ ιδιαίτερη, δική μας βραδιά.

φωτορεπορτάζ εκδήλωσης

 

φωτορεπορτάζ εκδήλωσης

Θέλουμε να ευχαριστήσουμε ξεχωριστά όσους συναδέλφους συνταξιούχους και  εν ενεργεία συμμετείχαν στην αγορά των λαχνών με δώρα 5 συλλεκτικές μεταξοτυπίες του γνωστού ζωγράφου ΓΙΑΝΝΗ ΣΤΑΥΡΟΥ, τον οποίο δημοσίως θέλουμε να ευχαριστήσουμε για την σημαντική προσφορά του στην Κίνησή μας. Χωρίς αυτή την οικονομική στήριξη, η πλούσια δραστηριότητα που έχει αναπτύξει η Κίνησή μας θα ήταν αδύνατη.

Τους τυχερούς λαχνούς κατά σειρά  τράβηξαν οι συνάδελφοι: Παπαμάργαρης Θεοχάρης, Μπαλαούρας Μάκης, η εξαιρετική τραγουδίστρια του κέντρου Φραντσέσκα και οι μικροί τραγουδιστές που έκλεψαν τις καρδιές μας Παναγιώτης και Ρονάλντο.

Οι αριθμοί και οι τυχεροί κατά σειρά κλήρωσης είναι :

No. 7 Δασκαλοπούλου Μαρία, Νο. 68 Αλεξίου Δημοσθένης,  Νο. 185 Τσαγκαροπούλου Ελένη, Νο. 222 Παγώνη Μαρία και  Νο. 400 Γκοτσίνα Βάσω

Μέχρι την επόμενη εκδήλωσή μας που είμαστε βέβαιοι ότι θα είναι ακόμα καλύτερη,

Ευχόμαστε σε όλους τους συναδέλφους

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΚΑΙ  ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟ 2015

ΤΟ ΑΛΛΟ ΣΥΜΠΑΝ ΤΩΝ ΠΑΣΟΚΩΝ...

Χωρίς αμφιβολία, σπουδαία επιστημονική είδηση:
Χάρις στη Μεγάλη Έκρηξη, είναι πιθανόν να δημιουργήθηκαν δύο «κατοπτρικά» σύμπαντα, στα οποία τα «βέλη του χρόνου» έχουν αντίθετη κατεύθυνση, υποστηρίζουν Καναδοί και Βρετανοί επιστήμονες...

Κι εμείς δικαίως αναριωτιόμαστε...
Βρε μπας και οι συνδικαλιστικές παρατάξεις του ΠΑΣΟΚ (βλέπε κινήσεις Γοζαδίνου & Κλητοράκη) μας προέκυψαν από το άλλο, το κατοπτρικό σύμπαν;;; Όπου όχι μόνο ο χρόνος κυλάει αντίστροφα αλλά και η λογική και τα συμφέροντα μας;;;
Να παραμείνουν όλα τα δικαιώματα μας μέσα στην Τράπεζα, λένε οι εχέφρονες συνάδελφοι. 
Να τα εκχωρήσουμε όλα σε ιδιωτική ασφαλίστική εταιρεία, λένε οι αλλο-παρμένοι, εξωσυμπαντικοί ΠΑΣΟΚΟΙ.
Μιλάμε για ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ ή για προϊόν που χρήζει κβαντομηχανικής ανάλυσης...
Ή τα πράγματα είναι πιο πεζά...
Όποιος το βρει κερδίζει ένα μεγάλο...λουκούμι!


Ακολουθεί η επιστημονική είδηση:

Σύμφωνα με τη θεωρία που ανέπτυξαν, αν τα νοήμονα όντα σε κάθε «κόσμο» μπορούσαν να παρατηρήσουν το δεύτερο «κατοπτρικό» σύμπαν, τότε θα διαπίστωναν πως ο χρόνος κυλά σε αυτό αντίστροφα.

Η θεωρία διατυπώθηκε από τον Βρετανό δρα Τζούλιαν Μπάρμπουρ και τους Τιμ Κοσλόφσκι και Φλάβιο Μερκάτι, οι οποίοι εργάζονται στον Καναδά και πιο συγκεκριμένα στο πανεπιστήμιο του Νιου Μπράνσγουικ και το Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής Perimeter, αντίστοιχα.

Με αυτήν, οι τρεις φυσικοί επιχειρούν να απαντήσουν σε έναν από τους πιο περίπλοκους «γρίφους» σχετικά με τη λειτουργία του σύμπαντος που ζούμε: για ποιον λόγο όλα τα «αυθόρμητα» φυσικά φαινόμενα εξελίσσονται πάντοτε προς μια κατεύθυνση – π.χ. όταν καίγεται, ένα κομμάτι ξύλο μετατρέπεται σε στάχτη, χωρίς να συμβαίνει ποτέ το αντίστροφο.

Η Μεγάλη Έκρηξη

Αυτή η αναπόδραστη κίνηση του χρόνου «από το παρόν στο μέλλον» περιγράφεται από τη θερμοδυναμική, όπως έδειξε ήδη από τον 19ο αιώνα ο Αυστριακός φυσικός Λούντβιχ Μπόλτζμαν.

Έτσι, αυτό που αντιλαμβανόμαστε σαν κατεύθυνση του «βέλους του χρόνου» δεν είναι τίποτε άλλο από την τάση που έχουν όλα τα συστήματα να μεταβαίνουν από καταστάσεις υψηλότερης οργάνωσης σε μεγαλύτερη αταξία.

Αυτό το μέτρο της αταξίας ονομάζεται εντροπία, η οποία με βάση τον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής δεν μπορεί να μειώνεται σε ένα κλειστό σύστημα – όπως είναι το σύμπαν.

Την ίδια στιγμή, όμως, όλες οι υπόλοιπες εξισώσεις που περιγράφουν το σύμπαν –είτε πρόκειται για τον νόμο της βαρύτητας, είτε για την κβαντομηχανική, είτε για τη θεωρία της σχετικότητας– δεν προβλέπουν μια συγκεκριμένη κατεύθυνση για τον χρόνο. Κάτι που σημαίνει πως «δουλεύουν» εξίσου καλά, είτε ο χρόνος «κυλά προς τα εμπρός» είτε αντίστροφα.

«Είναι μυστήριο. Παρά τα όσα προβλέπουν οι εξισώσεις, το σύμπαν διαστέλλεται, ο άνθρωπος γερνάει και όλα δείχνουν να οδεύουν σε μεγαλύτερη αταξία», λέει χαρακτηριστικά ο Μπάρμπουρ στη βρετανική Daily Mail.

Όπως σημειώνει στην εφημερίδα, το σύμπαν μοιάζει με ένα παγάκι το οποίο θα λιώσει, όταν βρεθεί μέσα σε νερό, μεταβαίνοντας έτσι σε μια πιο κατάσταση μικρότερης οργάνωσης.

Για να μελετήσουν το σύμπαν, οι τρεις φυσικοί ανέλυσαν μια προσομοίωση σε υπολογιστή 1.000 σημειακών σωματιδίων, τα οποία αλληλεπιδρούν μέσω της βαρύτητας – για μέτρο της αταξίας του συστήματος, χρησιμοποίησαν τις μεταξύ τους αποστάσεις.

Στη συνέχεια, από μία κατάσταση μέγιστης ομοιομορφίας, που αναλογεί στη στιγμή της Μεγάλης Έκρηξης, επέτρεψαν στο σύστημα να εξελιχθεί με δύο εναλλακτικά σενάρια, αντιστοιχώντας σε αυτά και διαφορετική κατεύθυνση για το «βέλος του χρόνου».

Όπως διαπίστωσαν, και τα δύο σενάρια είχαν σαν αποτέλεσμα να σχηματισθούν οργανωμένες δομές, το ισοδύναμο των γαλαξιών και των πλανητών σε ένα «πραγματικό» σύμπαν.

Όπως αναφέρει το Scientific American, το αποτέλεσμα σημαίνει πως τα δύο μονοπάτια είναι ισοδύναμα προς την εξέλιξή τους.

«Με άλλα λόγια, όπως έδειξε το μοντέλο, από το ίδιο παρελθόν είναι πιθανόν να προέκυψαν δύο διαφορετικά μέλλοντα», σημειώνει χαρακτηριστικά το περιοδικό. Κάτι που, από κοσμολογικής σκοπιάς, σημαίνει πως δεν αποκλείεται εκτός από το σύμπαν μας, ο ίδιος «πυρήνας» απειροελάχιστων διαστάσεων να δημιούργησε κι έναν δεύτερο «κατοπτρικό» κόσμο, όπου ο χρόνος «κυλά προς τα πίσω».

Πηγή: naftemporiki.gr

Δολοφονήθηκε ο Μένης Κουμανταρέας

Στην άσχημη, λεηλατημένη και κατακρεουργημένη Αθήνα, οι πνευματικοί άνθρωποι δολοφονούνται...

Νεκρός, με εμφανείς μώλωπες στον λαιμό και το πρόσωπο, βρέθηκε στη 01:00 τα ξημερώματα του Σαββάτου, στο διαμέρισμά του επί της οδού Ζακύνθου 3 στην Κυψέλη, ο γνωστός συγγραφέας Μένης Κουμανταρέας. Τον συγγραφέα εντόπισε νεκρό ο ανιψιός του, ο οποίος ειδοποίησε τις αρχές.

Σ' αυτά τα 52 χρόνια ο Μένης Κουμανταρέας μας χάρισε μερικά από τα σημαντικότερα κείμενα της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας: «Βιοτεχνία υαλικών», «Η κυρία Κούλα», «Το κουρείο», «Ο ωραίος λοχαγός», «Η φανέλα με το εννιά», «Πλανόδιος σαλπιγκτής», «Η συμμορία της άρπας», «Η μυρωδιά τους με κάνει να κλαίω», «Η μέρα για τα γραπτά κι η νύχτα για το σώμα», «Δυο φορές Ελληνας», και πολλά άλλα. Είκοσι τέσσερα συνολικά μυθιστορήματα. Τα περισσότερα κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις «Κέδρος» και τα δύο τελευταία («Θάνατος στο Βαλπαραΐζο» και «Ο θησαυρός του χρόνου») από τις εκδόσεις «Πατάκης». Ο Μένης Κουμανταρέας είχε τιμηθεί με κρατικά βραβεία το 1967 (για «Το Αρμένισμα»), το 1976 (για τη «Βιοτεχνία υαλικών») και το 2002 (για το «Δυο φορές Ελληνας»).

Οσοι είχαμε τη χαρά και την τύχη να τον γνωρίσουμε όχι μόνο μέσα από τις σελίδες των βιβλίων του, θα θυμόμαστε έναν ευγενικό άρχοντα, που αγάπησε πολύ αυτή την πόλη, αγάπησε πολύ την αγαπημένη σύντροφο της ζωής του που χάθηκε πριν από δύο μόλις χρόνια, την αγαπητή σε όλους κυρία Λιλή (στο εξώφυλλο του τελευταίου του βιβλίου ήταν η μορφή της) και υπερασπίστηκε με ευγένεια και σθένος τις προσωπικές του επιλογές.

Ο Αθηναίος Μένης Κουμανταρέας
(Αποσπάσματα από συνέντευξη του στο LIFO):

...Η κρίση μάς έκοψε τον υπερκαταναλωτισμό. Αρχίζουμε και συνειδητοποιούμε ότι δεν είμαστε μια μηχανή που καταναλώνει μόνο και χρησιμοποιεί το πλαστικό χρήμα. Οι πιστωτικές είναι μια βραδυφλεγής βόμβα στις τσέπες μας που έχουν σκλαβώσει κυρίως τις γυναίκες. Πρέπει να μάθουμε πώς να ξοδεύουμε, ανεξάρτητα από το αν είμαστε σπάταλοι ή τσιγκούνηδες. Εγώ είμαι σπάταλος. Δεν υπάρχει ένα μέτρο. Πρέπει να κατανοήσουμε τα ελαττώματά μας και να μην υπερβάλουμε με τα προτερήματά μας....

...Θεωρώ ότι είναι ανόητο αυτό που λένε για τη σιωπή των πνευματικών ανθρώπων. Δεν είναι δουλειά μας να βγαίνουμε στην τηλεόραση και να κάνουμε αφορισμούς. Δουλειά μας είναι να στηρίζουμε αυτό που ονομάζεται πνευματική ζωή στον τόπο. Παρεξηγεί ο κόσμος εύκολα. Ακόμα και οι διαμαρτυρίες που μας ζητούν να υπογράψουμε είναι εκ του πονηρού. Το κλισέ που λέει ότι δεν υπάρχουν πνευματικοί άνθρωποι σήμερα είναι μια μαλακία. Θα υπάρξουν, μοιραία. Κάθε εποχή έχει και τους ανθρώπους της. Λέγαμε για το θέατρο και την Κοτοπούλη. Υπάρχουν και σήμερα πολλές «Κοτοπούλες»...

...Ο χρόνος είναι μια εφεύρεση των ανθρώπων. Ένα παιχνιδάκι. Περνάει πάρα πολύ γρήγορα. Είναι σαν τα λεωφορεία που αργούν να έρθουν και τελικά έρχονται πάντα πιο γρήγορα απ' ό,τι τα περιμένεις. Όταν βρίσκεσαι σε μια άλλη εποχή, πρέπει να προσαρμόζεσαι. Δεν πρέπει να προσπαθείς να νιώθεις νέος. Τα χρόνια που έχουν περάσει σε έχουν πλουτίσει με κάτι. Αυτός ο θησαυρός πρέπει να ξοδευτεί στη Γη. Ούτε κάτω από το χώμα, ούτε στον ουρανό ξοδεύεται...

Δυστυχώς: η παρακμή του δυτικού πολιτισμού...

Άρθρο του Χρήστου Γιανναρά

Μηδενισμού Τερατογενέσεις
(ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 16/11/14)

Η εξάπλωση του Ισλάμ στον σημερινό κόσμο είναι έκπληξη, μαζί και αίνιγμα. Εκπληξη, για τη δυναμική της εξάπλωσης, την ταχύτητα και τις γεωγραφικές της διαστάσεις, την ικμάδα που εμφανίζει αυτή η θρησκεία στα πλαίσια ενός παγκοσμιοποιημένου πολιτισμού ριζικά αντιμεταφυσικού.

Αίνιγμα, γιατί η θρησκεία η ισλαμική, χωρίς να το επιδιώξει, έχει φτάσει να λειτουργεί σαν πόλος συσπείρωσης σε μια διεθνή στράτευση ενάντια στη Δύση χρησιμοποιώντας τους τρόπους και τις πρακτικές της Δύσης.

Το σκάνδαλο οξύνεται από τον αριθμό των θαυμαστών που αποκτά το Ισλάμ στους κόλπους των ίδιων των κοινωνιών της Δύσης: Γηγενείς Δυτικοί γοητεύονται από την ισλαμική θρησκεία, σπεύδουν να προσχωρήσουν σε αυτήν, να παραδοθούν με ολοκληρωτική αφοσίωση στον φανατισμένο αντίπαλο. Ο Βρετανός μασκοφόρος, που αποκεφαλίζει μπροστά στην κάμερα «απίστους» με την άνεση που θα έλιωνε πατώντας την μια κατσαρίδα, είναι φανερό ότι μισεί με πάθος τον πολιτισμό των πατέρων του, την πίστη της μάνας του. Παιδιά, αγόρια - κορίτσια από τις πιο αναπτυγμένες κοινωνίες της Δύσης, μηχανεύονται χίλια-δυο τεχνάσματα για να δραπετεύσουν από τους καταναλωτικούς «παραδείσους» και να φτάσουν στο κράτος των Τζιχαντιστών στο Ιράκ: να θυσιαστούν στον «ιερό πόλεμο» ενάντια στη Δύση. Ποια κίνητρα έχουν, τι τα συνεπαίρνει σε αυτή τη μέθη;

Δεν πρόκειται για μια μεταφυσική πίστη που μάχεται ένα αντιμεταφυσικό «παράδειγμα», όχι. Το Ισλάμ είναι μια θρησκεία χωρίς μεταφυσική, δεν φιλοδόξησε ποτέ να κομίσει απαντήσεις σε ερωτήματα υπαρξιακά: ερωτήματα για την αιτία και τον σκοπό (το «νόημα») της ζωής, του κόσμου, της Ιστορίας, να μας πει: γιατί το κάλλος, γιατί η ετερότητα, γιατί ο έρωτας, να δώσει μια εξήγηση στο σκάνδαλο της φθοράς και του θανάτου, του «κακού» που κυριαρχεί στον κόσμο. Το ιερό βιβλίο του Ισλάμ είναι ένα εγχείριδιο κανόνων συμπεριφοράς για την πρακτική της καθημερινότητας, μαζί και μια ψυχολογική εμμονή σε «αυτονόητα» στερεότυπα για αμοιβή των πιστών και εξολοθρεμό των απίστων. Η προσδοκία των ευσεβών μουσουλμάνων είναι μια ατέρμονη παράταση της ύπαρξης μετά τον θάνατο, με απολαύσεις υλικές, σαν αυτές που ονειρεύεται επί γης κάθε στερημένος.

Το κίνητρο που μπορεί να υποθέσει κανείς ότι ωθεί νέους ανθρώπους σήμερα να αποδράσουν από τους καταναλωτικούς παραδείσους της Δύσης και να στρατευθούν στο μαχόμενο τη Δύση Ισλάμ, είναι ίσως ο τρόμος του κενού, παράγωγο του θεωρητικού και έμπρακτου μηδενισμού, κυρίαρχου στις δυτικές κοινωνίες. Το παγκοσμιοποιημένο δυτικό «παράδειγμα» έχει μεταβάλει τον πλανήτη σε πεδίο, όπου κυρίαρχος είναι ο νόμος της ζούγκλας: Ενας ολοκληρωτικά επιβαλλόμενος αμοραλισμός, η ηθική της δύναμης του ισχυροτέρου, η αδυσώπητη, στυγνή απολυταρχία των «αγορών». Τηρούνται όλα τα προσχήματα των «φιλελεύθερων», δημοκρατικών ιδεωδών της Δύσης: Γίνονται εκλογές, λειτουργούν κοινοβούλια, θεσμοί Δικαιοσύνης, αυτονομημένα από το κράτος ΜΜΕ. Και πίσω από την παντομίμα, η αόρατη αλλά παντοδύναμη εξουσία των οικονομικών συμφερόντων καθορίζει τα πάντα: Σε ποιον θα δοθούν τα απαιτούμενα κεφάλαια προεκλογικών δαπανών, ώστε να είναι νομοτελειακά δεδομένη η εκλογή του (στην προεδρία των ΗΠΑ ή... στην Β΄ Αθηνών!) – αφού το χρήμα εξασφαλίζει τη διαφημιστική πλύση εγκεφάλου των μαζών, δηλαδή τη νομιμοποίηση της απόλυτης εξουσιαστικής αυθαιρεσίας.

Το 4% του γήινου πληθυσμού απολαμβάνει, χάρη στην εξαπάτηση ή στον εξανδραποδισμό του υπόλοιπου 96%, παραδείσους χλιδής, ηδονής και δύναμης, που καμιά αφελής θρησκευτική επαγγελία δεν θα μπορούσε ποτέ να φαντασιωθεί. Ιδιωτικοί «οίκοι» αξιολογούν κρατικές οικονομίες, αποφασίζουν (πέρα από κάθε πολιτικό έλεγχο) ποια κοινωνία θα λιμοκτονήσει και ποια θα δανειοδοτηθεί. Πολεμικές βιομηχανίες και ο υπόκοσμος της λαθρεμπορίας των όπλων επιλέγουν ποια χώρα θα μακελευτεί και με ποιο πρόσχημα. Και πάει λέγοντας.

Απέναντι σε αυτόν τον εφιάλτη του κυρίαρχου στο δυτικό «παράδειγμα» μηδενισμού (μηδενισμού κάθε «νοήματος» της ανθρώπινης ύπαρξης και συνύπαρξης – του κάλλους, της ετερότητας και μοναδικότητας, των σχέσεων κοινωνίας), κάποιοι Δυτικοί ζητάνε να αρπαχτούν από μια συνεπέστερη «πίστη». Και όσο μεγαλύτερος ο πανικός από τον εφιάλτη, τόσο πιο τυφλή η πίστη που τους ντοπάρει. Ο Βρετανός που αποκεφαλίζει ανθρώπους επιδεικτικά μπροστά στην κάμερα, «πιστεύει», ίσως, ότι έτσι αντιστέκεται στις πετρελαϊκές εταιρείες που βάσισαν στην παραπληροφόρηση την εισβολή στο Ιράκ (πιθανόν και τον αφανισμό τριών χιλιάδων ανθρώπων στους Δίδυμους Πύργους). Ο μηδενισμός γεννάει τόσο το τυφλό συμφέρον όσο και την τυφλή «πίστη».

Το 1887 ο Νίτσε έγραφε για τον ευρωπαϊκό μηδενισμό: «Αυτό που σας αφηγούμαι, είναι η ιστορία των επόμενων δύο αιώνων. Περιγράφω αυτό που έρχεται, αυτό που δεν μπορεί πια να μη συμβεί: την ανάδυση του μηδενισμού». Απίστευτα ευθύβολη πρόβλεψη. Που τη συνόδευε και η απερίφραστη αιτιολόγησή της: «Ο μηδενισμός, ο πιο ανησυχητικός από τους επισκέπτες, στέκεται στο κατώφλι της πόρτας», επειδή «ο Θεός πέθανε και τον σκοτώσαμε εμείς – εσείς και εγώ! Εμείς όλοι είμαστε οι φονιάδες του!.. Τι άλλο είναι πια αυτές οι εκκλησίες, παρά οι τάφοι και τα μνήματα του Θεού;».

Η νοησιαρχία, που μεταβάλλει το άθλημα της πίστης - εμπιστοσύνης σε πακέτο ιδεολογικών «πεποιθήσεων», ο νομικισμός και ο ηθικισμός, που έχουν αλλοτριώσει το εκκλησιαστικό γεγονός σε ιδρυματική κατοχύρωση της «ενάρετης» εγωπάθειας και της ναρκισσιστικής αυτασφάλισης, η ασφυκτικά ατομοκεντρική «σωτηρία», εξαγορασμένη δικαιωματικά με αξιόμισθες πράξεις για την αιώνια επιβίωση του εγώ – αυτά όλα είναι ο «θάνατος του Θεού», η αποθέωση του μηδενισμού. Και δεν συμβαίνουν κάπου στην «παραστρατημένη» Δύση όλα αυτά, Δύση είμαστε πια όλοι μας. Ακούστε τα κηρύγματα των ελλαδιτών επισκόπων, αναζητήστε εξήγηση: γιατί χειροτονούνται επίσκοποι, σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα, μόνο όσοι εκφέρουν πεθαμένο λόγο για μια ιδεοληψία Θεού, γιατί η ανθρώπινη ποιότητα, μέσα στην Εκκλησία, είναι εν διωγμώ. Παρακολουθήστε στο διαδίκτυο να ενθρονίζονται σε μητροπολιτικούς θρόνους παιδάρια τέτοιων δεξιοτήτων «διαπλοκής», ώστε να έχουν θεατές του «θριάμβου» τους τον πρωθυπουργό με το μισό υπουργικό του συμβούλιο και περίπου όλους τους ανώτατους κρατικούς αξιωματούχους.

Οταν πεθαμένοι άνθρωποι διαχειρίζονται τη μαρτυρία για τη ζωή που νικάει τον θάνατο, το επόμενο (λογικά) πλάνο είναι ο τζιχαντιστής Βρετανός, που κηρύττει κόβοντας κεφάλια.

Οι πυραμίδες του Μάντοφ και το αδιεξοδο της εποχής...

Άρθρο του συν. Δημήτρη Σουλιώτη:

Oι ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ, οι «πυραμίδες» του Μάντοφ και το αμερικανικό αδιέξοδο

Με τα τελευταία έξη άρθρα μου, που αποτελούν μια ενότητα, προσπάθησα να προσεγγίσω μορφές του ελληνικού αδιεξόδου και να αναδείξω το βάθος του και τις τεράστιες δυσκολίες υπέρβασής του. Για να μην θεωρηθεί όμως ότι έχω κάποια εμμονή με την Ελλάδα και τους …κακούς έλληνες, αποφάσισα να γράψω για ένα άλλο αδιέξοδο απείρως πιο σημαντικό, γιατί προέρχεται από ένα κοινωνικο-οικονομικό μοντέλο που αποτελεί παγκόσμιο πρότυπο. Τα ερεθίσματα για τη συγγραφή του παρόντος άρθρου ήταν δύο: Το πρώτο ήταν η μελέτη του βιβλίου του ελληνοαμερικανού χρηματοοικονομικού αναλυτή - ελεγκτή Harry Markopolos «Κανείς δεν ήθελε ν’ ακούσει», που αφορά τη μεγάλη χρηματοοικονική απάτη με τις «πυραμίδες» του Μάντοφ. Το δεύτερο ερέθισμα ήταν η συντριπτική ήττα που υπέστη ο πρόεδρος Ομπάμα στις ενδιάμεσες εκλογές αντιπροσώπων των νομοθετικών σωμάτων στις ΗΠΑ. Όσον αφορά το βιβλίο του Μαρκόπολος προσπαθώ με το παρόν κείμενο να απαντήσω στην απορία του γιατί «Κανείς δεν ήθελε ν’ ακούσει», που αποτελεί και την ουσία του αμερικανικού αδιεξόδου. Ειδικότερα καταβάλλεται μια προσπάθεια ανάλυσης του θέματος όχι στο οικονομικό ή κοινωνικό πεδίο, αλλά στο φιλοσοφικό – ψυχολογικό, όπου βρίσκονται, κατά τη γνώμη μου, οι βασικές αιτίες που διαμορφώνουν το σύστημα και τους ανθρώπους του, οι οποίοι το λειτουργούν και το αναπαράγουν. Ένας απ’ αυτούς είναι και ο Μπέρνι Μάντοφ, αλλά και ο πρωταγωνιστής της ταινίας «Ο λύκος της Wall Street» με τον Λεονάρντο ντι Κάπριο.

Ο συγγραφέας και το βιβλίο

Ο Χάρι Μαρκόπολος είναι Έλληνας τρίτης γενιάς από την Πενσυλβάνια, Ορκωτός Χρηματοοικονομικός Αναλυτής, Πιστοποιημένος Ερευνητής Χρηματοοικονομικής Απάτης και τ. Πρόεδρος της Ένωσης Χρηματιστηριακών Αναλυτών Βοστώνης. Το ερέθισμα για να μετατραπεί σε κυνηγό του Μάντοφ και της απάτης του και τελικά στη συγγραφή του βιβλίου ήταν η παρατήρησή του ότι το hedge fund (επενδυτικό κεφάλαιο αντιστάθμισης κινδύνων) του τελευταίου έδινε εξωφρενικά καλές αποδόσεις, ανεξαρτήτως των διακυμάνσεων της αγοράς. Επιπλέον οι συναλλαγές της εταιρίας, με το πρόσχημα ότι είναι έξω-χρηματιστηριακές, δεν αναφέρονταν πουθενά και ως εκ τούτου δεν ελέγχονταν από καμιά εποπτική αρχή. Ο Μαρκόπολος ως πολύ καλός γνώστης των μαθηματικών γνώριζε ότι σε αντίθεση με τους ανθρώπους οι αριθμοί δεν μπορούν να πουν ψέματα και έτσι άρχισε τη μακρόχρονη έρευνά του, για την ανακάλυψη της κρυμμένης αλήθειας.

Το πρώτο πράγμα που ένιωσα διαβάζοντας το βιβλίο ήταν μια αίσθηση ηθικής και δικαίου που διαπερνούσε όλες τις σελίδες του και αποτυπωνόταν στο πάθος του συγγραφέα για την αναζήτηση της αλήθειας και την τιμωρία των ενόχων. Αναρωτήθηκα: Πως μπόρεσε αυτός ο άνθρωπος να αποφύγει την απορρόφησή του από το σύστημα και να σταθεί έξω και πάνω απ’ αυτό; Γιατί ενώ οι άλλοι, οι πολλοί εκμεταλλεύονται, αποδέχονται ή ανέχονται το σύστημα, αυτός διέγνωσε την «αρρώστια» του, δεν την άντεξε και αποφάσισε να συγκρουστεί μαζί του; Τι ήταν αυτό που τον κινητοποίησε; Ποια ήταν η κινητήρια δύναμη του πάθους του; Η αυστηρή οικογενειακή ανατροφή με την προτεσταντική ηθική της πατρίδας του, που μπολιάστηκε όμως με τις δογματικές αρχές της ορθόδοξης ανατολής των προγόνων του; Ο ναρκισσισμός της υπεροχής μέσω της σύγκρουσης και της κατατρόπωσης ενός μεγάλου; Ή μήπως υπάρχει σε κάποιους ανθρώπους, κάποιο ισχυρό γονίδιο δικαιοσύνης; Γιατί ήταν τελικά αυτή η κινητήρια δύναμη που τον οδήγησε να ακολουθεί για εννιά ολόκληρα χρόνια τα ίχνη ενός από τους ισχυρότερους άντρες της Γουόλ Στριτ, πεπεισμένος ότι επρόκειτο για έναν από τους μεγαλύτερους απατεώνες στην ιστορία της αγοράς και να υποβάλλει πέντε αναφορές στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς με τις ανησυχίες του. Ήταν αυτή η δύναμη που τον οδήγησε να δουλεύει μυστικά με τρεις συνεργάτες του χρηματοοικονομικού κλάδου, να επενδύσει ατέλειωτες ώρες, να ρισκάρει ακόμη και τη ζωή του, αλλά …κανείς δεν ήθελε ν’ ακούσει.   

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας αυτό που τον εξέπληξε από την αρχή της καριέρας του ήταν το μέγεθος της διαφθοράς, η οποία αποτελούσε έναν αποδεκτό τρόπο δουλειάς. Όταν κάποτε είχε επιστήσει την προσοχή ενός αναλυτή της Γουόλ Στριτ σε μια συγκεκριμένη εταιρία που μαγείρευε τα βιβλία της, αυτός του απάντησε ότι η επισήμανσή του τον έκανε να αισθάνεται ακόμη μεγαλύτερη σιγουριά για την επιλογή του να συστήσει τις μετοχές της ως ανοδικές, γιατί μια τέτοια εταιρία δεν θα μπορούσε ποτέ να απογοητεύσει τη Γουόλ Στριτ!! Μέσα από τη μακρόχρονη εμπειρία του και με οδηγό το αίσθημα δικαίου που τον διακατείχε κατάλαβε ότι ο Μάντοφ δεν ήταν μια ιδιότυπη παρέκκλιση, ήταν η προέκταση της παραβατικής κουλτούρας. Κατάλαβε πολύ γρήγορα ότι σε μια δουλειά όπου το αποτέλεσμα κρίνεται αποκλειστικά από το χρήμα, υπάρχει ένα ανεκτό επίπεδο βαθιά ριζωμένης ανομίας. Έμαθε ότι ο χρηματοοικονομικός κλάδος βασίζεται στη σχέση θηρευτή και θηράματος και αν δεν ξέρεις ποιος είναι ο θηρευτής, αυτόματα μετατρέπεσαι σε θήραμα – θύμα. 

Και όσον αφορά τις ελεγκτικές αρχές της πατρίδας του, διαπίστωσε και εκεί ανοχή και συνενοχή. Η αρμόδια Αρχή (Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς) αντί να επικεντρώνεται στα ουσιώδη, όπως είναι η εξαπάτηση των επενδυτών, έλεγχε και ήταν πολύ σκληρή με τους μικροαπατεώνες, τα «παπαγαλάκια» και τους insiders. Αντίθετα συμπεριφερόταν με το γάντι στις μεγάλες εταιρίες και τους θεσμικούς παράγοντες της Γουόλ Στριτ, επιβάλλοντας ανούσια και διόλου αποτρεπτικά πρόστιμα ή δίνοντας έμφαση σε δευτερεύουσας σημασίας θέματα, όπως αυτά της τήρησης γραφειοκρατικών διαδικασιών. Επίσης κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι δραστηριοποιούμενες παγκόσμια τέσσερις μεγάλες ελεγκτικές – λογιστικές εταιρίες δεν «αντιλήφθηκαν» ούτε την κομπίνα του Μάντοφ, αλλά ούτε και κανένα από τα μεγάλα οικονομικά εγκλήματα που διέπραξαν άλλες μεγάλες εταιρίες. Όλοι τους είχαν «καθαρά» βιβλία. Και ο συγγραφέας εύλογα αναρωτιέται: Ποιος ο λόγος ύπαρξής τους, αν δεν μπορούν να ελέγξουν την πιθανότητα απάτης; Γιατί να πληρώνεις το λογιστικό έλεγχο, αν οι ελεγκτές δεν έχουν εκπαιδευτεί να ερευνούν απάτες; Ποιος τέλος πάντων είναι ο λόγος ύπαρξης της έκθεσης του ορκωτού λογιστή σε μια εταιρία που ήδη παρανομεί;  

Ο Μάντοφ και η κομπίνα του

Η κομπίνα του Μάντοφ καλλιεργήθηκε στα εύφορα εδάφη ενός καπιταλισμού – καζίνο, ενώ στο επίπεδο των διαπροσωπικών σχέσεων στηρίχτηκε στην εκμετάλλευση δύο χαρακτηριστικών των πελατών του, που ευδοκιμούν στην αμερικανική κοινωνία: την απληστία και το ναρκισσισμό. Όσον αφορά την απληστία οι επενδυτές του Μάντοφ γνώριζαν ότι κάτι περίεργο συνέβαινε με τις αποδόσεις των προϊόντων του, αλλά πίστευαν ότι ήταν – όπως τόσοι άλλοι - ένας ακόμη τύπος που κινούνταν στις γκρίζες ζώνες της Γουόλ Στριτ. Με άλλα λόγια πίστευαν ότι έκανε κάτι παράνομο, αλλά το αποδέχονταν επειδή ήταν ο προσωπικός τους απατεώνας, ένας απατεώνας που ήξεραν ότι μπορούν να εμπιστεύονται. Ήταν μια σπουδαία συμφωνία: Καρπώνονταν τα οφέλη της κλοπής, χωρίς να χρειάζεται να αναλάβουν κανένα ρίσκο. Από την άλλη ο ναρκισσισμός των πελατών του έχει σχέση με την πίστη τους ότι ο Μάντοφ παρείχε τις υπηρεσίες του αποκλειστικά σε λίγους εκλεκτούς επενδυτές, τους οποίους επέλεγε προσεκτικά βασιζόμενος στη διακριτικότητά τους. Αισθάνονταν ξεχωριστοί, ως ανήκοντες σ’ ένα ξεχωριστό κλαμπ εκλεκτών - άλλωστε κάποιοι ήταν μέλη των βασιλικών οικογενειών της Ευρώπης - και βέβαια ως εκλεκτοί έπρεπε να έχουν περισσότερα προνόμια (κέρδη) από τους …παρακατιανούς. Δεν έλαβαν όμως υπόψη τους ότι οι μεγάλοι νάρκισσοι απατεώνες εξαπατούν τους πάντες, ακόμη και γαλαζοαίματους νάρκισσους, που πιστεύουν ότι τους οφείλονται τα πάντα και οι ίδιοι δεν οφείλουν τίποτα σε κανένα. Η απληστία και ο ναρκισσισμός των πελατών εξυπηρετούσαν θαυμάσια τον προφανή στόχο του Μάντοφ να μην τον πιάνουν τα «ραντάρ» των ελεγκτικών αρχών, μέσω της επιβολής ενός πέπλου μυστικότητας. Ο ίδιος ισχυριζόταν ότι η επιτυχία της ιδιόκτητης στρατηγικής του εξαρτιόταν από τη μυστικότητά της και σχεδόν όρκιζε τους επενδυτές του στην τήρηση της εχεμύθειας, απειλώντας ταυτόχρονα ότι θα τους επέστρεφε τα κεφάλαιά τους αν μιλούσαν.

Ποια ήταν όμως η κομπίνα του Μάντοφ; Όλοι ή σχεδόν όλοι οι πελάτες - επενδυτές του πίστευαν (πίστη - συναίσθημα αντί λογικής) ότι οι επενδύσεις των χρημάτων τους κινούνταν στο περίπλοκο και δυσνόητο πεδίο των δομημένων προϊόντων και των παραγώγων, στο πεδίο των λογισμικών της μη παραμετρικής στατιστικής και των διαφορικών εξισώσεων. Είναι αδύνατο να υπολογιστεί ο αριθμός των χρηματοοικονομικών προϊόντων που με απόκρυφες μεθόδους σκαρφίζονται χιλιάδες μαθηματικά μυαλά (ποσοτικοί αναλυτές) σ’ όλο τον κόσμο, προκειμένου οι πλούσιοι του πλανήτη να δημιουργούν και να διατηρούν τον πλούτο τους, υπερβαίνοντας νόμους, ρυθμίσεις, φορολογίες εισοδημάτων και περιουσίας. Παρένθεση: Όλα αυτά τα μαθηματικά μυαλά αντί να εργάζονται στους παραγωγικούς τομείς και ειδικότερα στον οικοδομικό κλάδο (πολιτικοί μηχανικοί), στα σχολεία (μαθηματικοί) και τα εργοστάσια (μηχανολόγοι - ηλεκτρολόγοι μηχανικοί) χρησιμοποιούνται από το σύστημα στη χρηματοοικονομική σφαίρα, για τη λειτουργία και αναπαραγωγή του. Κλείνει η παρένθεση. Ενώ όμως οι επενδυτές του φαντασιώνονταν περίπλοκες καταστάσεις, ο Μάντοφ έπαιζε, όπως και πριν χρόνια πλήθος συμπατριωτών μας, το σύστημα «αεροπλανάκι», ή όπως το βελτίωσαν ακόμη και οι γείτονές μας Αλβανοί το σύστημα «πυραμίδα». Ο μηχανισμός ενός συστήματος «πυραμίδα» είναι σχετικά απλός. Ειδικότερα προσφέρεται σε ενδιαφερόμενους η δυνατότητα να επενδύσουν σε μια επιχειρηματική δραστηριότητα, που φαίνεται πραγματική ή και λογική και η οποία υποτίθεται ότι εκμεταλλεύεται διάφορα χρηματοοικονομικά «παραθυράκια», δικαιολογώντας έτσι τα ασυνήθιστα γρήγορα και υψηλά κέρδη που προσφέρει. Στην πραγματικότητα σ’ ένα σχήμα «πυραμίδα» δεν υπάρχει ούτε πραγματική εταιρία, αλλά ούτε και πραγματικές επενδύσεις. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο παρά μόνο το ρευστό που μπαίνει και βγαίνει απ’ αυτό. Οι αρχικοί επενδυτές πληρώνονται από το αρχικό κεφάλαιο που απαιτεί το στήσιμο της κομπίνας και παίρνουν ολόκληρο το υποσχόμενο ποσό της μεγάλης απόδοσης, για λόγους διαφήμισης του προϊόντος στους γνωστούς τους. Από εκείνο το σημείο μέχρι να καταρρεύσει η κομπίνα, οι επενδυτές πληρώνονται με τα κεφάλαια που εισπράττονται από επόμενους επενδυτές. Συνήθως σημαντικός αριθμός επενδυτών επανατοποθετεί στο ίδιο προϊόν τα υποτιθέμενα κέρδη του. Στα χαρτιά – αλλά μόνο στα χαρτιά – γίνονται πλούσιοι. Η κομπίνα μπορεί να λειτουργεί όσο μπαίνουν στο παιχνίδι νέοι επενδυτές, τα χρήματα των οποίων χρησιμοποιούνται για να πληρώνονται οι παλιότεροι.

Όταν στο τέλος του 2008 ο Μάντοφ παραδόθηκε στις αρχές, το ποσό της απάτης του εκτιμήθηκε σε εξήντα πέντε (65) δισεκατομμύρια δολάρια, χωρίς να περιλαμβάνεται το ποσό που έχασαν οι ευρωπαίοι επενδυτές του, που όπως είναι ευνόητο δεν το δήλωσαν για να αποφύγουν τις κυρώσεις για φορολογικές και άλλες παραβάσεις τους.      

Μπέρνι Μάντοφ ένας μεγαλοπρεπής νάρκισσος 

Ο Μπέρνι Μάντοφ, άτομο εβραϊκής καταγωγής, υπήρξε βασιλιάς του χρηματιστηριακού κλάδου, σεβάσμιος συνιδρυτής και πρώην πρόεδρος του NASDAQ, ιδιοκτήτης μιας από τις πλέον επιτυχημένες χρηματιστηριακές εταιρίες της Γουόλ Στριτ και διαπρεπής φιλάνθρωπος της Νέας Υόρκης. Κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης έρευνάς του απασχόλησε έντονα τον ελεγκτή – συγγραφέα το ενδεχόμενο ο άνθρωπος αυτός να ήταν από εκείνους που κανείς δεν μπορεί ν’ αγγίξει, γιατί απλούστατα ήταν υπερβολικά ισχυρός για να νικηθεί. Όχι μόνο επειδή ήταν δισεκατομμυριούχος και γνώριζε τους πιο σημαντικούς ανθρώπους στη βιομηχανία του χρήματος ή επειδή είχε τη δυνατότητα να δημιουργεί και να καταστρέφει καριέρες, αλλά επειδή ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος της χρηματαγοράς. Αν ήταν απατεώνας, θα έθετε υπό αμφισβήτηση το σύστημα αξιών όλων των ανθρώπων της αγοράς. Ο Μπέρνι Μάντοφ ήταν η επιτομή του ανθρώπου του συστήματος, ενώ ο συγγραφέας – ελεγκτής ήταν αυτός που απειλούσε το σύστημα, ο «εκτός συστήματος». Πέρα και πάνω όμως από τα επιμέρους χαρακτηριστικά του, αυτό που καθορίζει την προσωπικότητα του Μάντοφ είναι ο έντονος ναρκισσισμός του. Ο Μάντοφ είναι ένας μεγαλοπρεπής νάρκισσος, ένας εξουσιομανής νάρκισσος, σαν αυτούς που βρίσκονται σε όλα τα κέντρα εξουσίας του συστήματος, ένας παθολογικός νάρκισσος (NPD), σαν αυτούς που είναι απαραίτητοι στον καπιταλισμό – καζίνο για να λειτουργήσει και να αναπαραχθεί. Ο Μάντοφ ήταν θηρευτής εξουσίας, όχι τόσο πολιτικής – κρατικής ή πλούτου, αλλά εξουσίας πάνω στα βαθύτερα ένστικτα των πελατών του, εξουσίας επιβολής της θέλησής του πάνω στις δικές τους (τους έπειθε να του εμπιστευθούν το πολυτιμότερο γι’ αυτούς πράγμα, το χρήμα τους, άρα τους ήλεγχε, τους εξουσίαζε). Αυτός ο ναρκισσισμός του ήταν ταυτόχρονα η αρρώστια του και η δύναμή του. Η ναρκισσιστική αίσθηση μεγαλείου τον ωθούσε έξω από την πραγματικότητα, πέρα από το νόμο, γιατί πίστευε ότι νόμιμο, δίκαιο και ηθικό ήταν αυτό που όριζε ο ίδιος. Μπορούσε να πείθει για τις ικανότητές του και το πρεστίζ της εταιρίας του, γιατί δεν ζούσε στον πραγματικό κόσμο της αγοράς με τους κανόνες και τα μεγέθη της, αλλά στο δικό του φαντασιακό κόσμο του μεγαλείου. Και ήταν αυτό το κυρίαρχο χαρακτηριστικό του που τράβηξε κοντά του τόσο πολλούς ανθρώπους, από τους φτωχούς εβραίους των συναγωγών μέχρι τα μέλη των βασιλικών οικογενειών της Ευρώπης. Κατά την απολογία του στο Δικαστήριο, που τον καταδίκασε σε εκατόν πενήντα χρόνια κάθειρξη, ο Μάντοφ δήλωσε: «Δεν μπορώ να προσφέρω καμιά δικαιολογία για τη συμπεριφορά μου... όσο σκληρά και αν προσπάθησα, τόσο πιο βαθιά έπεφτα στην τρύπα, που ο ίδιος έσκαψα... Δεν μπορούσα να παραδεχτώ, ότι για μια φορά στη ζωή μου είχα αποτύχει...». Ένας μεγαλοπρεπής νάρκισσος δεν ξέρει να χάνει, γιατί η ήττα βρίσκεται έξω από τον κόσμο του…

Η νίκη του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος στις ενδιάμεσες εκλογές των ΗΠΑ ως πισωγύρισμα

Στο τέλος Οκτωβρίου (2014) διενεργήθηκαν στις ΗΠΑ οι ενδιάμεσες εκλογές για την ανανέωση μέρους των αντιπροσώπων των δύο νομοθετικών σωμάτων (Βουλής και Γερουσίας). Τελικά ποιο ήταν το κύριο διακύβευμα σ’ αυτές τις εκλογές, ποιος κέρδισε και ποιος έχασε; Κατά τη γνώμη μου η νίκη των Ρεπουμπλικάνων, που πανηγυρίστηκε δεόντως από τη Γουόλ Στριτ με άνοδο του Χρηματιστηρίου, μπορεί να διαβαστεί, κυρίως στο συμβολικό πεδίο, ως πισωγύρισμα στον αδυσώπητο ανταγωνισμό και τον παθολογικό ναρκισσισμό, στο μότο «ο πρώτος είναι τα πάντα και ο δεύτερος σκ…», που είχαν κάπως μετριαστεί – κυρίως στο συμβολικό πεδίο και πάλι - μετά την εκλογή Ομπάμα. Η νίκη αυτή μπορεί ταυτόχρονα να εκληφθεί ως ήττα της ανοχής και της ανεκτικότητας προς τον αδύνατο συνάνθρωπο. Με την άνοδο του Ομπάμα στην εξουσία οι αδύνατοι, οι μη ανταγωνιστικοί, οι εκτός συστήματος, λόγω κάποιων κοινωνικών παρεμβάσεων, όπως το πρόγραμμα υγείας (medicare), ένιωσαν, σε κάποιο μικρό βαθμό και στα όρια ανοχής του συστήματος, περισσότερο άνθρωποι. Αυτό όμως η λευκή πλειοψηφία δεν το άντεξε. Έτσι λοιπόν συσπειρώθηκε κατά τις πρόσφατες ενδιάμεσες εκλογές και πέτυχε την ανατροπή και το πισωγύρισμα. Το πισωγύρισμα σε μια σκληρή κοινωνία που στον εντός του συστήματος που τα καταφέρνει, του δίνεται η δυνατότητα να περνάει καλά, μέχρι να γίνει και πάμπλουτος, ενώ όποιος δεν τα καταφέρνει τίθεται αυτόματα εκτός συστήματος και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να καταλήξει στη φυλακή. Οι ΗΠΑ είναι η χώρα με τους περισσότερους φυλακισμένους αναλογικά με τον πληθυσμό. Τι θα γίνει όμως με τους αδύνατους, με αυτούς που δεν μπορούν να τα καταφέρουν στον σκληρό και αδυσώπητο ανταγωνισμό, που επιβάλλει το σύστημα ως βασική αρχή της λειτουργίας του και αναπαραγωγής του; Θα τους στείλει όλους στη φυλακή; Και πόσες φυλακές πρέπει να χτίσει ακόμα; Σημειωτέον ότι στη Φινλανδία, όταν κάποιο από τα μέλη μιας οικογένειας είναι σχιζοφρενής, αυτή επιδοτείται από το κράτος με τρεις χιλιάδες ευρώ. Στις ΗΠΑ αφήνεται στη μοίρα της. Αλλά και οι εντός συστήματος, οι πετυχημένοι ζουν στη δική τους «φυλακή», τους τοίχους της οποίας κτίζει η ναρκισσιστική νευρωτική υπερδραστηριότητα στον χώρο εργασίας, που αναιρεί την κοινωνική λειτουργία των ατόμων και τα εμποδίζει να ανταποκριθούν ικανοποιητικά στις απαιτήσεις της ζωής. Εκεί ακριβώς βρίσκεται το αμερικανικό αδιέξοδο. Ο δισεκατομμυριούχος χρηματιστής, μεγαλοεπενδυτής και ενίοτε κερδοσκόπος (ασαφείς διακρίσεις) Τζόρτζ Σόρος σε άρθρο του στη σουηδική εφημερίδα «Dagens Nyheter» που αναδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΚΕΡΔΟΣ» της 18.3.1998 υποστηρίζει: «Προσωπικά έχω κάνει μία ολόκληρη περιουσία μέσα στις διεθνείς κεφαλαιαγορές, αλλά ακόμη εξακολουθώ να φοβάμαι ότι η άνευ ορίων επικράτηση ενός καπιταλιστικού συστήματος «laisser faire» και η συνεχής διάχυση των αξιών της αγοράς στη ζωή μας, απειλεί το μέλλον των δημοκρατικών κοινωνιών. Ο κύριος εχθρός μιας ανοιχτής κοινωνίας δεν είναι πλέον η κομμουνιστική απειλή, αλλά η καπιταλιστική. Είναι λάθος να καθιστούμε βασική αρχή μιας πολιτισμένης κοινωνίας την επιβίωση των ικανοτέρων». Εκεί ακριβώς βρίσκεται το αμερικανικό αδιέξοδο. Πιο συγκεκριμένα η δυναμική του συστήματος στηρίζεται στη δημιουργία και εκμετάλλευση ικανών, ανταγωνιστικών, παθολογικών νάρκισσων, όπως ο Μπέρνι Μάντοφ. Ταυτόχρονα όμως η δυναμική αυτή υποσκάπτεται από τη μάζα των αδύνατων και μη ανταγωνιστικών, που το σύστημα τους απορρίπτει στις φυλακές και στα συσσίτια της εκκλησίας. 

Όσο για μας που ψάχνουμε το μοντέλο ανάπτυξης και τη μορφή της οικονομίας και κοινωνίας που θα δημιουργήσουμε στη μεταμνημονιακή Ελλάδα, είναι ευνόητο ότι για να υπερβούμε τη «χύμα» κατάσταση της χώρας μας και την επικρατούσα μεθοδική θεσμική εξάλειψη της αξιοκρατίας, πρέπει να υιοθετήσουμε κάποιες …αμερικανικές μεθόδους και πρακτικές αξιολόγησης για την επιλογή των ικανών και αρίστων σε όλα τα επίπεδα. Επειδή όμως «μέτρον άριστον» πρέπει να αποφύγουμε να φθάσουμε στο άλλο άκρο, δηλαδή στην άκριτη υιοθέτηση ενός οικονομικού-κοινωνικου προτύπου απάνθρωπου ανταγωνισμού και παθολογικού ναρκισσισμού, όπου ο ισχυρός τα παίρνει όλα και ο αδύναμος καταλήγει στη φυλακή. Δεν μπορούμε να έχουμε ως πρότυπο μια οικονομία και μια κοινωνία που δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για να φυτρώνουν κάθε λογής Μάντοφ, αδίστακτοι θηρευτές εξουσίας και πλούτου, αλλά και οι πελάτες τους, που «τσιμπάνε», γιατί η «ψυχή» τους είναι ίδια… Από μια τέτοια κοινωνία που μοιάζει πολύ και με τη δική μας, πρέπει να γλυτώσουμε…

Δημήτριος Γ. Σουλιώτης
12 Νοεμβρίου 2014 

Το πολισμικό μας προφίλ...

Η κλειστή πόρτα
του Δημήτρη Σεβαστάκη*

Χτύπησε την πόρτα. Το άβαφο κόντρα πλακέ είχε μεγάλους λεκέδες - πιθανόν από χυμένο φραπέ. Σιωπή. Άναβε το κτήριο από τη φρικτή αθηναϊκή ζέστη του Ιουνίου. Κατέβηκε στον τρίτο όροφο. Στον δεύτερο. Κανείς. 11 το πρωί, έπρεπε κάποιος να βρίσκεται στα γραφεία. Τίποτα. Έφυγε κουρασμένος με την αίτηση στο χέρι. Γραφεία διεύθυνσης επαγγελματικής εκπαίδευσης. Κάτι τέτοιο. Είχε ήδη υποβάλει βιογραφικά και αιτήσεις πρόσληψης σε όλα τα ιδιωτικά σχολεία, τις δημόσιες και ιδιωτικές σχολές, στα ΙΕΚ, Τεχνικά λύκεια κ.λπ. Πάντα υπήρχε ένας ξάδελφος ή κουμπάρος γραμματέως ή γιος διδάσκοντος ή φίλος του κόμματος και προσλαμβάνονταν στη θέση του. «Αφήστε μια αίτηση και το βιογραφικό σας και θα σας ειδοποιήσουμε». Ποτέ και κανείς δεν του είχε τηλεφωνήσει. Ποιος λέει ότι αυτό το εργασιακό μοντέλο είναι προϊόν της κρίσης; Από τη δεκαετία του '90 που περιγράφω το (αυτοβιογραφικό ) περιστατικό, το ίδιο συμβαίνει - με μεγαλύτερη ένταση σήμερα. Θα μπορούσα, όμως, να τιτλοφορήσω το θέμα «Η κλειστή πόρτα». Όλα κλειστά, κατάκλειστα, αν πήγαινες απ' τον κανονικό δρόμο. Έπρεπε να πας από κάποιον. «Πήγαινε βρες τον Κώστα και πες του ότι έρχεσαι από μένα. Θα του τηλεφωνήσω κι εγώ».

Ένα κλειστό σύστημα ορίζει τι θα κάνεις στη ζωή σου, αν θα βρεις δουλειά, με τι χρήματα, με ποια κανονικότητα. Δεν είναι απλώς θέμα καπιταλισμού, είδους καπιταλισμού, αναπτυξιακής οδού κ.λπ. Η αναπαραγωγή της ευνοιοκρατίας, οι αμοιβαίες δουλείες, οι αλληλοεξυπηρετήσεις και αλληλεξαρτήσεις. Πάντα «τα δικά μας παιδιά», τα οποία επιλέγουν τα «δικά τους παιδιά» και πάει λέγοντας. Ακόμα κι η Αριστερά, τηρουμένων των αναλογιών, επηρεάστηκε (και βόλεψε). Πώς απάντησε η χώρα στην κρίση, ακολουθώντας αυτό τον δρόμο, τον δρόμο του «κολλητού»; Πώς αναπτύχθηκε; Πώς ενσωμάτωσε το κανονιστικό πλαίσιο της Ε.Ε.; Πώς διαπραγματεύτηκε την Κοινή Αγροτική Πολιτική; Τι συνδικαλιστικό κίνημα διαμόρφωσε; Τι είδους συνεταιρισμούς; Πόσο φιλολαϊκή και δημοκρατική είναι η δημόσια διοίκηση; Ποιο είναι το πολιτικό πρωτόκολλο που κυριαρχεί στον πολιτικό λόγο; Φαντασία, ποιότητα ή κοινότοπες ηλιθιότητες;

Ξέρουμε τις απαντήσεις. Δεν λέω ότι για όλα φταίνε τα πολιτικά γιουσουφάκια, αλλά επιμένω στη θεματολογία γιατί αν μια χώρα ιεραρχεί τις ίδιες τις συμβολικές και κυριολεκτικές επενδύσεις της, δηλαδή τα εκπαιδευμένα παιδιά, τα ταλέντα, τα αστέρια της με τον τρόπο της οικογενειακής, φιλικής, τοπικής, πολιτικής εύνοιας, τότε η χώρα δεν διαθέτει στοιχειώδεις ιεραρχικούς μηχανισμούς. Δεν μπορεί να καταλάβει τη διαφορά καλού - κακού, αποδοτικού - ξεπερασμένου, λειτουργικού - ανασχετικού, τίμιου - ανέντιμου.

Η χώρα δεν μπορεί να λειτουργήσει ως μηχανή σκέψης, πολιτικής δικαιοπραξίας, παραγωγής. Θα λειτουργεί σαν σαράβαλο, ασανπλαζ από σκραπ. Έτσι όπως συνέβη τόσες και τόσες δεκαετίες και εξακολουθεί να συμβαίνει. Γκρίνιες. Απελπισίες; Μπα.
Αυτό το αισχρό και επίμονο φαινόμενο, εφόσον αποτελεί πρόβλημα -και είναι πρόβλημα, όλοι το καταλαβαίνουν-, τότε η ίδια η κοινωνία μας οδηγείται σ' έναν αρχαϊσμό: Αυτό που έχει να λύσει μια κυβέρνηση της Αριστεράς είναι εξόχως Μη αριστερό και πρωτίστως Μη υψηλό. Είναι ένα κληροδότημα που περιέχει καί τον κληροδότη και τον κληρονόμο. Είναι ένα σπίτι-φάντασμα που υποδουλώνει, είναι το αραχνιασμένο και ισχυρότατο απότοκο του πολυετούς συστήματος, που θα δημιουργήσει τις τεράστιες αδράνειες, τα μπλοκαρίσματα, τα φρένα. Διαθέτει η Αριστερά τη διορατική ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης; Ναι. Έχει αποφασίσει να συγκρουστεί με τις αντιδραστικές δομές οπισθοφυλακής, που μάλιστα ξεπερνάνε (και μασάνε) τους κυβερνητικούς, τους σαμαράδες και τους βενιζέλους; Αυτό τον πηχτό χυλό των στενών κομματόσκυλων των δικτύων από «κολλητούς»; Έχω την εντύπωση ότι μόλις ένα κείμενο, ένα άρθρο, μια ομιλία, πλησιάζει ή αγγίζει το σημείο G του συστήματος, κάνει πίσω ή φεύγει στην αοριστία.

Είναι όμως πολύ απλό στον εντοπισμό. Κάποιος που βλέπει ένα ταλέντο και το πετάει έξω από ανασφάλεια, είναι αντίπαλος. Κάποιος που λειτουργεί με κολλητούς, είναι αντίπαλος. Αυτός που δεν αγγίζει τις στρούγκες τις τρυπωμένες στα σπλάχνα της διοικητικής πραγματικότητας, είναι αντίπαλος. Αυτός που δεν αποκλείει (γιατί είναι ξάδερφος) το λαμόγιο που πουλάει φούμαρα στο Δημόσιο, είναι αντίπαλος. Όχι εχθρός. Αντίπαλος. Πιο αόρατος από τον Σαμαρά. Πιο άηχος απ' τον Άδωνη. Πιο αναίσθητος απ' όλους μαζί. Γιατί τα λέω αυτά; Λείπουν τα ταλέντα από τη νέα πραγματικότητα; Δεν αξιοποιούνται τα αστέρια; Ακριβώς αυτό. Περιθωριοποιούνται. Και όχι μόνον.

Το υπόδειγμα που επιβιώνει είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα. Το γεγονός ότι αυτό διδάσκεται και παραδειγματίζει. Το γεγονός ότι ένας νέος πρέπει να αναζητήσει «έναν τάδε για να πάει στον δείνα», το ότι πρέπει να μεταμφιεστεί (ή, φευ, να γλύψει), να προαπωλέσει την αξιοπρέπειά του, γιατί νιώθει ότι πρέπει να περάσει διαρκείς εξετάσεις συμμόρφωσης. Και μόνο αυτό καταστρέφει κάθε προοδευτικό εγχείρημα. Η καμαρίλα έχει κατοίκους και αναπαραγωγούς. Και η οριακή στιγμή της χώρας και του λαού απαιτεί καθαρό αέρα κι όχι παραγοντίσκους και αυλικούς.

ΥΓ 1. Άλλωστε η ιστορία το 'χει δείξει. Ο δούλος είναι ο πρώτος που θα στραφεί εναντίον. Αν πρόκειται δε και για εγωπαθή δούλο (ναι, αυτόν που δεν μπορεί να εννοήσει τον εαυτό του αποκλίνοντα και επιλέγει τη δουλεία ως όχημα ένταξης), τότε είναι βέβαιον ότι εγωπάθεια, ανασφάλεια και δουλεία θα είναι το φαρμάκι.
ΥΓ 2. Γκρινιάζω ελπίζοντας.

Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, αν. καθηγητής ΕΜΠ

Maurice Maeterlinck, «Εσωτερικό» - Θεατρική Κριτική

του ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΣΑΤΣΟΥΛΗ*

Maurice Maeterlinck, «Εσωτερικό»
Σκηνοθεσία: Σοφία Μαραθάκη
Ομάδα ΑΤΟΝΑΛ Θέατρο του Νέου Κόσμου - Πάνω Σκηνή

Ο Βέλγος μυθιστοριογράφος και θεατρικός συγγραφέας Maurice Maeterlinck γράφει ένα σύντομο, γεμάτο ένταση κείμενο με εμφανή αφηγηματικότητα καθώς τα σκηνικά παρόντα πρόσωπα διηγούνται τα όσα εκτός σκηνικής οπτικής συμβαίνουν - αυτά που διαδραματίζονται στο «Εσωτερικό» (1894) ενός σπιτιού όπου ζει την καθημερινότητά της μια συνηθισμένη οικογένεια: η μητέρα, ο πατέρας, η κόρη.

Ολος ο λόγος διαδραματίζεται έξω από το σπίτι, μεταξύ δύο ανδρών οι οποίοι προτίθενται να μεταφέρουν ένα δυσάρεστο μήνυμα στην οικογένεια, τον πνιγμό της άλλης κόρης, χωρίς ωστόσο να τολμούν να εισέλθουν, αναβάλλοντας διαρκώς την είδηση. Αντίθετα, παρακολουθούν τα τρία μέλη στην ανυποψίαστη συνήθη ευεξία τους μέσα από τα παράθυρα, κρυμμένοι στο σκοτάδι, αφηγούμενοι διαλογικά τις κινήσεις τους και διαλογιζόμενοι για τη δυστυχία που αυτά αγνοούν. Δύο Αγγελοι τραγικών γεγονότων που δεν εισβάλλουν στον χώρο των προσώπων αλλά μένουν στις «εισόδους» τέμνοντας με απλό λόγο την ανθρώπινη συνθήκη και την εύθραυστη ευτυχία πριν την καταστροφή.

Το μη αναστρέψιμο

Πίσω από τους δύο Αγγέλους της συμφοράς, ένα ολόκληρο χωριό κατευθύνεται προς το σπίτι μεταφέροντας το πτώμα της κόρης, ως αρχαίος χορός, αθέατος επίσης, του οποίου ίσως μόνον ο αχός να φτάνει ως τη σκηνή από κάποια στιγμή κι έπειτα, όταν επίκειται πλέον η αποκάλυψη. Πώς όμως εκφέρεται από τους δύο άντρες το μη αναστρέψιμο; Πώς κοινοποιείται η συμφορά; Ποιος τολμά να παρέμβει στη φυσική συνέχεια της ζωής των ανθρώπων ανατρέποντάς την διά παντός ως άγγελος κακών ειδήσεων; Ο Χάουαρντ Μπάρκερ με το έργο του «Το ύστατο σήμερα» που είχε ανεβάσει ο Λευτέρης Βογιατζής έχει με τον δικό του σύγχρονο τρόπο δώσει τη δική του περίτεχνη εκδοχή. Ο Maeterlinck υιοθετεί την πλήρη λιτότητα προικίζοντας με το δίλημμα δύο απλούς ανθρώπους. Δίπλα τους θα προστεθεί μια γυναίκα, η Μαρία, ενημερώνοντάς τους ότι ο χρόνος λήγει, η νεκρή φθάνει έχοντας δίπλα την δική της αδελφή Μάρθα. Η αναφορά στα δύο συγκεκριμένα ονόματα των αδελφών (Μάρθα και Μαρία), καθώς όλοι οι άλλοι παραμένουν δίχως όνομα, παραπέμπει εμφανώς σε χριστιανικά ταφικά και θρηνητικά δρώμενα, προσδίδοντας νέες προεκτάσεις στο κείμενο.

Η διπλή εικόνα

Η Σοφία Μαραθάκη επενέβη στα αιτούμενα του κειμένου και δημιούργησε διπλή σκηνική εικόνα, αναπαριστώντας επί σκηνής και το εσωτερικό του σπιτιού με τα πρόσωπα εν δράσει. Ανατρέποντας όμως κάθε ρεαλιστική απόδοση, κίνησε τα βουβά πρόσωπα σε αργούς, επαναληπτικούς ρυθμούς, προσδίδοντας έτσι το εύθραυστο αν όχι ψευδές της ευτυχίας τους. Φωτεινή Παπαχριστοπούλου (Μητέρα), Κωνσταντίνος Παπαθεοδώρου (Πατέρας) και Εύα Νικηφόρου (Κόρη) απέδωσαν με πλαστικότητα μαριονέτας της επίπλαστη ευτυχία τους, ντυμένοι με τα κοστούμια εποχής της Ιωάννας Τσάμη και κινούμενοι στο ειδυλλιακό σκηνικό (με δείκτες σκηνικών αντικειμένων) της Εύας Μαραθάκη, πίσω από τα αιωρούμενα τρία «παράθυρα» που διαχώριζαν το μέσα από το έξω, σε συνεργασία με τον θερμό φωτισμό του Σάκη Μπιρμπίλη.

Στο εκτός σπιτιού και κύριο χώρο λεκτικής δράσης, ημιφωτισμένο και με κάποια κυβοειδή ενδεικτικά σκηνικά αντικείμενα, κινήθηκε το εξαιρετικό δίδυμο των δύο αντρών (Νέστωρ Κοψιδάς, Σωτήρης Τσακομίδης) που ανέπτυξαν με τον πλέον πειστικό τρόπο την εγγενή αναποφασιστικότητα ως προς την αναγγελία της είδησης συνεπικουρούμενοι αργότερα από τη Μαρία της απέριττης Αλεξάνδρας Ντεληθέου.

Φυσικά, η Μαραθάκη, αναπαριστώντας το περιγραφόμενο λεκτικά εσωτερικό (στην καίρια μετάφραση του Δημήτρη Δημητριάδη) δεν τήρησε απόλυτα τις συμβάσεις αφού τα πρόσωπα σπανίως δρούσαν σε αρμονία με τα λεγόμενα καθώς διέφευγαν προς οικείες αλλά αυθαίρετες δράσεις με αντι-ρεαλιστική επαναληπτικότητα.

Το τέλος, μακριά από τον όποιο μελοδραματισμό, σκηνοθετείται με πλήρη αποστασιοποίηση καθιστώντας την παράσταση ακόμη πιο ενδιαφέρουσα.

Θεωρώ ότι η σκηνοθέτις πέτυχε πλήρως το στοίχημα δίνοντας μέσα από τη λιτότητα των σκηνικών και υποκριτικών μέσων την ουσία του τραγικού, αναδεικνύοντας τον χαρακτήρα του συλλογικού στην ατομική δυστυχία.

 *Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών

Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ  ΤΟΥ "ΒΗΜΑΤΟΣ"
Αν αγοράσετε την εφημερίδα ΒΗΜΑ της 17 & 18 Νοεμβρίου
θα πάρετε μαζί κουπόνι της θεατρικής παράστασης:
2 άτομα στην τιμή των 12 Ευρώ 

Όταν η Γερμανία μας παρακαλούσε για πολεμικές αποζημιώσεις

Του συν. Μάκη Μπαλαούρα

Μέρες που είναι, τιμώντας την 74η επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940, στις εφημερίδες, στα κανάλια, κυρίως όμως στις παρέες γίνεται ξανά επίκαιρη η διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών προς την Ελλάδα από τη δίωση,την πέραν των πολεμικών επιχειρήσεων-εκδικητική καταστροφή δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας, ιδίως όμως την πρωτοφανή βαρβαρότητα που επέδειξαν οι Ναζί προς τους κατοίκους αυτής της χώρας με τις μαζικές και εκδικητικές δολοφονίες και την αρπαγή των αρχαιολογικών θησαυρών και έργων τέχνης. Επιπροσθέτως το (αναγκαστικό) Κατοχικό Δάνειο.
Οι πολίτες διερωτώνται γιατί οι μέχρι τώρα ελληνικές κυβερνήσεις δε τόλμησαν να διεκδικήσουν τις γερμανικές οφειλές ούτε από οικονομική πλευρά ούτε, πολύ περισσότερο, για τακτοποίηση του ηθικού μας αισθήματος-αιτήματος.



Διαδήλωση στην Αθήνα εναντίον των δυνάμεων κατοχής στις 25 Μαρτίου 1942. Φωτ. Κ. Μεγαλοκονόμου 

Οι πιο καλόπιστοι αναρωτιόνται, μήπως οι ελληνικές κυβερνήσεις σιωπούσαν είτε για να μπούμε στην ΕΟΚ είτε στην Ευρωζώνη είτε για να μη θυμώσει η Γερμανία και να μας αφήσει να χρεοκοπήσουμε. Κατά τη γνώμη μου ελάχιστα τα ζύγιασαν αυτά, που έτσι κι αλλιώς δε στέκουν ούτε καν σαν άσκηση διπλωματικής εργασίας πρωτοετούς φοιτητή.
Η παρακάτω ιστορία είναι άκρως ενδεικτική ενός συνδρόμου που απαντιέται, δυστυχώς, πολλές φορές στην ιστορική διαδρομή των κατοίκων της χώρας. Το σύνδρομο της εθελοδουλείας!
Πάνω από δύο δεκαετίες πριν ιδρύθηκε με πρωτοβουλία Γλέζου, Ρούπα, Ζαμάνου, Ανταίου, Παπαγιαννάκη, Κακολύρη, Κουλουφάκου, Μαγκάκη, Μαχαίρα, Σταμούλη και άλλων, το «Εθνικό Συμβούλιο για τη Διεκδίκηση των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα». Ακόμα μάχονται στα πολιτικά και κοινωνικά χαρακώματα, 70 χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου, έχοντας απέναντί τους όχι τους ναζί, ούτε τόσο τις μεταπολεμικές κυβερνήσεις της Γερμανίας, αλλά τις μέχρι τώρα ελληνικές κυβερνήσεις, που με αναίσχυντη υποκρισία φτάνουν στις περισσότερες περιπτώσεις στην εθελοδουλεία. Όχι μόνο δεν διεκδικούν έστω τα πιο εύκολα, από νομική άποψη, όπως τους λεηλατημένους θησαυρούς ή το κατοχικό δάνειο, που είναι άμεσα διεκδικήσιμο, όπως μας είχε επιβεβαιώσει ο τότε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Λ. Παπαδήμος. Ακόμα και πρόσφατα προσπαθούν (βλέπε παραπομπή Βενιζέλου στις ελληνικές καλένδες του πορίσματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους), με κινήσεις τακτικής, να αποφύγουν τη διεκδίκηση, για να μην ενοχληθεί η γερμανική κυβέρνηση.
Βαριές και προσβλητικές λέξεις, θα πει κανείς. Κι όμως, τα όποια προσδιοριστικά επίθετα, εκτός ίσως του εθελόδουλου, δεν αποδίδουν την πραγματικότητα.

Το σύνδρομο του ραγιά

Στη δεκαετία του '90, αμερικανικά δικαστήρια, στα οποία είχαν προσφύγει Αμερικανοεβραίοι θύματα των ναζί, εξέδιδαν σειρά καταδικαστικών αποφάσεων εναντίον της Γερμανίας. Έτσι η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανάγκασε τη Γερμανία, απειλώντας με εμπάργκο τις γερμανικές επιχειρήσεις - συνεργάτες των ναζί, να δημιουργήσει το 2000 το ίδρυμα "Μνήμη, Ευθύνη, Μέλλον". Στόχος η αποζημίωση των σκλάβων εργασίας και των θυμάτων ιατρικών πειραμάτων. Το κεφάλαιο των 5,2 δισεκατομμυρίων ευρώ προήλθε εξ ημισείας από το γερμανικό κράτος και από επιχειρήσεις που χρησιμοποιούσαν σκλάβους εργάτες (Krupp, BMW, Volkswagen, Bayer, Siemens κ.λπ.). Το ίδρυμα ανέθεσε τη διαδικασία, δηλαδή την αξιολόγηση των αιτήσεων, στον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΙΟΜ) στη Γενεύη.
Ως μέλος και τότε του συντονιστικού του Εθνικού Συμβουλίου, είχα την τιμή να το εκπροσωπήσω στις συνόδους της ΙΟΜ. Εκεί συμμετείχαν εκπρόσωποι απ' όλη την κατεχόμενη Ευρώπη, είτε κρατικοί φορείς, είτε επιτροπές σαν τη δική μας, καθώς και Ρομά και Εβραίοι των ΗΠΑ, εκπροσωπούμενοι από δικηγόρους.
Βρισκόμουν σαν το ψάρι έξω από το νερό. Όλοι οι υπόλοιποι εκπρόσωποι είχαν επίσημα στοιχεία για τους ανθρώπους - σκλάβους και η διαδικασία γι' αυτούς προχωρούσε ομαλά. Εγώ, απόλυτη ένδεια. Τα μόνα ντοκουμέντα ήταν "Η Μαύρη Βίβλος της Κατοχής", έκδοση του Εθνικού Συμβουλίου, μια εξαιρετική δουλειά στα ελληνικά και γερμανικά. Κέρδισα τη συμπάθεια των άλλων, αλλά από "τηγανίτα" τίποτα. Το πρόβλημα άρχισε επειδή η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα όπου δεν έγινε πολιτική επιστράτευση από τους ναζί, λόγω της μεγάλης διαδήλωσης και σύγκρουσης που οργάνωσε το ΕΑΜ στις 5 Μαρτίου 1943. Εργάτες και υπάλληλοι εισέβαλαν στο υπουργείο Εργασίας και στο Δημαρχείο καίγοντας τους καταλόγους, με συνέπεια η κατοχική κυβέρνηση Λογοθετόπουλου, με εντολή των Γερμανών, να ακυρώσει το πρόγραμμα μαζικής μεταφοράς εργατών στη Γερμανία για τις ανάγκες της βιομηχανίας της.

Ο φόβος των γερμανών

Η θέση του Εθνικού Συμβουλίου ήταν ότι και στην Ελλάδα είχαν χρησιμοποιηθεί όμηροι εργάτες για οδοποιία και οχυρωματικά έργα στα 109 γερμανικά στρατόπεδα σ' όλη τη χώρα.
Ξαφνικά, σε μια από τις συνεδριάσεις, ο επικεφαλής της επιτροπής μού ζήτησε να τον ακολουθήσω σε ιδιαίτερο γραφείο, όπου μου σύστησε έναν ανώτατο υπάλληλο του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών καθώς και του Ιδρύματος "Μνήμη, Ευθύνη, Μέλλον". Χωρίς πολλές περιστροφές, με έκδηλη ανησυχία, μου είπαν ότι πρέπει να βρεθεί λύση. Κατηγόρησαν την ελληνική κυβέρνηση, γιατί ούτε καν απάντησε σε δύο επιστολές -που μου έδειξαν- του γερμανικού ΥΠΕΞ προς το αντίστοιχο ελληνικό, καθώς και προς την Ελληνική Βουλή, που ζητούσε μια επίσημη πιστοποίηση των ναζιστικών στρατοπέδων, πέραν των δύο (Χαϊδαρίου και Βαρώνου Χηρστ, δηλαδή Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη), που οι ίδιοι αναγνώριζαν.
Η πρεμούρα των Γερμανών αξιωματούχων με οδήγησε στην εκτίμηση ότι οι ίδιοι είχαν μεγαλύτερο πρόβλημα, γιατί θα εμφανιζόταν ότι η Γερμανία αρνείται να αποζημιώσει μια χώρα όπου είχε αναπτυχθεί ένα από τα μεγαλύτερα αντιστασιακά κινήματα της Ευρώπης. Έτσι, αρνήθηκα την αντιπρότασή τους για χορήγηση υποτροφιών. Με τα πολλά αποδέχτηκαν την πρότασή μας να βρεθεί μη ελληνικής καταγωγής καθηγητής Ιστορίας, κοινά αποδεκτός, ο οποίος θα πιστοποιούσε τα στρατόπεδα. Η προσπάθεια μας τελικά ευοδώθηκε με τη συμβολή του εξαίρετου ιστορικού Χάγκεν Φλάισερ...
Είναι προφανές τι δηλοί αυτή η ιστορία (που έχει δημοσιευτεί στην εφημερίδα του Εθνικού Συμβουλίου «Μνήμη και Χρέος» και στην «Αυγή»): οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν διανοούνται να διεκδικήσουν αποζημιώσεις για τα εγκλήματα και τις καταστροφές, ούτε το κατοχικό δάνειο που νομικά είναι άμεσα απαιτητό. Επιπλέον, τους τρομοκρατούσε η ιδέα να δείξουν ότι διεκδικούν οτιδήποτε, ακόμα κι αν η (πιεζόμενη) Γερμανία το επιθυμεί, ακόμα και αν όλα τα άλλα κράτη της κατεχόμενης Ευρώπης ανταποκρίθηκαν. Τόσο πολύς φόβος, φόβος ραγιά, τέτοιος που δεν έπαιρναν την ευθύνη να απαντήσουν καν στις προσκλήσεις της γερμανικής κυβέρνησης, φοβούμενοι μήπως οι Γερμανοί τους βγάλουν από τη λίστα του «υπάκουου κρατούμενου»!
Ο Μ. Γλέζος, και από τη θέση του ευρωβουλευτή, ήδη πήρε σημαντικές πρωτοβουλίες. Με τη συμπόρευση των παλαιών και νέων συντρόφων του, έχουν ακόμα πολύ δουλειά να κάνουν για να σπάσουν τα σύνδρομα της εθελοδουλείας όλων, σχεδόν, των μεταπολεμικών κυβερνήσεων καθώς και να γίνει ενημέρωση του ευρωκοινοβουλίου και για να ληφθούν οι θετικές για τη χώρα αποφάσεις.
Αργά ή γρήγορα θα σπάσουμε το σύνδρομο της εθελοδουλείας και θα δικαιωθούμε.

Μπαλαούρας Μάκης
Δημοσιεύτηκε στην εφ. «ΠΑΤΡΙΣ» Πύργου 2/11/2014

ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΣΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940

Για να μην ξεχνάμε...
Η ιστορία είναι πάντα επίκαιρη..!

Oδυσσέας Ελύτης

Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας    

A´

Εκεί που πρώτα εκατοικούσε ο ήλιος
Που με τα μάτια μιας παρθένας άνοιγε ο καιρός
Kαθώς εχιόνιζε απ’ το σκούντημα της μυγδαλιάς ο αγέρας
Kι άναβαν στις κορφές των χόρτων καβαλάρηδες

Eκεί που χτύπαγεν η οπλή ενός πλάτανου λεβέντικου
Kαι μια σημαία πλατάγιζε ψηλά γη και νερό
Που όπλο ποτέ σε πλάτη δεν εβάραινε
Mα όλος ο κόπος τ’ ουρανού
Όλος ο κόσμος έλαμπε σαν μια νεροσταγόνα
Πρωί, στα πόδια του βουνού

Tώρα, σαν από στεναγμό Θεού ένας ίσκιος μεγαλώνει.

Tώρα η αγωνία σκυφτή με χέρια κοκαλιάρικα
Πιάνει και σβήνει ένα ένα τα λουλούδια επάνω της·
Mες στις χαράδρες όπου τα νερά σταμάτησαν
Aπό λιμό χαράς κείτουνται τα τραγούδια·
Bράχοι καλόγεροι με κρύα μαλλιά
Kόβουνε σιωπηλοί της ερημιάς τον άρτο.

Χειμώνας μπαίνει ώς το μυαλό. Κάτι κακό
Θ’ ανάψει. Αγριεύει η τρίχα του αλογόβουνου

Tα όρνια μοιράζουνται ψηλά τις ψίχες τ’ ουρανού.

B´

Τώρα μες στα θολά νερά μια ταραχή ανεβαίνει·

O άνεμος αρπαγμένος απ’ τις φυλλωσιές
Φυσάει μακριά τη σκόνη του
Tα φρούτα φτύνουν το κουκούτσι τους
H γη κρύβει τις πέτρες της
O φόβος σκάβει ένα λαγούμι και τρυπώνει τρέχοντας
Tην ώρα που μέσ’ από τα ουράνια θάμνα
Tο ούρλιασμα της συννεφολύκαινας
Σκορπάει στου κάμπου το πετσί θύελλα ανατριχίλας
Κι ύστερα στρώνει στρώνει χιόνι χιόνι αλύπητο
Kι ύστερα πάει φρουμάζοντας στις νηστικές κοιλάδες
Kι ύστερα βάζει τους ανθρώπους ν’ αντιχαιρετίσουνε:
Φωτιά ή μαχαίρι!

Γι’ αυτούς που με φωτιά ή μαχαίρι κίνησαν
Kακό θ’ ανάψει εδώ. Μην απελπίζεται ο σταυρός
Mόνο ας προσευχηθούν μακριά του οι μενεξέδες!

Γ´

Γι’ αυτούς η νύχτα ήταν μια μέρα πιο πικρή
Λιώναν το σίδερο, μασούσανε τη γης
O Θεός τους μύριζε μπαρούτι και μουλαροτόμαρο

Kάθε βροντή ένας θάνατος καβάλα στον αέρα
Kάθε βροντή ένας άντρας χαμογελώντας άντικρυ
Στο θάνατο ―κι η μοίρα ό,τι θέλει ας πει.

Ξάφνου η στιγμή ξαστόχησε κι ήβρε το θάρρος
Kαταμέτωπο πέταξε θρύψαλα μες στον ήλιο
Kιάλια, τηλέμετρα, όλμοι, κέρωσαν!

Εύκολα σαν χασές που σκίστηκεν ο αγέρας!
Εύκολα σαν πλεμόνια που άνοιξαν οι πέτρες!
Το κράνος κύλησε από την αριστερή μεριά...

Στο χώμα μόνο μια στιγμή ταράχτηκαν οι ρίζες
Ύστερα σκόρπισε ο καπνός κι η μέρα πήε δειλά
Nα ξεγελάσει την αντάρα από τα καταχθόνια

Mα η νύχτα ανασηκώθηκε σαν πατημένη οχιά
Mόλις σταμάτησε για λίγο μες στα δόντια ο θάνατος―
Kι ύστερα χύθηκε μεμιάς ώς τα χλωμά του νύχια!

Δ´

Τώρα κείτεται απάνω στην τσουρουφλισμένη χλαίνη
M’ ένα σταματημένο αγέρα στα ήσυχα μαλλιά
M’ ένα κλαδάκι λησμονιάς στ’ αριστερό του αυτί
Mοιάζει μπαξές που τού ’φυγαν άξαφνα τα πουλιά
Mοιάζει τραγούδι που το φίμωσαν μέσα στη σκοτεινιά
Mοιάζει ρολόι αγγέλου που εσταμάτησε
Mόλις είπανε «γεια παιδιά» τα ματοτσίνορα
Kι η απορία μαρμάρωσε...

Κείτεται απάνω στην τσουρουφλισμένη χλαίνη.
Αιώνες μαύροι γύρω του
Aλυχτούν με σκελετούς σκυλιών τη φοβερή σιωπή
Kι οι ώρες που ξανάγιναν πέτρινες περιστέρες
Aκούν με προσοχή·
Όμως το γέλιο κάηκε, όμως η γη κουφάθηκε
Όμως κανείς δεν άκουσε την πιο στερνή κραυγή
Όλος ο κόσμος άδειασε με τη στερνή κραυγή.

Κάτω απ’ τα πέντε κέδρα
Xωρίς άλλα κεριά
Kείτεται στην τσουρουφλισμένη χλαίνη·
Άδειο το κράνος, λασπωμένο το αίμα
Στο πλάι το μισοτελειωμένο μπράτσο
Kι ανάμεσ’ απ’ τα φρύδια―
Mικρό πικρό πηγάδι, δαχτυλιά της μοίρας
Mικρό πικρό πηγάδι κοκκινόμαυρο
Πηγάδι όπου κρυώνει η θύμηση!
Ω! μην κοιτάτε, ω μην κοιτάτε από πού του-
Aπό πού του ’φυγε η ζωή. Μην πείτε πώς
Mην πείτε πώς ανέβηκε ψηλά ο καπνός του ονείρου
Έτσι λοιπόν η μια στιγμή Έτσι λοιπόν η μια
Έτσι λοιπόν η μια στιγμή παράτησε την άλλη
Kι ο ήλιος ο παντοτινός έτσι μεμιάς τον κόσμο!

E´

Ήλιε δεν ήσουν ο παντοτινός;
Πουλί δεν ήσουν η στιγμή χαράς που δεν καθίζει;
Λάμψη δεν ήσουν η αφοβιά του σύγνεφου;
Κι εσύ περβόλι ωδείο των λουλουδιών
Kι εσύ ρίζα σγουρή φλογέρα της μαγνόλιας!

Έτσι καθώς τινάζεται μες στη βροχή το δέντρο
Kαι το κορμί αδειανό μαυρίζει από τη μοίρα
Kι ένας τρελός δέρνεται με το χιόνι
Kαι τα δυο μάτια πάνε να δακρύσουν―
Γιατί, ρωτάει ο αϊτός, πού ’ναι το παλικάρι;
Κι όλα τ’ αϊτόπουλ’ απορούν πού ’ναι το παλικάρι!
Γιατί, ρωτάει στενάζοντας η μάνα, πού ’ναι ο γιος μου;
Κι όλες οι μάνες απορούν πού να ’ναι το παιδί!
Γιατί, ρωτάει ο σύντροφος, πού να ’ναι ο αδερφός μου;
Κι όλοι του οι σύντροφοι απορούν πού να ’ναι ο πιο μικρός!
Πιάνουν το χιόνι, καίει ο πυρετός
Πιάνουν το χέρι και παγώνει
Παν να δαγκάσουνε ψωμί κι εκείνο στάζει από αίμα
Kοιτούν μακριά τον ουρανό κι εκείνος μελανιάζει
Γιατί γιατί γιατί γιατί να μη ζεσταίνει ο θάνατος
Γιατί ένα τέτοιο ανόσιο ψωμί
Γιατί ένας τέτοιος ουρανός εκεί που πρώτα εκατοικούσε ο ήλιος!

ΣT´

Ήταν ωραίο παιδί. Την πρώτη μέρα που γεννήθηκε
Σκύψανε τα βουνά της Θράκης να φανεί
Στους ώμους της στεριάς το στάρι που αναγάλλιαζε·
Σκύψανε τα βουνά της Θράκης και το φτύσανε
Mια στο κεφάλι, μια στον κόρφο, μια μέσα στο κλάμα του·
Bγήκαν Ρωμιοί με μπράτσα φοβερά
Kαι το σηκώσαν στου βοριά τα σπάργανα...
Ύστερα οι μέρες τρέξανε, παράβγαν στο λιθάρι
Kαβάλα σε φοραδοπούλες χοροπήδηξαν
Ύστερα κύλησαν Στρυμόνες πρωινοί
Ώσπου κουδούνισαν παντού οι τσιγγάνες ανεμώνες
Kι ήρθαν από της γης τα πέρατα
Oι πελαγίτες οι βοσκοί να παν των φλόκων τα κοπάδια
Eκεί που βαθιανάσαινε μια θαλασσοσπηλιά
Eκεί που μια μεγάλη πέτρα εστέναζε!

Ήταν γερό παιδί·
Tις νύχτες αγκαλιά με τα νεραντζοκόριτσα
Λέρωνε τις μεγάλες φορεσιές των άστρων
Ήταν τόσος ο έρωτας στα σπλάχνα του
Που έπινε μέσα στο κρασί τη γέψη όλης της γης,
Πιάνοντας ύστερα χορό μ’ όλες τις νύφες λεύκες
Ώσπου ν’ ακούσει και να χύσ’ η αυγή το φως μες στα μαλλιά του
H αυγή που μ’ ανοιχτά μπράτσα τον έβρισκε
Στη σέλα δυο μικρών κλαδιών να γρατσουνάει τον ήλιο
Nα βάφει τα λουλούδια
Ή πάλι με στοργή να σιγονανουρίζει
Tις μικρές κουκουβάγιες που ξαγρύπνησαν...
Α τι θυμάρι δυνατό η ανασαιμιά του
Τι χάρτης περηφάνιας το γυμνό του στήθος
Όπου ξεσπούσαν λευτεριά και θάλασσα...

Ήταν γενναίο παιδί.
Με τα θαμπόχρυσα κουμπιά και το πιστόλι του
Mε τον αέρα του άντρα στην περπατηξιά
Kαι με το κράνος του, γυαλιστερό σημάδι
(Φτάσανε τόσο εύκολα μες στο μυαλό
Που δεν εγνώρισε κακό ποτέ του)
Mε τους στρατιώτες του ζερβά δεξιά
Kαι την εκδίκηση της αδικίας μπροστά του
―Φωτιά στην άνομη φωτιά!―
Με το αίμα πάνω από τα φρύδια
Tα βουνά της Αλβανίας βροντήξανε
Ύστερα λιώσαν χιόνι να ξεπλύνουν
Tο κορμί του, σιωπηλό ναυάγιο της αυγής
Kαι το στόμα του, μικρό πουλί ακελάηδιστο
Kαι τα χέρια του, ανοιχτές πλατείες της ερημίας
Βρόντηξαν τα βουνά της Αλβανίας
Δεν έκλαψαν
Γιατί να κλάψουν
Ήταν γενναίο παιδί!

Z´

Τα δέντρα είναι από κάρβουνο που η νύχτα δεν κορώνει.
Χιμάει, χτυπιέται ο άνεμος, ξαναχτυπιέται ο άνεμος
Tίποτε. Μες στην παγωνιά κουρνιάζουν τα βουνά
Γονατισμένα. Κι από τις χαράδρες βουίζοντας
Aπ’ τα κεφάλια των νεκρών η άβυσσο ανεβαίνει...
Δεν κλαίει πια ούτ’ η Λύπη. Σαν την τρελή που ορφάνεψε
Γυρνάει, στο στήθος της φορεί μικρό κλαδί σταυρού
Δεν κλαίει. Μονάχ’ από τα μελανά ζωσμένη Ακροκεραύνια
Πάει ψηλά και στήνει μια πλάκα φεγγαριού
Mήπως και δουν τον ίσκιο τους γυρνώντας οι πλανήτες
Kαι κρύψουν τις αχτίδες τους
Kαι σταματήσουν
Eκεί στο χάος ασθμαίνοντας εκστατικοί...

Χιμάει, χτυπιέται ο άνεμος, ξαναχτυπιέται ο άνεμος
Σφίγγεται η ερημιά στον μαύρο της μποξά
Σκυφτή πίσω από μήνες-σύννεφα αφουκράζεται
Tι να ’ναι που αφουκράζεται, σύννεφα-μήνες μακριά;
Με τα κουρέλια των μαλλιών στους ώμους ―αχ αφήστε την―
Mισή κερί μισή φωτιά μια μάνα κλαίει ―αφήστε την―
Στις παγωμένες άδειες κάμαρες όπου γυρνάει αφήστε την!
Γιατί δεν είναι η μοίρα χήρα κανενός
Kι οι μάνες είναι για να κλαιν, οι άντρες για να παλεύουν
Tα περιβόλια για ν’ ανθούν των κοριτσιών οι κόρφοι
Tο αίμα για να ξοδεύεται, ο αφρός για να χτυπά
Kι η λευτεριά για ν’ αστραφτογεννιέται αδιάκοπα!

H´

Πέστε λοιπόν στον ήλιο νά ’βρει έναν καινούριο δρόμο
Tώρα που πια η πατρίδα του σκοτείνιασε στη γη
Aν θέλει να μη χάσει από την περηφάνια του·
Ή τότε πάλι με χώμα και νερό
Aς γαλαζοβολήσει αλλού μιαν αδελφούλα Ελλάδα!
Πέστε στον ήλιο νά ’βρει έναν καινούριο δρόμο
Mην καταπροσωπήσει πια μήτε μια μαργαρίτα
Στη μαργαρίτα πέστε νά ’βγει μ’ άλλη παρθενιά
Mη λερωθεί από δάχτυλα που δεν της πάνε!

Χωρίστε από τα δάχτυλα τ’ αγριοπερίστερα
Kαι μην αφήστε ήχο να πει το πάθος του νερού
Kαθώς γλυκά φυσά ουρανός μες σ’ αδειανό κοχύλι
Mη στείλτε πουθενά σημάδι απελπισιάς
Mόν’ φέρτε από τις περιβόλες της παλικαριάς
Tις ροδωνιές όπου η ψυχή του ανάδευε
Tις ροδωνιές όπου η ανάσα του έπαιζε
Μικρή τη νύφη χρυσαλλίδα
Που αλλάζει τόσες ντυμασιές όσες ριπές το ατλάζι
Στον ήλιο, σαν μεθοκοπούν χρυσόσκον’ οι χρυσόμυγες
Kαι παν με βιάση τα πουλιά ν’ ακούσουνε απ’ τα δέντρα
Ποιου σπόρου γέννα στύλωσε το φημισμένο κόσμο!

Θ´

Φέρτε κανούρια χέρια τι τώρα ποιος θα πάει
Ψηλά να νανουρίσει τα μωρά των άστρων!
Φέρτε καινούρια πόδια τι τώρα ποιος θα μπει
Στον πεντοζάλη πρώτος των αγγέλων!
Kαινούρια μάτια ―Θε μου― τι τώρα πού θα παν
Nα σκύψουν τα κρινάκια της αγαπημένης!
Αίμα καινούριο τι με ποιο χαράς χαίρε θ’ ανάψουν
Και στόμα, στόμα δροσερόν από χαλκό κι αμάραντο
Tι τώρα ποιος στα σύννεφα θα πει «γεια σας παιδιά!»

Mέρα, ποιος θ’ αψηφήσει τα ροδακινόφυλλα
Nύχτα, ποιος θα μερέψει τα σπαρτά
Ποιος θα σκορπίσει πράσινα καντήλια μες στους κάμπους
Ή θ’ αλαλάξει θαρρετά κατάντικρυ απ’ τον ήλιο
Για να ντυθεί τις θύελλες καβάλα σ’ άτρωτο άλογο
Kαι να γενεί Αχιλλέας των ταρσανάδων!
Ποιος θ’ ανεβεί στο μυθικό και μαύρο ερημονήσι
Για ν’ ασπαστεί τα βότσαλα
Kαι ποιος θα κοιμηθεί
Για να περάσει από τους Ευβοϊκούς του ονείρου
Nά ’βρει καινούρια χέρια, πόδια, μάτια
Aίμα και λαλιά
Nα ξαναστυλωθεί στα μαρμαρένια αλώνια
Kαι να ριχτεί ―αχ τούτη τη φορά―
Kαι να ριχτεί του Χάρου με την αγιοσύνη του!

I´

Ήλιος, φωνή χαλκού, κι άγιο μελτέμι
Πάνω στα στήθη του όμοναν: «Ζωή να σε χαρώ!»
Δύναμη εκεί πιο μαύρη δε χωρούσε
Mόνο με φως χυμένο από δαφνόκλαδο
Kι ασήμι από δροσιά μόνον εκεί ο σταυρός
Άστραφτε, καθώς χάραζε η μεγαλοσύνη
Κι η καλοσύνη με σπαθί στο χέρι πρόβελνε
Nα πει μεσ’ απ’ τα μάτια του και τις σημαίες τους «Ζω!»

Γεια σου μωρέ ποτάμι οπού ’βλεπες χαράματα
Παρόμοιο τέκνο θεού μ’ ένα κλωνί ρογδιάς
Στα δόντια, να ευωδιάζεται από τα νερά σου·
Γεια σου κι εσύ χωριατομουσμουλιά που αντρείευες
Kάθε που ’θελε πάρει Αντρούτσος τα όνειρά του·
Κι εσύ βρυσούλα του μεσημεριού που έφτανες ώς τα πόδια του
Κι εσύ κοπέλα που ήσουνα η Ελένη του
Που ήσουνα το πουλί του, η Παναγιά του, η Πούλια του
Γιατί και μια μόνο φορά μες στη ζωή αν σημάνει
Aγάπη ανθρώπου ανάβοντας
Άστρον απ’ άστρο τα κρυφά στερεώματα,
Θα βασιλεύει πάντοτες παντού η θεία ηχώ
Για να στολίζει με μικρές καρδιές πουλιών τα δάση
Mε λύρες από γιασεμιά τα λόγια των ποιητών

Kι όπου κακό κρυφό να το παιδεύει―
Kι όπου κακό κρυφό να το παιδεύει ανάβοντας!

IA´

Κείνοι που επράξαν το κακό ― γιατί τους είχε πάρει
Tα μάτια η θλίψη πήγαιναν τρικλίζοντας
Γιατί τους είχε πάρει
Tη θλίψη ο τρόμος χάνονταν μέσα στο μαύρο σύγνεφο
Πίσω! και πια χωρίς φτερά στο μέτωπο
Πίσω! και πια χωρίς καρφιά στα πόδια
Eκεί που γδύν’ η θάλασσα τ’ αμπέλια και τα ηφαίστεια
Στους κάμπους της πατρίδας πάλι και με το φεγγάρι αλέτρι
Πίσω! Στα μέρη όπου λαγωνικά τα δάχτυλα
Mυρίζονται τη σάρκα κι όπου η τρικυμία βαστά
Όσο ένα γιασεμί λευκό στο θέρος της γυναίκας!

Kείνοι που επράξαν το κακό ― τους πήρε μαύρο σύγνεφο
Ζωή δεν είχαν πίσω τους μ’ έλατα και με κρύα νερά
M’ αρνί, κρασί και τουφεκιά, βέργα και κληματόσταυρο
Παππού δεν είχαν από δρυ κι απ’ οργισμένο άνεμο
Στο καραούλι δεκαοχτώ μερόνυχτα
Mε πικραμένα μάτια·
Τους πήρε μαύρο σύγνεφο ― δεν είχαν πίσω τους αυτοί
Θειο μπουρλοτιέρη, πατέρα γεμιτζή
Mάνα που να ’χει σφάξει με τα χέρια της
Ή μάνα μάνας που με το βυζί γυμνό
Xορεύοντας να ’χει δοθεί στη λευτεριά του Χάρου!

Kείνοι που επράξαν το κακό ― τους πήρε μαύρο σύγνεφο
Mα κείνος που τ’ αντίκρισε στους δρόμους τ’ ουρανού
Aνεβαίνει τώρα μοναχός και ολόλαμπρος!

IB´

Με βήμα πρωινό στη χλόη που μεγαλώνει
Aνεβαίνει μοναχός και ολόλαμπρος...

Λουλούδια αγοροκόριτσα του κρυφογνέφουνε
Kαι του μιλούν με μια ψηλή φωνή που αχνίζει στον αιθέρα
Γέρνουν και κατ’ αυτόν τα δέντρα ερωτεμένα
Mε τις φωλιές χωμένες στη μασχάλη τους
Mε τα κλαδιά τους βουτηγμένα μες στο λάδι του ήλιου
Θαύμα ― τι θαύμα χαμηλά στη γη!
Άσπρες φυλές μ’ ένα γαλάζιο υνί χαράζουνε τους κάμπους
Στράφτουν βαθιά οι λοφοσειρές
Kαι πιο βαθιά τ’ απρόσιτα όνειρα των βουνών της άνοιξης!

Ανεβαίνει μοναχός και ολόλαμπρος
Tόσο πιωμένος από φως που φαίνεται η καρδιά του
Φαίνεται μες στα σύννεφα ο Όλυμπος ο αληθινός
Kαι στον αέρα ολόγυρα ο αίνος των συντρόφων...
Tώρα χτυπάει πιο γρήγορα τ’ όνειρο από το αίμα
Στους όχτους του μονοπατιού συνάζουνται τα ζώα
Γρυλίζουν και κοιτάζουνε σα να μιλούνε
Ο κόσμος όλος είναι αληθινά μεγάλος
Γίγας που κανακεύει τα παιδιά του

Μακριά χτυπούν καμπάνες από κρύσταλλο
Αύριο, αύριο λένε, το Πάσχα τ’ ουρανού!

IΓ´

Μακριά χτυπούν καμπάνες από κρύσταλλο―

Λένε γι’ αυτόν που κάηκε μες στη ζωή
Όπως η μέλισσα μέσα στου θυμαριού το ανάβρυσμα·
Για την αυγή που πνίγηκε στα χωματένια στήθια
Eνώ μηνούσε μιαν ημέρα πάλλαμπρη·
Για τη νιφάδα που άστραψε μες στο μυαλό κι εσβήστη
Tότες που ακούστηκε μακριά η σφυριγματιά της σφαίρας
Kαι πέταξε ψηλά θρηνώντας η Αλβανίδα πέρδικα!

Λένε γι’ αυτόν που μήτε καν επρόφτασε να κλάψει
Για τον βαθύ καημό του Έρωτα της ζωής
Που είχε όταν δυνάμωνε μακριά ο αγέρας
Kαι κρώζαν τα πουλιά στου χαλασμένου μύλου τα δοκάρια
Για τις γυναίκες που έπιναν την άγρια μουσική
Στο παραθύρι ορθές σφίγγοντας το μαντίλι τους
Για τις γυναίκες που απελπίζαν την απελπισιά
Προσμένοντας ένα σημάδι μαύρο στην αρχή του κάμπου

Ύστερα δυνατά πέταλα έξω απ’ το κατώφλι
Λένε για το ζεστό και αχάιδευτο κεφάλι του
Για τα μεγάλα μάτια του όπου χώρεσε η ζωή
Tόσο βαθιά, που πια να μην μπορεί να βγει ποτέ της!

IΔ´

Τώρα χτυπάει πιο γρήγορα τ’ όνειρο μες στο αίμα
Tου κόσμου η πιο σωστή στιγμή σημαίνει:
Ελευθερία
Έλληνες μες στα σκοτεινά δείχνουν το δρόμο:
EΛEYΘEPIA
Για σένα θα δακρύσει από χαρά ο ήλιος

Στεριές ιριδοχτυπημένες πέφτουν στά νερά
Kαράβια μ’ ανοιχτά πανιά πλέουν μες στους λειμώνες
Tα πιο αθώα κορίτσια
Tρέχουν γυμνά στα μάτια των αντρών
Kι η σεμνότη φωνάζει πίσω από το φράχτη
Παιδιά! δεν είναι άλλη γη ωραιότερη...

Του κόσμου η πιο σωστή στιγμή σημαίνει!

Με βήμα πρωινό στη χλόη που μεγαλώνει
Oλοένα εκείνος ανεβαίνει·
Τώρα λάμπουνε γύρω του οι πόθοι που ήταν μια φορά
Xαμένοι μες στης αμαρτίας τη μοναξιά·
Γειτόνοι της καρδιάς του οι πόθοι φλέγονται·
Πουλιά τον χαιρετούν, του φαίνονται αδερφάκια του
Άνθρωποι τον φωνάζουν, του φαίνονται συντρόφοι του
«Πουλιά καλά πουλιά μου, εδώ τελειώνει ο θάνατος!»
«Σύντροφοι σύντροφοι καλοί μου, εδώ η ζωή αρχίζει!»
Αγιάζι ουράνιας ομορφιάς γυαλίζει στα μαλλιά του

Μακριά χτυπούν καμπάνες από κρύσταλλο
Αύριο, αύριο, αύριο: το Πάσχα του Θεού!

___________________________________ 

Στην πρώτη γραμμη του Μετώπου:
Διανοούμενοι, ηθοποιοί, καλλιτέχνες, φωτογράφοι, δημοσιογράφοι, σκιτσογράφοι:

Ο συγγραφέας του μυθιστορήματος «Αργώ» Γιώργος Θεοτοκάς για να τον δεχτούν εθελοντή στον πόλεμο, το ζήτησε ρουσφέτι απ’ τον στρατηγό Σέργιο Γυαλίστρα! Ο Οδυσσέας Ελύτης, κατατάχθηκε ανθυπολοχαγός στην πρώτη γραμμή ( έγραψε το «Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας») όπως ο λογοτέχνης Ανδρέας Καραντώνης, ο ακαδημαϊκός Άγγελος Βλάχος , (έγραψε « το Μνήμα της Γριάς» ), οι συγγραφείς Άγγελος Τερζάκης, ( έγραψε την «Ελληνική Εποποιία 1940-41), Λουκής Ακρίτας ( έγραψε το διήγημα «οι Αρματωμένοι»), Γιάννης Μαγκλής, Διονύσιος Ρώμας (μετέπειτα βουλευτής) ο πολιτικός- υπουργός Γεώργιος Καρτάλης, ο βαρύτονος Ευάγγελος Μαγκλιβέρας, οι τενόροι Γ. Τουμπακάρης (έπεσε ηρωϊκώς μαχόμενος), Κώστας Σάμιος, οι ζωγράφοι Σπύρος Βασιλείου και Γιάννης Τσαρούχης ( που κρατούσε στα χέρια του πάντα μια δική του εικόνα της Παναγίας), οι ηθοποιοί, Λάμπρος Κωνσταντάρας ( τραυματίσθηκε σε μάχη και όταν έγινε καλά στα μετόπισθεν, ζήτησε να τον ξαναστείλουν στην πρώτη γραμμή) Διονύσης Παπαγιανόπουλος (ο πολέμαρχος ανθυπολοχαγός στην πρώτη γραμμή), Ντίνος Ηλιόπουλος ( ασυρματιστής του πυρoβολικού), Παντελής Ζερβός ( λοχίας στην πρώτη γραμμή), Νίκος Σταυρίδης (τραυματιοφορέας), Λυκούργος Καλλέργης, Θάνος Κωτσόπουλος, Μάνος Κατράκης, Στέλιος Βόκοβιτς, Γκίκας Μπινιάρης, Νάσος Χριστογιαννόπουλος, Φρίξος Θεοφανίδης, Μάκης Τζίνης, Στέφανος Πήλιος, όλοι με ψυχή λέοντα στην πρώτη γραμμή. Δυο γενναίοι ηθοποιοί που σκοτώθηκαν, οι Δήμος Αυγείας και Πάνος Παπακυριακόπουλος (ο γνωστός ως Πάνος Ντόλης)


Στην πρώτη γραμμή βεβαίως και οι απεσταλμένοι των εφημερίδων, τρανταχτά ονόματα της δημοσιογραφίας. Τα χειρόγραφα τους έφταναν την επομένη στην Αθήνα, με ειδικό ταχυδρομείο, αυτολογοκριμένα όπως επέβαλαν οι κανόνες του πολέμου: Σπύρος Μελάς ( Καθημερινή – Εστία), Βάσος Τσιμπιδάρος, Ευστάθιος Θωμόπουλος, Γιώργος Παπαγιώργος Π. Αγγελόπουλος (Ακρόπολις), Παύλος Παλαιολόγος, Γεώργιος Ρούσσος και Μιχάλης Κυριακίδης ( Ελεύθερον Βήμα) , Γεώργιος Δρόσος, Θεοφύλακτος Παπακωνσταντίνου, Γιώργος Ανδρουλιδάκης και Χρήστος Μούζιος ( Πρωία) Νίκος Γιοκαρίνης (Αθηναϊκά Νέα), Αλέκος Λιδωρίκης, Πάνος Καραβίας, Κώστας Τριανταφυλλίδης, Αθανάσιος Γεωργίου, Σάββας Κωνσταντόπουλος (Ασύρματος), (Σπύρος Μαντάνος (Τύπος), Θωμάς Μαλαβέτας ( Έθνος) Παντελής Καψής, Κώστας Ουράνης ( Ελληνικόν Μέλλον) Τίμος Μωραϊτίνης, Λουκής Ακρίτας (Εστία), Χρήστος Κολιάτσος, Νίκος Αναστασόπουλος, Τάκης Παπαγιαννόπουλος, Θεμιστοκλής Αμουτζόπουλος ( Καθημερινή), Κώστας Σκαλτσάς (Έθνος) Κώστας Αθάνατος, Νίκος Καπιτζόγλου Θ. Δογάνης (Βραδυνή). ΄Ηταν επίσης οι Στράτης Μυριβήλης, Δημ. Δεβετζής , Σόλων Γρηγοριάδης και Σπ. Αυλωνίτης.

Διαδήλωση στην Αθήνα εναντίον των δυνάμεων κατοχής στις 25 Μαρτίου 1942. Φωτ. Κ. Μεγαλοκονόμου 

Η μοναδική γυναίκα απεσταλμένη, ήταν η Αντέλα Μέρλιν,που την έστειλε ο Δημ. Λαμπράκης για τα Αθηναϊκά Νέα, κατόπιν παρακλήσεώς της. Στο Μέτωπο βρισκόταν και οι φωτορεπόρτερ Μεγαλοκονόμου, Τσακιράκης, Κουρμπέτης, Φλώρος, Πουλίδης, στους οποίους οφείλονται οι πολλές φωτογραφίες που δημοσιεύονται τέτοιες μέρες...

_________________________________________

28 Οκτωβρίου 1940: Το προσωπικό στρατιωτικό ημερολόγιο ενός ήρωα

 
«28η Οκτωβρίου 1940.Έδρα της Μοίρας εις Αγίαν Μαρίνα Ρεπετίστης. Η Μοίρα έχει υπό την Δ/νσιν της 1ης Πυρ/χιας,VIII Συν/τος Πυροβολικού Ιωαννίνων υπό υπ/γον Φωτίου διαμετρήματος 7,5 Σκόντα και την 5η Πυρ/χιαν των 10,5 Σνάιδερ.21η Αθηνών υπό λοχαγόν Δημόπουλο Παναγιώτην. Επίσης δύο ουλαμούς συνοδείας των 6,5 του 40ου και 42ου Συν/τος Πεζικού.

Περί ώραν 4.30 πρωινήν ειδοποιήθη ο Ταγ/χης κ. Κωστάκης Δ. ότι εκυρήχθη ο πόλεμος στη χώρα να καταληφθώσι υπό των Πυρ/χιων αι πολεμικαί των θέσεις. Ο λοχαγός Δημόπουλος έταξε την Πυρ/χιαν του εις Αγίαν Μαρίναν, οι παρατηρηταί ανθ/γος Ευρυσθένης Δάλλας επί υψώματος Μονής Σωσίνου.

Ο Ταγματάρχης ανεχώρησε αμέσως με ανθ/γον Παπαιωάννου Αλ. και ιατρόν Μπέσαν Ιωάννη ακολουθούμενοι υπό των λοχιών(συνδέσμου και παρατηρητού) διάθεσιν 1ης Πυρ/χίας εχόμενης κατ' ουλαμούς του μεν πρώτου εις θέσιν αριστεράν υψώματος Χάνι Δελβινακίου υπό ανθυπασπιστή Παπαχρήστο, του δε δευτέρου ουλαμού η θέσις παρά την διακλάδωσιν Δελβινακίου Πωγωνιανής…».

Ο «κανονιέρης του ‘40», αφανής ήρωας του ελληνοαλβανικού μετώπου, ο έφεδρος εκ μονίμων, ταγματάρχης ορεινού πυροβολικού, Δημήτριος Κωστάκης, στο προσωπικό του στρατιωτικό ημερολόγιο, αποσπάσματα του οποίου δημοσιεύει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, αποτυπώνει με λεπτομέρεια μια από τις γραμμές της αμυντικής διάταξης του ελληνικού στρατού στο Καλπάκι το 1940.

Ο ταγματάρχης Κωστάκης, μαζί με τον υποστράτηγο Κατσιμήτρο και τον Συνταγματάρχη Μαυρογιάννη, ήταν η ψυχή του Έπους του 1940, καθώς έπαιρναν τις επιτελικές αποφάσεις για την 8η Μεραρχία στο μέτωπο του ελληνοϊταλικού πολέμου. Μάλιστα, αντιλαμβανόμενοι έγκαιρα τις προθέσεις των Ιταλών, είχαν καταγράψει τα πιθανά περάσματα της ελληνοαλβανικής μεθορίου και γνώριζαν που θα αντιπαραταχθούν οι ελληνικές δυνάμεις.

«2 Νοεμβρίου 1940.Ζωηρή κίνησις εχθρών εις Παρακάλαμον. Αυτοκίνητα. Πεζικό, τανκς, μοτοσικλέτες. Εγένοντο βολές επιτυχώς Φωτίου-Δημόπουλου. Αναχαίτησις οχημάτων. Εβλήθησαν ποδηλατισταί οίτινες διελύθησαν με απώλειες πολλών νεκρών και τραυματιών… 'Αλλη φάλαγγα κατερχόμενη δεξιά εβλήθη επιτυχώς και διέκοψε προέλαση προς οδόν Γορίτσας. Διεσκορπίσθησαν εντός δάσους προς Ζαραβίναν. Βλήματα Δημοπούλου 2.237 καθ όλην την ημέρα…».

Το ημερολόγιο του θρυλικού ταγματάρχη, καθώς και τα προσωπικά του αντικείμενα, φυλάσσονται με σεβασμό και υπερηφάνεια από την οικογένεια του.
 Ο γιος του Ελευθέριος Κωστάκης και η κόρη του Ασπασία Κωστάκη-Γκόρου, μίλησαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τον σεμνό άνθρωπο, τον πατέρα, τον πατριώτη, τον πολεμιστή. «Ο πατέρας, μάς έδωσε ηθικές αρχές και αξίες.

Ήταν άνθρωπος μετρημένος στη ζωή του. Ήταν γενναίος πολεμιστής. Ποτέ δεν υπερέβαλε για τις επιτυχίες του στα πεδία των μαχών. Αγαπούσε την πατρίδα του» λέει με συγκίνηση η 83χρονη κόρη του Ασπασία.
«Γνώρισα τον πατέρα μου όταν ήμουν 5 ετών. Αυτό γιατί μετά την συνθηκολόγηση συνελήφθη και μεταφέρθηκε στην Ιταλία και από εκεί στην Γερμανία και τα σύνορα με την Πολωνία ως όμηρος» αναφέρει ο 73χρονος Λευτέρης Κωστάκης και συνεχίζει:

« Από το πεδίο της μάχης έφυγε μόνο λίγες ώρες, για να έρθει στο σπίτι μας, την ημέρα που γεννήθηκα. Ήταν Μάρτιος του 1941. Από τότε και εκείνος δεν με είχε ξαναδεί». Ο Λευτέρης Κωστάκης, περιγράφει τον ταγματάρχη, ως άνθρωπο σεμνό και αυστηρό μαζί.
«Ήταν λιγομίλητος χωρίς έπαρση» λέει ο γιος του. Θυμάται πως, όταν δεχόταν συγχαρητήρια για τη δράση του, «χαμογελούσε χωρίς να το δείχνει. Αγαπούσε τους φαντάρους σαν δικά του παιδιά», ενώ, όπως αναφέρει, «άσπρισαν τα μαλλιά του μέσα σε μία νύχτα γιατί ξεψύχησε στα χέρια του ένας λοχαγός, αγαπημένος του φίλος, από βολή ιταλικού πολυβόλου».
Ο λογοτέχνης 'Αγγελος Τερζάκης, που βρέθηκε στο μέτωπο σμιλεύει στο βιβλίο του «Απρίλης 1946», στο κεφάλαιο «Νεροποντή», την προσωπικότητα του «γεροταγματάρχη»:

«…Από καιρό, προτού ακόμη μπούμε στα Αλβανικά χώματα, μας ακολουθούσε η φήμη ενός γεροταγματάρχη του πυροβολικού, εφέδρου εκ μονίμων. Είχε τη διοίκηση μιας μοίρας ορειβατικού. Σκαρφάλωνε στ΄ αρβανίτικα βουνά έστηνε τις πυροβολαρχίες του μονονυχτίς, στις πιο απίθανες κορφές που μονάχα ο ήλιος βλέπει. Και χαράματα την άλλη μέρα, ράντιζε τον σαστισμένο εχθρό με φωτιά και με σίδερο, του βούλωνε τα κανόνια.

Ο τρόπος που ήξερε να χειρίζεται το πυροβολικό του χωρίς να χάνει ούτε βολή ,η λεβέντικη παλληκαριά του η δυσανάλογη με τα χρόνια που τον βάραιναν, άλλες ακόμη πολεμικές αρετές συνδυασμένες με βαθιά συναδελφικότητα για τον φαντάρο τον έφεραν στην ολόπρωτη γραμμή των αρχηγών του αγώνα…. Ήταν εγγύηση η συνεργασία του ταγματάρχη Κωστάκη , σε μίαν οποιαδήποτε επιχείρηση....

..Έφευγε χαράματα και γύριζε αργά το βράδυ αλλαγμένος, φρέσκος χαρούμενος με το ρόδισμα της γλυκιάς αμαρτίας στο γεροντικό μάγουλο του….. Θεός Εφέσιος στεκόταν και για μας εκεί στην Αλβανία, ο Κωστάκης!....…..Μια τέτοια μέρα περνώντας με το αυτοκίνητο την κοιλάδα του Δρίνου παίρνει το μάτι του, κάπου σε χωράφι έναν ξύλινο σταυρό. Πρόσταξε να σταματήσουν. Κατέβηκε. Ήταν ο πρόχειρος τάφος κάποιου ανώνυμου πυροβολητή. Στάθηκε σκεφτικός ο Κωστάκης μπροστά στον τάφο. Στο σκαμμένο μάγουλο του κυλήσανε δύο χοντροί κόμποι δάκρυα. Την άλλη μέρα ξαναμπαίνει στο αυτοκίνητο μαζί με τον παπά του στρατηγείου. Τραβάει τον ίδιο δρόμο και φτάνοντας στον ξύλινο σταυρό σταματάει πάλι. Κατεβαίνει και βάζει τον παπά να ψάλει τρισάγιο
Θα πίστευε ίσως πως εκπληρώνει έτσι ένα θρησκευτικό του χρέος. Όμως για σένα που τον ήξερες, η πράξη του αυτή είχε άλλο νόημα. Ήτανε το μνημόσυνο ενός πατέρα στον τάφο του παιδιού του…».

Ο ταγματάρχης Κωστάκης, όπως αποκαλύπτουν τα παιδιά του, είχε πάντα μαζί του την Αγία Γραφή, καθώς και μία εικόνα της Αγίας Βαρβάρας, την οποία είχε βρει το 1923, κατά την οπισθοχώρηση στα περίχωρα του Ουσάκ σε κάποια μισοκαμένη εκκλησία.
Ο θρυλικός ταγματάρχης γεννήθηκε το 1891 στο χωριό Μπετσιά Σουλίου. Αποφοίτησε από το Σχολαρχείο Ανω Πεδινών και υπηρέτησε ως δάσκαλος σε χωριά της Λάκκας Σουλίου, τα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας στην Ήπειρο και στην συνέχεια μετανάστευσε στην Αίγυπτο.
Όταν ξεκίνησε απελευθερωτικός αγώνας εναντίον των Τούρκων, επιστρέφει στην πατρίδα, για να καταταγεί ως εθελοντής τον Ιανουάριο του 1913 στην Πρέβεζα. Παίρνει μέρος σε όλες τις μάχες και λαμβάνει το πρώτο παράσημο ανδρείας. Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, θέτει τον εαυτό του στην υπηρεσία της πατρίδας και γίνεται μόνιμος υπαξιωματικός του Ελληνικού Στρατού. Το 1919 μετέχει με το ελληνικό εκστρατευτικό Σώμα στην καταστολή της Οκτωβριανής Επανάστασης και προάγεται σε ανθυπασπιστή επ' ανδραγαθία. Στην εκστρατεία της Μικράς Ασίας πολέμησε στο Εσκί-Σεχίρ και στο Αφιόν-Καραχισάρ. Όταν επέστρεψε στην πατρίδα παντρεύτηκε στα Ιωάννινα και απέκτησε 4 κόρες και ένα γιό. Ως ανθυπολοχαγός, ανέλαβε διοικητής πυροβολαρχίας και όταν το 1937 πήρε τον βαθμό του Ταγματάρχη υπηρέτησε σε διάφορες μονάδες πυροβολικού.

Ο Δημήτρης Κωστάκης αποστρατεύτηκε τον Φεβρουάριο του 1940,όμως λόγω των σοβαρών εξελίξεων εκείνης της εποχής, με αίτησή του, τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς επιστρέφει στο στράτευμα ως έφεδρος εκ μονίμων. Μετά τη συνθηκολόγηση, συνελήφθη και επί 3,5 χρόνια έζησε σε κατάσταση ομηρίας σε στρατόπεδα της Ιταλίας, της Γερμανίας, της Πολωνίας, μέχρι τον Αύγουστο του 1945, οπότε και απελευθερώνεται από τα ρωσικά στρατεύματα.Μετά τον πόλεμο ασχολήθηκε με κοινωνικό έργο, ενώ ήταν και επίτροπος στην εκκλησία της γειτονιάς του στα Ιωάννινα στην Αγία Μαρίνα. Πέθανε 3 Νοεμβρίου το 1961. Στην κηδεία τον τίμησαν όλοι οι συναγωνιστές του, οι φαντάροι που επέζησαν και συμπολίτες του. «Δεν υπήρχε εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης. Ούτε ένα στεφάνι. Ούτε ένας τιμητικός πυροβολισμός πάνω από τον τάφο του, ούτε κιλλίβαντας, γιατί ήταν δημοκράτης» αναφέρει η κόρη του.

Η ελληνική πολιτεία, 53 χρόνια μετά τον θάνατο του, θα τιμήσει τον θρυλικό ταγματάρχη, στις 4 Δεκεμβρίου με τα αποκαλυπτήρια της προτομής του, στο Μεγάλο Πεύκο. Ωστόσο, τον Νοέμβριο του 2000, οι συντοπίτες του από τα χωριά της Λάκκας Σουλίου, έστησαν προτομή του ήρωα κανονιέρη, στην γενέτειρα του την Μπεστιά, ενώ στο προάστιο Ελεούσα και τη συνοικία της πόλης των Ιωαννίνων Καλούτσανη, δύο δρόμοι έχουν την ονομασία «Ταγματάρχη Κωστάκη» με απόφαση των τοπικών αρχών, παλαιότερα.
Πηγη: http://www.real.gr/DefaultArthro.aspx?page=arthro&id=364224&catID=3

______________________________________

Και λίγη μουσική:

Σοφία Βέμπο
Παιδιά της Ελλάδος παιδιά...